Page 252 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi
P. 252
(ਵਚੱਤਰ 5) ‘ਤੇ ਿਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਸਾਧਨ ਸਪਲਾਈ ਨਾਲ ਜੁਵੜਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ
ਪੁਆਇੰਟਰ ਘੜੀ ਦੀ ਵਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਿਧਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰਹਹਾਂ ਿਜ਼ਨ (ਵਚੱਤਰ 5) ਨੂੰ
ਵਿਸਿਾਵਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗਰੈਿੀਟੇਸ਼ਨਲ ਵਖੱਚ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਿਜ਼ਨ ਆਪਣੀ ਅਸਲੀ
ਲੰਿਕਾਰੀ ਸਵਿਤੀ ‘ਤੇ ਆਉਣ ਦੀ ਕੋਵਸ਼ਸ਼ ਕਰੇਗਾ, ਇਸ ਤਰਹਹਾਂ ਮੂਵਿੰਗ ਵਸਸਟਮ
ਦੀ ਗਤੀ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਨਯੰਤਰਣ ਿਲ ਲਗਾਿੇਗਾ।
• ਇਲੈਕਟਰਹੋਸਟੈਵਟਕ ਪਰਹਭਾਿ
• ਇਲੈਕਟਰਹੋਮੈਗਨੈਵਟਕ ਇੰਡਕਸ਼ਨ ਪਰਹਭਾਿ
ਇੱਕ ਸੰਕੇਤਕ ਸਾਿਨ ਲਈ ਜ਼੍ੂ੍ੀ ਬਲਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ੍ੈ: ਹੇਠ ਵਲਖੀਆਂ ਵਤੰਨ
ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤਕ ਸਾਧਨ ਦੀ ਤਸੱਲੀਿਖਸ਼ ਕਾਰਿਾਈ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਲੋੜਾਂ
ਹਨ। ਉਹ
ਿਸੰਤ ਵਨਯੰਤਰਣ:ਿਸੰਤ ਵਨਯੰਤਰਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਪਰਹਿੰਧ ਦੋ ਫਾਸਫੋਰ ਕਾਂਸੀ
• ਉਲਟਾਉਣ ਿਾਲੀ ਤਾਕਤ ਜਾਂ ਿੇਰੀਲੀਅਮ-ਕਾਂਪਰ ਸਵਪਰਲ ਿਾਲ-ਸਵਪਰਹੰਗਸ ਏ ਅਤੇ ਿੀ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਕਰਦਾ
• ਵਨਯੰਤਰਣ ਿਲ ਹੈ, ਵਜਨਹਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਵਸਰੇ ਸਵਪੰਡਲ ਐਸ (ਵਚੱਤਰ 6) ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸਪਵਰੰਗ B ਦਾ ਿਾਹਰੀ ਵਸਰਾ ਵਫਕਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਵਕ A ਦਾ ਵਸਰਾ P ‘ਤੇ
• ਡੰਵਪੰਗ ਫੋਰਸ।
ਵਪਿੋਟ ਕੀਤੇ ਲੀਿਰ ‘L’ ਦੇ ਵਸਰੇ ਨਾਲ ਜੁਵੜਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਵਜਸ ਨਾਲ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ
ਵਡਫਲੈਕਵਟੰਗ ਫੋਰਸ ਜਾਂ ਓਪਰੇਵਟੰਗ ਫੋਰਸ:ਇਹ ਸਾਧਨ ਦੀ ਮੂਵਿੰਗ ਵਸਸਟਮ ਨੂੰ ਜ਼ੀਰੋ ਐਡਜਸਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਰਹਭਾਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਪਣੀ ‘ਜ਼ੀਰੋ’ ਸਵਿਤੀ ਤੋਂ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਿਣਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਸਾਧਨ ਸਪਲਾਈ ਦੋ ਸਪਵਰੰਗਜ਼ A ਅਤੇ B ਉਲਟ ਵਦਸ਼ਾਿਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਵਕ ਜਦੋਂ ਚਲਦੀ
ਨਾਲ ਜੁਵੜਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਕਸੇ ਯੰਤਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਿਲ ਨੂੰ ਪਰਹਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਪਰਹਣਾਲੀ ਨੂੰ ਉਲਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਸਪਵਰੰਗ ਹਿਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ
ਇਲੈਕਵਟਰਹਕ ਕਰੰਟ ਦੇ ਿੱਖ-ਿੱਖ ਪਰਹਭਾਿਾਂ, ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਚੁੰਿਕੀ ਪਰਹਭਾਿ, ਹੀਵਟੰਗ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਕ ਦੂਜੀ ਖੁੱਲਹਹ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਨਯੰਤਰਣ ਸ਼ਕਤੀ ਸਪਵਰੰਗਜ਼ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ
