Page 109 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi
P. 109
ਤਾਕਤ (Power) ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.4.41&42
ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ (Electrician) - ਚੁੰਬਕਤਾ ਅਤੇ ਕੈਪਸੀਟ੍
ਚੁੰਬਕੀ ਸ੍ਕਟ - ਸਿੈ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਪ੍ਰੇਭ੍ਤ (The magnetic circuits - self and mutually induced emfs)
ਉਦੇਸ਼:ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ਇੱਕ ਚੁੰਬਕੀ ਸ੍ਕਟ ਭਿੱਚ ਚੁੰਬਕੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪਭ੍ਿਾਭਸ਼ਤ ਕ੍ੋ (ਭਜਿੇਂ ਭਕ ਐੱਮ.ਐੱਮ.ਐੱਫ., ਅਸੰਤੁਸ਼ਟਤਾ, ਪ੍ਰਿਾਹ, ਫੀਲਡ ਤਾਕਤ, ਿਹਾਅ ਦੀ ਘਣਤਾ,
ਪਾ੍ਦ੍ਸ਼ਤਾ, ਸਾਪੇਭਖਕ ਪਭ੍ਿਾਸ਼ਾ)
• ੍ਾਜ ਭਹਸਟ੍ੇਭਸਸ।
ਮੈਗਨੇਟੋਮੋਭਟਿ ਫੋ੍ਸ (MMF): ਪਰਰਿਾਹ ਦੀ ਘਣਤਾ ਦੀ ਮਾਤਰਾਕੋਰ ਵਿੱਚ ਗਣਨਾ
ਸਿਾਪਤ ਕਰਨਾ ਪੰਜ ਕਾਰਕਾਂ ‘ਤੇ ਵਨਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ - the ਿਰਤਮਾਨ, ਮੋੜਾਂ ਦੀ φ - ਕੁੱਲ ਿਹਾਅ
ਵਗਣਤੀ, ਚੁੰਬਕੀ ਕੋਰ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ, ਕੋਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਕੋਰ ਦਾ ਅੰਤਰ-ਵਿਭਾਗੀ
ਖੇਤਰ। ਵਜ਼ਆਦਾ ਿਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਤਾਰ ਦੇ ਿਧੇਰੇ ਮੋੜ ਅਸੀਂ ਿਰਤਦੇ ਹਾਂ, ਿੱਧ N - ਮੋੜਾਂ ਦੀ ਵਗਣਤੀ
ਚੁੰਬਕੀ ਪਰਰਭਾਿ ਹੋਿੇਗਾ. ਅਸੀਂ ਇਸ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਮੋੜਾਂ ਅਤੇ ਕਰੰਟ I - ਐਂਪੀਅਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ
ਦੀ ਮੈਗਨੇਟੋਮੋਵਟਿ ਫੋਰਸ (mmf), ਇਲੈਕਟਰਰੋਮੋਵਟਿ ਫੋਰਸ (emf) ਦੇ ਸਮਾਨ।
MMF = NI ਐਂਪੀਅਰ-ਿਾਰੀ S - ਵਰਲਕਟੈਂਸ μo - ਖਾਲੀ ਿਾਂ ਦੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀਤਾ
μr - ਅਨੁਸਾਰੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀਤਾ
ਵਜੱਿੇ mmf - ਐਂਪੀਅਰ ਮੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਗਨੇਟੋਮੋਵਟਿ ਬਲ ਹੈ
a - m2 ਵਿੱਚ ਚੁੰਬਕੀ ਮਾਰਗ ਅੰਤਰ-ਵਿਭਾਗੀ ਖੇਤਰ
N - ਕੋਰ ‘ਤੇ ਲਪੇਟੀਆਂ ਮੋੜਾਂ ਦੀ ਸੰਵਖਆ ਹੈ
- ਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਚੁੰਬਕੀ ਮਾਰਗ ਦੀ ਲੰਬਾਈ।
I - ਕੋਇਲ ਵਿੱਚ ਕਰੰਟ ਹੈ, ਐਂਪੀਅਰ ਵਿੱਚ, ਏ.
