Page 113 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi

ਤਾਕਤ (Power) ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.4.43&44

ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ (Electrician) - ਚੁੰਬਕਤਾ ਅਤੇ ਕੈਪਸੀਟ੍

ਕੈਪਸੀਟ੍ - ਭਕਸਮਾਂ - ਫੰਕਸ਼ਨ, ਗ੍ੁੱਭਪੰਗ ਅਤੇ ਿ੍ਤੋਂ (Capacitors - types - functions, grouping and

uses)
ਉਦੇਸ਼:ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ

• ਕੈਪੇਸੀਟ੍ ਦੇ ਭਨ੍ਮਾਣ ਅਤੇ ਚਾ੍ਭਜੰਗ ਦਾ ਿ੍ਣਨ ਕ੍ੋ
• ਸਮ੍ੱਥਾ ਅਤੇ ਭਨ੍ਿਾ੍ਨ ਕ੍ਨ ਿਾਲੇ ਕਾ੍ਕਾਂ ਦੀ ਭਿਆਭਖਆ ਕ੍ੋ
• ਕੈਪੇਸੀਟ੍ਾਂ ਦੀਆਂ ਿੱਖ-ਿੱਖ ਭਕਸਮਾਂ ਅਤੇ ਿ੍ਤੋਂ ਬਾ੍ੇ ਦੱਸੋ।

ਕੈਪਸੀਟ੍
ਕੈਪੈਸੀਟਰ ਇੱਕ ਪੈਵਸਿ ਦੋ ਟਰਮੀਨਲ ਇਲੈਕਟਰਰੀਕਲ/ਇਲੈਕਟਰਰੋਵਨਕ ਕੰਪੋਨੈਂਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੈਪੀਸੀਟਰ ਨੂੰ 1 V ਤੱਕ ਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ,
ਹੈ ਜੋ ਇਲੈਕਟਰਰੋਸਟੈਵਟਕ ਫੀਲਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਿੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਫਰਾਡ ਇੱਕ ਕੁਲੰਬ ਪਰਰਤੀ ਿੋਲਟ (C/V) ਹੈ।

ਕੈਪੇਸੀਟਰ ਦੇ ਪਰਰਭਾਿ ਨੂੰ ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੰਚਾਲਨ ਫ੍ਾਡ
ਪਲੇਟਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਇੰਸੂਲੇਵਟੰਗ ਸਮੱਗਰੀ ਦੁਆਰਾ ਿੱਖ ਕੀਤੀਆਂ ਫਰਾਡ ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ (C) ਦੀ ਇਕਾਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੁਲੰਬ ਹੈ ਚਾਰਜ ਦੀ ਇਕਾਈ (Q),
ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਵਜਸਨੂੰ ਡਾਈਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਿੋਲਟ ਿੋਲਟੇਜ (V) ਦੀ ਇਕਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਮਰੱਿਾ ਨੂੰ ਗਵਣਵਤਕ
ਕੈਪੇਸੀਟਰ ਇੱਕ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜੋ ਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਚਾਰਜ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਤਆਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਕੀਤਾ ਵਗਆ ਹੈ।
ਉਸਾ੍ੀ:ਇੱਕ ਕੈਪਸੀਟਰ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟਰਰੀਕਲ ਯੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਵਜਸ ਵਿੱਚ ਦੋ
ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਕੰਡਕਵਟਿ ਪਲੇਟਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਇਨਸੁਲੇਵਟੰਗ ਸਮੱਗਰੀ ਕੈਪੈਸੀਭਟਿ ਪ੍ਰਤੀਭਕਭ੍ਆ
ਦੁਆਰਾ ਿੱਖ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਵਜਸਨੂੰ ਡਾਈਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੋਧਕਾਂ ਅਤੇ ਇੰਡਕਟਰਾਂ ਦੀ ਤਰਹਰਾਂ, ਇੱਕ ਕੈਪੇਸੀਟਰ ਿੀ AC ਕਰੰਟ ਦੇ ਪਰਰਿਾਹ ਦਾ
ਕਨੈਕਟ ਕਰਨ ਿਾਲੀਆਂ ਲੀਡਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਪਲੇਟਾਂ ਨਾਲ ਜੋਵੜਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਕੈਪੀਸੀਟਰ ਦੁਆਰਾ ਕਰੰਟ ਦੇ ਪਰਰਿਾਹ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ
(ਵਚੱਤਰ 1)
ਗਈ ਇਸ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਕੈਪੇਵਸਵਟਿ ਰੀਐਕਟੈਂਸ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ XC ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

