Page 144 - R&AC - 1st Year TT Gujarati

ર જર શન સંબં ધત િવ ાન (Science related to refrigeration)

ઉ ે યો: આ પાઠના અંતે તમે સમથ હશો
• કામ, શ ત, ઉ , બળ, ગરમી, તાપમાન અને દબાણ િવશે વણ ન કરો.

કામ સં ૂણ તાપમાન (ર ન) ેલ

કાય (W) એ એક બળ (F) અંતર (D) ારા ુણાકાર છે ેના ારા તે આ ેલ પર સં ૂણ ૂ (0R તર ક દશ વવામ આવે છે) 4600F છે.
ુસાફર કર છે. તેથી 0F મ દશ વવામ આવેલા પદાથ ના સં ૂણ તાપમાન પર પહ ચવા
માટ , આપેલ તાપમાનમ 460 ઉમેરો, દા.ત. બરફ ગલન ું સં ૂણ તાપમાન
કાય ના એકમને લ (J) કહ વામ આવે છે. લ એ એક ૂટનના બળ ારા
320F+460=4920R છે.
તેના બદુને એક મીટરના અંતર ખસેડ ને કરવામ આવેલ કાય ની મા ા છે.
સં ૂણ તાપમાન (ક વન) ેલ
શ ત
આ ેલ પર સં ૂણ ૂ -2730C છે. તેથી ક વન સં ૂણ ેલ પર
કામ કરવાનો દર શ ત તર ક ઓળખાય છે.
બરફનો ગલન બદુ 00C +273=273K છે.
ઉ
થમ મીટર (Fig 2)
કાય કરવાની મતાને ઊ તર ક ઓળખવામ આવે છે. ઊ બે કારની
સૌથી સામા થમ મીટર ેલ સે યસ અથવા સે ેડ ેલ અને
છે.
ફ રનહ ટ છે. બે તાપમાન થમ મીટર ું માપ કન ન કર છે.
1 સંભિવત ઊ
- પીગળતા બરફ ું તાપમાન.
2 ગ ત ઊ
- ઉ લન બદુ ું તાપમાન.
સંભિવત ઊ
ગરમીના એકમો
શર રની ઉ તેના ાને સ ણ ારા સંભિવત ઊ તર ક ઓળખાય છે.
ગરમીના જ થાને માપવા માટ , અમાર પાસે ગરમીના એકમો છે - ટશ
PE = mgh.
સ મમ ટશ થમ લ ુ નટ (BTU) અને મે ટ ક સ મમ ક લર .
M= માસ
એક BTU એ એક પાઉ ડ પાણીના તાપમાનને એક- ડ ી ફ રનહ ટ (10F)
g = ુ વાકષ ણને કારણે વેગક ારા વધારવા (ની ું) કરવા માટ ઉમેરવા (દૂર કરવા) માટ ગરમીની મા ા
h = ઊ ં ચાઈ તર ક યા ા યત કરવામ આવે છે.

ગરમી એક ક લર એ એક ામ પાણીના તાપમાનને એક- ડ ી સે યસ (10C)
વધારવા (ની ું) કરવા માટ ઉમેરવામ આવતી (દૂર કરવાની) ગરમીની મા ા
ગરમી એ ઊ ું એક વ પ છે. ાર આપણે ગરમીની વાત કર એ છ એ
છે. ક લર એક ના ું એકમ હોવાથી, કલોક લર (KCal) વપરાય છે.
ાર આપણે સામા ર તે કંઈક ગરમ િવશે િવચાર એ છ એ.
એક કલોક લર 1000 ક લર ની બરાબર છે એટલે ક , તે એક કલો ામ
એટલે ક , આપણે ખર ખર ગરમીને બદલે તાપમાન િવશે િવચાર એ છ એ
પાણીના તાપમાનને 10C ુધી વધારવા (ની ું) કરવા માટ ઉમેરવામ
કારણ ક તેના તાપમાન ારા આપણે ણીએ છ એ ક પદાથ મ ગરમી છે.
આવતી ગરમીની મા ા છે.
તાપમાન
ગલા બદુ
તાપમાન એ પદાથ મ ગરમીના તર ું ૂચક છે. 100C ના તાપમાને એક
ે તાપમાને કોઈપણ ઘન પીગળ ને વાહ બને છે અથવા વાહ થી ને
પદાથ મ 00C ના તાપમાને સમાન પદાથ કરત વ ુ ગરમી હોય છે. ક
ઘન થઈ ય છે તેને તે પદાથ ું ગલન બદુ કહ વાય છે. બરફ ું ગલન બદુ
પદાથ ું તાપમાન પદાથ મ ક ટલી ગરમી છે તેનો ાલ આપ ું નથી.
00C છે.
થમ મીટર એ તાપમાન માપવા માટ વપરા ું સાધન છે. બે તાપમાન માપદંડો
સંવેદનશીલ ગરમી
આ ે સામા ઉપયોગમ છે, ફ રનહ ટ ેલ અને સે યસ અથવા
સે ેડ ેલ ાર ઘન ગરમ થાય છે, ાર તે ગરમ થાય છે. આ ગરમી પદાથ ને
સે યસ (સે ેડ) પશ કર ને અ ુભવી શકાય છે અથવા થમ મીટર વડ માપી શકાય છે.
તેથી તેને સંવેદનશીલ ગરમી કહ વામ આવે છે, એટલે ક , પશ ની ભાવના
બરફ ું ગલન બદુ 00C છે અને પાણી ું ઉ લન બદુ 1000C છે. આ બે
ારા શોધી શકાય તેવી ગરમી. ચાલો ફર થી -100C તાપમાને બરફ (ઘન
બદુઓ વ ેના અંતરાલને 100 સમાન િવભાગોમ વહ ચવામ આવે છે
વ પમ પાણી) ું ઉદાહરણ લઈએ. 100C પર બરફ ાર ગરમ થાય છે,
અને દર ક િવભાગને એક- ડ ી સે યસ (10C) કહ વામ આવે છે.
તાપમાનમ 00C (320F) ુધી વધે છે. બરફ ારા તે ું તાપમાન - 100C
ફ રનહ ટ ેલ
થી 00C ુધી વધારવા માટ ે ગરમી શોષાય છે તે સમજદાર ગરમી છે
બરફનો ગલન બદુ, 320F અને પાણીનો ઉ લન બદુ 2120F તર ક અને 1 કલો બરફના તાપમાનને 10C અથવા 0.48 BTU 10F (0.48) ારા
ન કરવામ આવે છે. બંને વ ેના અંતરાલને 180 સમાન િવભાગોમ 1 lb બરફ માટ તાપમાન વધારવા માટ લગભગ 0.48 kcal ગરમી લે છે.
વહ ચવામ આવે છે અને દર ક િવભાગને વન- ડ ી ફ રનહ ટ (10F) કહ વામ બરફની ચો સ ગરમી છે).
આવે છે.
124 CG & M : R&ACT : (NSQF - સંશો ધત 2022) - અ યાસ 1.6.28 - 38 માટ સંબં ધત સ ત