Page 114 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi
P. 114
ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਉੱਚ ਸਮਰੱਿਾ ਮੁੱਲ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਭੌਵਤਕ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਪਰਰਾਪਤ ਕੀਤੇ
ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਿਸਰਾਵਿਕ ਕੈਪਸੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵਚੱਤਰ 2a) ਅਤੇ (ਬੀ) ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਵਗਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵਡਸਕਾਂ ਪਲੇਟਾਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਪਾਸੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਸੂਲੇਟਰ
ਿਜੋਂ ਿਸਰਾਵਿਕ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਰੱਿਾ ਦੇ ਛੋਟੇ
ਮੁੱਲਾਂ ਲਈ ਿਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਮ ਟੀਿੀ ਸੈੱਟ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸਰਕਟਰੀ
ਵਿੱਚ ਕਈ ਦਰਜਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵਸਰੇਵਮਕ ਕੈਪੇਸੀਟਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 6 KV ਤੱਕ ਿੋਲਟੇਜ ਰੇਵਟੰਗਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 1μF ਤੋਂ
2.2μF ਤੱਕ ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ ਮੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਮੀਕਾ ਕੈਪਸੀਟ੍:ਇੱਿੇ ਦੋ ਵਕਸਮ ਦੇ ਮੀਕਾ ਕੈਪੇਸੀਟਰ ਹਨ, ਸਟੈਕਡ ਫੋਇਲ ਵਜਿੇਂ
ਵਕ ਵਚੱਤਰ 2(c) ਵਿੱਚ ਵਦਖਾਇਆ ਵਗਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਧਾਤ ਦੇ ਫੁਆਇਲ ਦੀਆਂ
ਬਦਲਿੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮੀਕਾ ਦੀਆਂ ਪਤਲੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਧਾਤੂ
ਫੁਆਇਲ ਪਲੇਟ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਲੇਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਿਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਕਲਵਪਕ
ਫੋਇਲ ਸ਼ੀਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਤਰਹਰਾਂ ਸਮਰੱਿਾ ਿਧਦੀ ਹੈ।
ਮੀਕਾ ਫੋਇਲ-ਸਟੈਕ ਇੱਕ ਇੰਸੂਲੇਵਟੰਗ ਸਮੱਗਰੀ ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਬੇਕੇਲਾਈਟ ਵਿੱਚ
ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਵਚੱਤਰ ਦੇ ਵਚੱਤਰ 2d ਵਿੱਚ ਵਦਖਾਇਆ ਵਗਆ ਹੈ।
ਮੀਕਾ ਕੈਪੇਸੀਟਰ 1 pF ਤੋਂ 0.1 pF ਅਤੇ ਿੋਲਟਗੇਜ ਰੇਵਟੰਗਾਂ 100 ਤੋਂ 2500 V DC
ਤੱਕ ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਭਟਕ ਕੈਪੇਸੀਟ੍:ਇਲੈਕਟਰਰੋਲਾਈਵਟਕ ਕੈਪਸੀਟਰਾਂ ਨੂੰ
ਧਰੁਿੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਪਲੇਟ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਹੋਿੇ ਅਤੇ ਦੂਜੀ
ਨੈਗੇਵਟਿ।
ਇਹ ਕੈਪੇਸੀਟਰ 200,000μF ਤੋਂ ਿੱਧ ਉੱਚ ਸਮਰੱਿਾ ਿਾਲੇ ਮੁੱਲਾਂ ਲਈ ਿਰਤੇ ਜਾਂਦੇ
ਹਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਟੁੱਟਣ ਿਾਲੀ ਿੋਲਟੇਜ (350 V ਇੱਕ
ਆਮ ਅਵਧਕਤਮ ਹੈ) ਅਤੇ ਉੱਚ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲੀਕੇਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਭਟਕ ਕੈਪਸੀਟ੍ ਦੋ ਭਕਸਮਾਂ ਭਿੱਚ ਉਪਲਬਿ ਹਨ:
ਅਲਮੀਨੀਅਮ ਅਤੇ ਟੈਂਟਲਮ। ਇੱਕ ਇਲੈਕਟਰਰੋਲਾਈਵਟਕ ਕੈਪੇਸੀਟਰ ਦੀ
ਬੁਵਨਆਦੀ ਉਸਾਰੀ ਨੂੰ ਵਚੱਤਰ 2(e) ਅਤੇ (f) ਵਿੱਚ ਵਦਖਾਇਆ ਵਗਆ ਹੈ।
ਕਾਗਜ਼/ਪਲਾਸਭਟਕ ਕੈਪੇਸੀਟ੍:ਪਲਾਸਵਟਕ-ਵਫਲਮ ਕੈਪਸੀਟਰ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ
ਪੇਪਰ ਡਾਈਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਕੈਪਸੀਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵਕਸਮਾਂ ਹਨ। ਪੌਲੀਕਾਰਬੋਨੇਟ,
ਪੈਰੀਲੀਨ, ਪੋਲੀਸਟਰ, ਪੋਲੀਸਟਾਈਰੀਨ, ਪੌਲੀਪਰਰੋਪਾਈਲੀਨ, ਮਾਈਲਰ, ਅਤੇ
ਕਾਗਜ਼ ਿਰਤੇ ਜਾਣ ਿਾਲੇ ਕੁਝ ਆਮ ਡਾਈਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਸਮੱਗਰੀ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ
ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਵਕਸਮਾਂ ਵਿੱਚ 100μF ਤੱਕ ਸਮਰੱਿਾ ਮੁੱਲ ਹਨ।
ਵਚੱਤਰ 3a ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਲਾਸਵਟਕ-ਵਫਲਮ ਅਤੇ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਕੈਪਸੀਟਰਾਂ ਵਿੱਚ
ਿਰਵਤਆ ਜਾਣ ਿਾਲਾ ਇੱਕ ਆਮ ਬੁਵਨਆਦੀ ਵਨਰਮਾਣ ਵਦਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਚੱਤਰ
3b ਇੱਕ ਵਕਸਮ ਦੇ ਪਲਾਸਵਟਕ-ਵਫਲਮ ਕੈਪਸੀਟਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵਨਰਮਾਣ ਵਦਰਰਸ਼
ਵਦਖਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਿੇ੍ੀਏਬਲ ਕੈਪਸੀਟ੍
ਿੇਰੀਏਬਲ ਕੈਪਸੀਟਰਾਂ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਸਰਕਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੈਪੈਸੀਟੈਂਸ ਮੁੱਲ
ਨੂੰ ਹੱਿੀਂ ਜਾਂ ਆਟੋਮੈਵਟਕਲੀ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ,
ਰੇਡੀਓ ਜਾਂ ਟੀਿੀ ਵਟਊਨਰ ਵਿੱਚ। ਪਵਰਿਰਤਨਸ਼ੀਲ ਜਾਂ ਵਿਿਸਵਿਤ ਕੈਪਸੀਟਰਾਂ
ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਕਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਹੁਣ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
94 ਤਾਕਤ - ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ - (NSQF ਸੰਸ਼ੋਭਿਤੇ - 2022) - ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.4.43 & 44