ਪਰਹਭਾਿ, ਰਸਾਇਣਕ ਪਰਹਭਾਿ ਆਵਦ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟੋਰਸਨਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਵਨਯੰਤਰਣ ਸ਼ਕਤੀ:ਇਹ ਿਲ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਪਰਹਣਾਲੀ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਵਨਯੰਤਵਰਤ ਕਰਨ
ਲਈ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਿਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਵਕ ਮਾਪੀ ਜਾਣ ਿਾਲੀ ਮਾਤਰਾ
ਦੇ ਵਦੱਤੇ ਗਏ ਮੁੱਲ ਲਈ ਪੁਆਇੰਟਰ ਦੇ ਵਡਫਲੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਤੀਿਰਤਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕੋ
ਵਜਹੀ ਹੋਿੇ। ਇਸ ਤਰਹਹਾਂ, ਵਨਯੰਤਰਣ ਿਲ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਿਗਾੜਨ ਿਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ
ਉਲਟ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਸਾਧਨ ਸਪਲਾਈ ਤੋਂ ਵਡਸਕਨੈਕਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਤਾਂ ਪੁਆਇੰਟਰ ਨੂੰ ਜ਼ੀਰੋ ਸਵਿਤੀ ‘ਤੇ ਿੀ ਵਲਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਵਨਯੰਤਰਣ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਵਦੱਤੇ ਤਰੀਵਕਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਕਸੇ ਇੱਕ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ
ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
• ਗਰੈਵਿਟੀ ਕੰਟਰੋਲ
• ਿਸੰਤ ਵਨਯੰਤਰਣ
ਗ੍ਰੈਭਵਟੀ ਕੰਟ੍ੋਲ: ਇਸ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ, ਪੁਆਇੰਟਰ (ਵਚੱਤਰ 5) ਦੇ ਉਲਟ
ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਅਨੁਕੂਲ ਿਜ਼ਨ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਿਜ਼ਨ ਧਰਤੀ ਦੇ
ਗੁਰੂਤਾ ਵਖੱਚ ਦੁਆਰਾ ਵਖੱਚੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਹਹਾਂ, ਲੋੜੀਂਦਾ ਵਨਯੰਤਰਣ ਿਲ
(ਟਾਰਕ) ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂਤਾ ਵਨਯੰਤਰਣ ਿਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਵਸਰਫ ਇਹ ਝਰਨੇ ਅਵਜਹੇ ਵਮਸ਼ਰਤ ਵਮਸ਼ਰਣਾਂ ਤੋਂ ਿਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਹਨ:
ਲੰਿਕਾਰੀ ਸਵਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਹੈ।
• ਗੈਰ-ਚੁੰਿਕੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ (ਿਾਹਰੀ ਚੁੰਿਕਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪਰਹਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ
ਜਦੋਂ ਸਾਧਨ ਸਪਲਾਈ ਨਾਲ ਜੁਵੜਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੁਆਇੰਟਰ ਦੇ ਉਲਟ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ)
ਵਸਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੰਟਰੋਲ ਭਾਰ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਭਾਰ ਪੁਆਇੰਟਰ ਨੂੰ ਜ਼ੀਰੋ ਸਵਿਤੀ
232 ਤਾਕਤ - ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ - (NSQF ਸੰਸ਼ੋਭਿਤੇ - 2022) - ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.10.83
