Page 87 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati

બાર ગ્ાિ (અંજીર 4) તાંબાની સરખામણીમાં કેટલીક સામાન્ય ધાતયુઓની અન્ય પફરબળ જિે પ્રતતકારને પ્રભાવવત કરે છે તે સામગ્ીની પ્રકૃતત છે. તેર્ી,
પ્રતતકાર િશયાવે છે. ચાંિી તાંબા કરતાં વધયુ સારી વાહક છે કારણ કે તેમાં હવે આપણે કહી શકીએ કે વાર્રનો પ્રતતકાર
પ્રતતકાર છે.

નનક્રોમમાં તાંબા કરતાં 60 ગણો વધયુ પ્રતતકાર હોર્ છે અને તાંબયુ નનક્રોમ
કરતાં 60 ગણો વધયુ વવદ્યુતપ્રવાહ કરશે, જો તેઓ એક જ બેટરી સાર્ે એક
સમર્ે ડાર્ેલા હોર્ તો,

જ્ાં ρ (ગ્ીક અક્ષર, ઉચ્ાર ‘rho’) અચળનયું પ્રતતનનચધત્વ કરે છે.
L એ મીટરમાં વાર્રની લંબાઈ છે
a ચોરસ મીટરનો વવસ્તાર છે.

અમે આ બધાને એક સરળ નનવેિનમાં ઘટાડી શકીએ છીએ: વાર્ર જિેટલો
મોટો, તેનો પ્રતતકાર ઓછો; વાર્રનો ક્રોસ સેક્શનલ વવસ્તાર જિેટલો નાનો
છે, તેનો પ્રતતકાર વધારે છે

અમે સાવ્થવત્રક નનર્મ સાર્ે સારાંશ આપી શકીએ છીએ: કોઈપણ ધાતયુ
વાહકનો વવદ્યુત રેસસસ્ટન્સ તેના ક્રોસ-વવભાગીર્ વવસ્તારના વ્ર્સ્તપ્રમાણમાં
હોર્ છે.
સામાન્ય રીતે, આપણે કહી શકીએ કે કંડટ્રની આપેલ લંબાઈનો પ્રતતકાર
તેના ક્રોસ સેક્શનલ વવસ્તાર (ફિગ 5) ના વ્ર્સ્ત પ્રમાણમાં છે.

પ્તતરોિકો (Resistors)

ઉદ્ેશ્્ય: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• વવવવિના બધાંિકામ અને લાક્ષણણકતાઓ સમર્વોપ્તતરોિકોના પ્કાર

પ્રતતરોધકો: આ સૌર્ી સામાન્ય નનબ્્રિર્ ઘટક છેઇલેક્ટ્રિકલ અને 1 વા્યર-વાઉ્ડિ રેશિસ્ટર
ઇલેટ્રિોનનક સર્કટમાં વપરાર્ છે. એક રેશિસ્ટર ઓહ્મ (રેસસસ્ટન્સ) ના વાર્ર-વાઉન્ડ રેશિસ્ટરનયું ઉત્પાિન રેસસસ્ટન્સક વાર્ર (નનકલ-ક્રોમ એલોર્
ચોક્સ મૂલ્ય સાર્ે ઉત્પાફિત ર્ાર્ છે. સર્કટમાં રેશિસ્ટરનો ઉપર્ોગ જિેને નનક્રોમ કહેવાર્ છે) ઇન્સ્્મયુલેટીંગ કોરની આસપાસ લપેટીને કરવામાં
કરવાનો હેતયુ કાં તો કરંટને ચોક્સ મૂલ્ય સયુધી મર્યાફિત કરવાનો છે અર્વા આવે છે, જિેમ કે સસરાતમક પોસસેલેઇન, બેકલાઇટ પ્રેસ્ડ પેપર વગેરે. ફિગ 1,
ઇસ્છિત વોલ્ેજ ડરિોપ (IR) પ્રિાન કરવાનો છે. રેશિસ્ટરનયું પાવર રેટિટગ આ પ્રકારના રેશિસ્ટરને બતાવે છે. વાર્ર વાઉન્ડ રેશિસ્ટરનો ઉપર્ોગ ઉચ્
અપૂણણાંક વોલ્્ટ્સર્ી સેંકડો વોટ્ટ્સ સયુધીનયું હોઈ શકે છે.
કરંટ એસ્પ્લકેશન માટે ર્ાર્ છે. તેઓ એક વોટર્ી 100 વોટ અર્વા તેર્ી
પાંચ પ્રકારના રેશિસ્ટર છે વધયુ વોટ રેટિટગમાં ઉપલબ્ધ છે.

1 વાર્ર-વાઉન્ડ રેશિસ્ટર
2 કાબ્થન કમ્પોશિશન રેશિસ્ટર

3 મેટલ ફિલ્મ રેશિસ્ટર
4 કાબ્થનફિલ્મ પ્રતતરોધકો

5 ખાસ પ્રતતરોધકો

પાવર : ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (NSQF - સુિારેલ 2022) - સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.3.33 67