Capacitive reactance, XC ਨੂੰ ਗਵਣਵਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਤਰਹਰਾਂ ਦਰਸਾਇਆ
ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ;

ਸਮ੍ੱਥਾ ਭਨ੍ਿਾ੍ਤ ਕ੍ਨ ਿਾਲੇ ਕਾ੍ਕ:ਇੱਕ ਕੈਪੇਸੀਟਰ ਦੀ ਸਮਰੱਿਾ ਚਾਰ
ਕਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਨਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

- ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ (C α Α)

- ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ (C α d)
ਫੰਕਸ਼ਨ:ਇੱਕ ਕੈਪੈਸੀਟਰ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਚਾਰਜ ਨੂੰ ਦੋ ਕੰਡਕਟਰਾਂ ਜਾਂ ਪਲੇਟਾਂ - ਡਾਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਕਸਮ
ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟਰਰੋਸਟੈਵਟਕ ਫੀਲਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ - ਤਾਪਮਾਨ
ਹੈ, ਡਾਈਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨ ਅਤੇ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦੀ
ਸਮਰੱਿਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਦੋਂ ਇਹ ਚਾਰਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਚਾਰਜ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ - ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ
ਜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਹੋਣ ਤੱਕ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਰੋਧਕ ਜ ਤਾਰ ਦੁਆਰਾ ਵਡਸਚਾਰਜ. ਚਾਰਜ ਕੈਪਸੀਟ੍ਾਂ ਦੀਆਂ ਭਕਸਮਾਂ:Capacitors ਕਈ ਵਕਸਮਾਂ, ਆਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੁੱਲਾਂ
ਦੀ ਇਕਾਈ ਕੁਲੰਬ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ‘C’ ਅੱਖਰ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਵਗਆ ਹੈ। ਵਿੱਚ ਵਨਰਵਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਸਵਿਰ ਹਨ; ਹੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਲ ਿੇਰੀਏਬਲ

ਸਮ੍ੱਥਾ:ਵਬਜਲੀ ਚਾਰਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਿਾ ਜਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਮਰੱਿਾ ਨੂੰ ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਿਰਵਤਆ ਸਭਥ੍ ਕੈਪੀਸਟ੍
ਜਾਣ ਿਾਲਾ ਵਚੰਨਹਰ C ਹੈ।
ਿਸ੍ਾਭਿਕ ਕੈਪਸੀਟ੍:ਿਸਰਾਵਿਕ ਡਾਈਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਬਹੁਤ ਉੱਚੇ
ਸਮ੍ੱਥਾ ਦੀ ਇਕਾਈ:ਸਮਰੱਿਾ ਦੀ ਅਧਾਰ ਇਕਾਈ ਫਰਾਡ ਹੈ। ਫਰਾਡ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਡਾਈਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਸਵਿਰਾਂਕ ਪਰਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ (1200 ਆਮ ਹੈ)। ਨਤੀਜੇ ਿਜੋਂ,
ਰੂਪ F ਹੈ। ਿਨ ਫਰਾਡ ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ ਦੀ ਉਹ ਮਾਤਰਾ ਹੈ ਜੋ 1 ਕੂਲੰਬ ਚਾਰਜ ਸਟੋਰ
93