ਿਹਾਅ ਦੀ ਘਣਤਾ (B):ਚੁੰਬਕੀ ਕੋਰ ਦੇ ਕਰਾਸ ਸੈਕਸ਼ਨਲ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪਰਰਤੀ ਿਰਗ
ਜੇਕਰ 200 ਮੋੜਾਂ ਿਾਲੀ ਕੋਇਲ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਐਂਪੀਅਰ ਕਰੰਟ ਿਵਹ ਵਰਹਾ ਹੈ ਤਾਂ
mmf 200 ਐਂਪੀਅਰ ਮੋੜ ਹੈ। ਮੀਟਰ ਬਲ ਦੀਆਂ ਰੇਖਾਿਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਵਖਆ ਨੂੰ ਪਰਰਿਾਹ ਘਣਤਾ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਚੰਨਹਰ B ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ SI ਯੂਵਨਟ (MKS
ਭਿਜਕ:ਚੁੰਬਕੀ ਸਰਕਟ ਵਿੱਚ ਵਬਜਲਈ ਪਰਰਤੀਰੋਧ ਦੇ ਸਮਾਨ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਸਸਟਮ ਵਿੱਚ) ਟੇਸਲਾ (ਿੈਬਰ ਪਰਰਤੀ ਮੀਟਰ ਿਰਗ) ਹੈ।
ਇਸਨੂੰ ਵਰਲਕਟੈਂਸ, (ਪਰਰਤੀਕ S) ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਿਹਾਅ ਸੰਕੋਚ ਦੇ ਉਲਟ
ਅਨੁਪਾਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਐਮਪੀਅਰ ਮੋੜ ਦੁਆਰਾ mmf ਨੂੰ
ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਵਲਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ
ਵਜੱਿੇ φ - ਿੈਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਪਰਰਿਾਹ
A - ਿਰਗ ਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਕੋਰ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ
ਬੀ - ਿੇਬਰ/ਮੀਟਰ ਿਰਗ ਵਿੱਚ ਪਰਰਿਾਹ ਦੀ ਘਣਤਾ।
ਵਜੱਿੇ S - ਵਝਜਕ
ਪਾ੍ਦ੍ਸ਼ੀਤਾ:ਇੱਕ ਚੁੰਬਕੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਪਵਰਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਹਿਾ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ
I - ਮੀਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁੰਬਕੀ ਮਾਰਗ ਦੀ ਲੰਬਾਈ
ਪਰਰਿਾਹ ਨਾਲ ਉਸ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਪਰਰਿਾਹ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਿਜੋਂ
μo - ਖਾਲੀ ਿਾਂ ਦੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀਤਾ ਪਵਰਭਾਵਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਵਕ mmf ਅਤੇ ਚੁੰਬਕੀ ਸਰਕਟ ਦੇ ਮਾਪ ਇੱਕੋ
μr - ਅਨੁਸਾਰੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀਤਾ ਵਜਹੇ ਰਵਹਣ। ਇਸਦਾ ਵਚੰਨਹਰ μ ਅਤੇ ਹੈ
a - sq.mm ਵਿੱਚ ਚੁੰਬਕੀ ਮਾਰਗ ਦਾ ਅੰਤਰ-ਵਿਭਾਗੀ ਖੇਤਰ। μ = B/H
ਅਸੰਤੁਸ਼ਟਤਾ ਦੀ ਇਕਾਈ ਐਂਪੀਅਰ ਮੋੜ/ਡਬਲਯੂਬੀ ਹੈ। ਵਜੱਿੇ B ਪਰਰਿਾਹ ਘਣਤਾ ਹੈ
ਚੁੰਬਕੀ ਪ੍ਰਿਾਹ: ਇੱਕ ਚੁੰਬਕੀ ਸਰਕਟ ਵਿੱਚ ਚੁੰਬਕੀ ਪਰਰਿਾਹ ਪਰਰਿਾਹ ਦੀ ਵਦਸ਼ਾ H ਚੁੰਬਕੀ ਬਲ ਹੈ।
ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੋਣ ‘ਤੇ ਚੁੰਬਕੀ ਕੋਰ ਦੇ ਕਰਾਸ-ਸੈਕਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਰੇਖਾਿਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਵਖਆ ਇੱਕ ਅਨੁਪਾਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਇਕਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਸਰਫ਼ ਇੱਕ
ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪਰਰਤੀਕ Ø ਹੈ ਅਤੇ SI ਯੂਵਨਟ ਿੇਬਰ ਹੈ। ਸੰਵਖਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਵਗਆ ਹੈ। ਹਿਾ ਦੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀਤਾ μ ਹਿਾ =
ਏਕਤਾ। ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਦੀ ਸਾਪੇਵਖਕ ਪਵਰਭਾਸ਼ਾਯੋਗਤਾ μr 50 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਕਸੇ ਵਦੱਤੀ ਗਈ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਪਾਰਦਰਮਤਾ ਇਸਦੇ ਪਰਰਿਾਹ ਘਣਤਾ ਦੇ
ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਹੈ।
89
