Page 83 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati
P. 83
પાવર (Power) સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.3.31 & 32
ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (Electrician) - મૂળભૂત ઇલેક્ટ્રિકલ પ્ેક્ટ્સ
શ્ેણી અને સમધાંતર નેટવકજા મધાં ઓપન અને િોટજા સર્કટ (Open and short circuit in series and
parallel network)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• શ્ેણી સર્કટમધાં િોટજા સર્કટ અને શ્ેણી સર્કટમધાં તેની અસર વવિે જણાવો
• સીરીિ સર્કટમધાં ઓપન સર્કટની અસર અને તેના કારણો જણાવો
• િોટ્ટસજાની અસર જણાવો અને સમધાંતર સર્કટમધાં ખોલો.
િોટજા સર્કટ રક્ષણિોટજા સર્કટના જોખમો સામે
શૉટ્થ સર્કટ એ સામાન્ય સર્કટ રેસસસ્ટન્સની તયુલનામાં શૂન્ય અર્વા ખૂબ જ સર્કટ સાર્ેની શ્ેણીમાં ફ્યુિ અને સર્કટ બ્ેકસ્થ દ્ારા શોટ્થ સર્કટના
ઓછા રેસસસ્ટન્સનો માગ્થ છે. જોખમોને અટકાવી શકાર્ છે.
શ્ેણીમાંસર્કટ, શોટ્થ સર્કટ અનયુક્રમે ફિગ 1 અને ફિગ 2 માં બતાવ્ર્ા પ્રમાણે િોટજા સર્કટ િોિી રહ્ા છીએ
આંશશક અર્વા સંપૂણ્થ (ડેડ શોટ્થ) હોઈ શકે છે.
જ્ારે સર્કટમાં એમીટર અતતશર્ પ્રવાહ સૂચવે છે ત્ારે તે સર્કટમાં શોટ્થ
સર્કટ સૂચવે છે. સર્કટમાં શોટ્થનયું થિાન િરેક તત્વો (રેશિસ્ટર) અને સર્કટ
સ્તોતમાં વોલ્મીટરને કનેટ્ કરીને શોધી શકાર્ છે. જો વોલ્મીટર શૂન્ય
વોલ્ અર્વા ઘટેલો વોલ્ેજ સૂચવે છે, તો તે ફિગ 3 માં બતાવ્ર્ા પ્રમાણે
શોટ્થ સર્કટ ર્ાર્ છે.
સીડરિ સર્કટમધાં ઓપન સર્કટ
જ્ારે પણ સર્કટ તૂટી ર્ર્ અર્વા અધૂરી હોર્, અને સર્કટમાં કોઈ
સાતત્ હોતયું નર્ી ત્ારે ઓપન સર્કટ પફરણામ આપે છે.
શ્ેણી સર્કટમાં,ઓપન સર્કટનો અર્્થ એ છે કે કરંટ માટે કોઈ રસ્તો નર્ી,
અને સર્કટમાંર્ી કોઈ પ્રવાહ વહેતો નર્ી. ફિગ 4 માં બતાવ્ર્ા પ્રમાણે
સર્કટમાં કોઈપણ એર્મીટર કોઈ કરંટ િશયાવશે નહીં.
શ્ેણી સર્કટમાં ઓપન સર્કટના કારણો
ઓપન સર્કટ, સામાન્ય રીતે,સ્વીચોના અર્ોર્ર્ સંપકચો, બળી ગર્ેલા ફ્યુિ,
કનેક્શન વાર્રમાં તૂટવા અને બળી ગર્ેલા રેશિસ્ટર વગેરેને કારણે ર્ાર્
શોટ્થ સર્કટ કરંટમાં વધારો કરે છે જિે સીફરિ સર્કટને નયુકસાન પહોંચાડી છે.
શકે છે અર્વા કરી શકે છે.
સીડરિ સર્કટમધાં ઓપનની અસર
િોટજા સર્કટને કારણે અસર
a સર્કટમાં કોઈ પ્રવાહ વહેતો નર્ી.
ટૂંકા કારણે વધારાનયું કરંટસર્કટ સર્કટના ઘટકો, પાવર સ્તોતોને નયુકસાન
પહોંચાડી શકે છે અર્વા કનેક્ટટ્ગ વાર્રના ઇન્સ્્મયુલેશનને બાળી શકે છે. b સર્કટમાં કોઈ ઉપકરણ કાર્્થ કરશે નહી
કંડટ્રમાં ઉત્પન્ન ર્તી તીવ્ર ગરમીને કારણે પણ આગ લાગે છે. c કયુલ સપ્લાર્ વોલ્ેજ/સોસ્થ વોલ્ેજ સમગ્ ખયુલ્લા િેખાર્ છે
63
