Page 254 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi
P. 254
DC ਮਾਤਰਾਿਾਂ ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਿੋਲਟੇਜ ਅਤੇ ਕਰੰਟ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਿੱਧ ਿਰਵਤਆ ਦੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਹਹਾਂ ਚੁੰਿਕੀ ਪਰਹਿਾਹ ਨੂੰ ਿਧਾਉਣਾ
ਜਾਣ ਿਾਲਾ ਯੰਤਰ, ਸਿਾਈ ਚੁੰਿਕ ਮੂਵਿੰਗ ਕੋਇਲ (PMMC) ਯੰਤਰ ਹੈ। ਅਤੇ (ii) ਹਿਾ ਦੇ ਪਾੜੇ ਵਿੱਚ ਪਰਹਿਾਹ ਨੂੰ ਿਰਾਿਰ ਿੰਡਣਾ ਹੈ।
ਪ੍ਮਾਨੈਂਟ ਮੈਗਨੇਟ ਮੂਭਵੰਗ ਕੋਇਲ (PMMC) ਯੰਤ੍ ਪੁਆਇੰਟਰ ਸਵਪੰਡਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਲ ਜੁਵੜਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ
ਗਰਹੈਜੂਏਟਡ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਿਧਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਇਲ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਮਾਤਰਾ
DC ਮਾਤਰਾਿਾਂ ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਿੋਲਟੇਜ ਅਤੇ ਕਰੰਟ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਿੱਧ ਿਰਵਤਆ
ਜਾਣ ਿਾਲਾ ਯੰਤਰ, ਸਿਾਈ ਚੁੰਿਕ ਮੂਵਿੰਗ ਕੋਇਲ (PMMC) ਯੰਤਰ ਹੈ। ਦੁਆਰਾ ਵਡਫਲੈਕਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਸਿਾਂਤ: PMMC ਯੰਤਰ ਦਾ ਕੰਮਕਾਜ ਇਸ ਵਸਧਾਂਤ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਵਕ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਓਪ੍ੇਸ਼ਨ: ਜਦੋਂ ਕਰੰਟ ਕੋਇਲ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੋਇਲ ਚੁੰਿਕੀ ਪਰਹਿਾਹ ਦੇ
ਕਰੰਟ-ਲੈਣ ਿਾਲੇ ਕੰਡਕਟਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੁੰਿਕੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰੱਵਖਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਰਸਪਰ ਪਰਹਭਾਿ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਿਲ ਦਾ ਅਨੁਭਿ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਾਈ ਚੁੰਿਕ
ਇਹ ਇੱਕ ਿਲ ਦੁਆਰਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕੰਡਕਟਰ ਨੂੰ ਵਹਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਡੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚਲਦੀ ਕੋਇਲ ਵਿੱਚ ਕਰੰਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਮੋਟਰ ਿੀ ਇਸ ਵਸਧਾਂਤ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਿਵਲਨ ਵਨਊਟਨ ਵਚੱਤਰ 2 ਦੇ ਿਰਾਿਰ ਕੋਇਲ ਵਿੱਚ ਿਲ ‘F’ ਹੈ
ਉਸਾ੍ੀ: PMMC ਯੰਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਾਈ ਚੁੰਿਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਇਤਾਕਾਰ
ਕੋਇਲ ਦਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਵਜਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਤਲੇ ਹਲਕੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਦੇ ਸਾਿਕਾ
ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਿਹੁਤ ਹੀ ਿਰੀਕ ਗੇਜ ਇੰਸੂਲੇਵਟਡ ਤਾਂਿੇ ਦੀ ਤਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸਾਿਕਾ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਨਾ ਵਸਰਫ ਕੋਇਲ ਦਾ ਸਮਰਿਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ
ਵਗੱਲੇ ਹੋਣ ਲਈ ਐਡੀ ਕਰੰਟ ਿੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੋਇਲ ਅਤੇ ਸਾਿਕਾ ਦੋਿੇਂ
ਪਾਸੇ ਸਵਪੰਡਲਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਗਵਹਵਣਆਂ ਿਾਲੇ ਿੇਅਵਰੰਗਾਂ ਦੁਆਰਾ
ਸਮਰਿਤ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੈਂਿਲੀ ਨੂੰ ਏਅਰ ਗੈਪ (ਵਚੱਤਰ 1) ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ
ਘੁੰਮਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਵਕੱਿੇ
B - ਿੇਿਰਸ/ਿਰਗ ਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਹਿਾ ਦੇ ਪਾੜੇ ਵਿੱਚ ਿਹਾਅ ਦੀ ਘਣਤਾ,
L - ਮੀਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਗੈਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੰਡਕਟਰ ਦੀ ਵਕਵਰਆਸ਼ੀਲ
ਲੰਿਾਈ
I - ਕੋਇਲ ਅਤੇ N ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਿਾਲੇ ਐਂਪੀਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੰਟ ਮੋੜਾਂ ਦੀ
ਸੰਵਖਆ ਹੈ।
ਕੋਇਲ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਟੋਰਕ = ਕੰਡਕਟਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਸਵਪੰਡਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ
ਵਿਚਕਾਰ ਮੀਟਰਾਂ ਵਿੱਚ X ਲੰਿਿਤ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਿਲ ਵਦਓ।
ਚਲੋ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ‘r’meters ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ
ਇਸ ਲਈ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਹੈ
T = Fr ਵਨਊਟਨ ਮੀਟਰ
ਕੋਇਲ ਦੇ ਦੋ ਵਸਰੇ ਦੋ ਫਾਸਫੋਰਿਰੋਨਜ਼ ਸਵਪਰਹੰਗਜ਼ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਹਰ ਇੱਕ T = BL INr ਵਨਊਟਨ ਮੀਟਰ।
ਸਵਪੰਡਲ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਫਕਸ ਕੀਤਾ ਵਗਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਰੰਟ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਵਲਆਇਆ ਜਾ (F = BLIN ਵਨਊਟਨ)
ਸਕੇ। ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਿਦੀਲੀਆਂ ਦੇ ਪਰਹਭਾਿ ਨੂੰ ਿੇਅਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਵਪਰਹੰਗਾਂ ਪਰ ਵਕਸੇ ਖਾਸ ਯੰਤਰ ਲਈ B, L, N ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਸਵਿਰਾਂਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅੱਖਰ ‘K’
ਨੂੰ ਉਲਟ ਵਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। Bi eleyi
ਘੋੜੇ ਦੀ ਨਾੜ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਸਿਾਈ ਚੁੰਿਕ ‘ਅਲਨੀਕੋ’ ਨਾਮਕ ਵਮਸ਼ਰਤ ਵਮਸ਼ਰਣ ਟੋਰਕ = ਚਾਲੂ
ਦਾ ਿਵਣਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੋਹੇ ਦੇ ਨਰਮ ਖੰਭੇ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹਿਾ
ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕਸਾਰ ਪਰਹਿਾਹ ਨੂੰ ਿੰਡਣ ਲਈ ਆਕਾਰ ਵਦੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਟਾਰਕ ਅਨੁਪਾਤਕ I
ਇੱਕ ਨਰਮ ਲੋਹੇ ਦੀ ਕੋਰ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਫਕਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਵਕ ਚਲਦੀ ਉਪਰੋਕਤ ਸਮੀਕਰਨ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਵਕ ਇੱਕ PMMC
ਕੋਇਲ ਨਰਮ ਲੋਹੇ ਦੇ ਕੋਰ ਅਤੇ ਖੰਭੇ ਦੇ ਟੁਕਵੜਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਪਾੜੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾ ਯੰਤਰ ਦਾ ਵਡਫਲੈਕਟ ਕਰਨ ਿਾਲਾ ਟਾਰਕ ਮੌਜੂਦਾ ਦੇ ਵਸੱਧੇ ਅਨੁਪਾਤਕ ਹੈ, ਅਤੇ,
ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਰਮ ਆਇਰਨ ਕੋਰ ਦਾ ਕੰਮ (i) ਖੰਵਭਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚੁੰਿਕੀ ਮਾਰਗ ਇਸਲਈ, PMMC ਯੰਤਰ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਇਕਸਾਰ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਪੈਮਾਨਾ ਹੈ ਵਜਸ ਵਿੱਚ
234 ਤਾਕਤ - ਇਲੈਕਟ੍੍ਰਰੀਸ਼ਰੀਅਨ - (NSQF ਸੰ ਸ਼਼ੋਧਿਤੇ - 2022) - ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.10.83
