Page 298 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati

પાવર (Power) સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.12.99 & 100
ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (Electrician) - ટરિાન્સફોમ્મસ્મ

ટરિાન્સફોમ્મર નુકસાન - OC અને SC ટેસ્ીંગ - કા્ય્મક્ષમતા - વોલ્ેજ નન્યમન (Transformer losses - OC
and SC test - efficiency - Voltage Regulation)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• ટરિાન્સફોમ્મરમધાં થ્યેલા નુકસાનના પ્કાર જણાવો
• ટરિાન્સફોમ્મરમધાં આ્યન્મ (નો - લો્ડી) અને તધાંબા (લો્ડી) ની ખોટ સમજાવો.

નુકસાન કોર માટ્ે ઉચ્ચ સસસલકોન સામગ્ી (1.0 ર્ી 4.0 ટ્કા સયુધી) સ્ટીલનો
ઉપર્ોગ કરીને અને ખૂબ જ પાતળા લેમમનેશનનો ઉપર્ોગ કરીને આ
ટ્્રાન્સફોમ્થરમાં બે પ્રકારના નયુકસાન ર્ાર્ છે જેમ કે આર્ન્થ (કોર) લોસ
(હહસ્ેરેસીસ + એડટી કરંટ્) અને કોપર (ઓહમમક) અર્િા લોડ લોસ નયુકસાન ઘટ્ાડિામાં આિે છે.
સસસલકોન સ્ટીલમાં ઉચ્ચ સંતૃપ્્તત બિબદયુ, ઉચ્ચ કરન્ટની ઘનતા પર સારી
આ્યન્મ (અથવા) નો-લો્ડી લોસ : નો લોડ લોસમાં બે ઘટ્કોનો સમાિેશ
ર્ાર્ છે જેમ કે હહસ્ેરેસસસ અને એડટી કરંટ્ લોસ. ફેરસ મેટ્લમાં મેગ્ેહટ્ક અભેદ્યતા અને મધ્ર્મ નયુકસાન છે. પાિર ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થ, ઓરડર્ો આઉટ્પયુટ્
ફ્લક્સના ચક્રટીર્ ભભન્નતાને કારણે હહસ્્રેસસસનયું નયુકસાન. ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થ અને અન્ય ઘણા કાર્્થક્રમોમાં સસસલકોન સ્ટીલનો વ્ર્ાપક
ઉપર્ોગ ર્ાર્ છે.
એડટી કરંટ્ ર્ાર્ છે કારણ કે કોરમાં બદલાતા કરન્ટ (લેન્ઝના નનર્મ મયુજબ)
કોરમાં િોલ્ેજ પ્રેરરત કરે છે. પરરણામે, પરરભ્રમણ કરતી એડટી પ્રિાહો ટ્્રાન્સફોમ્થરની ઇનપયુટ્ પાિર, જ્ારે નો-લોડ પર હોર્ ત્યારે, મયુખ્ય નયુકસાનને
અનયુગામી I2R નયુકશાન સાર્ે કોરમાં સેટ્ ર્ાર્ છે. તેને આર્ન્થ લોસ (અર્િા) માપે છે
કોર લોસ (અર્િા) સતત નયુકશાન તરીકે પણ ઓળખિામાં આિે છે. કોપર (અર્િા) લોડ લોસ: આ નયુકસાન મયુખ્યત્િે ટ્્રાન્સફોમ્થર વિન્ન્ડગ્સના
ઓન્મિક રેઝીસ્ન્સને કારણે છે. પ્રાર્મમક અને ગૌણ િાઈન્ડીંગ ના રેઝીસ્ન્સ
જેમ કે ટ્્રાન્સફોમ્થરમાં કોર ફ્લક્સ તમામ લોડ પર વ્ર્િહારીક રીતે સ્થિર રહે
છે, કોર લોસ પણ તમામ લોડ પર સ્થિર રહે છે. આને નો-લોડ લોસ તરીકે દ્ારા લોડ કરન્ટ I2R નયુકસાન બનાિે છે જે તાંબાના િાર્રને ગરમ કરે છે
પણ ઓળખિામાં આિે છે. અને િોલ્ેજ ડ્રોપનયું કારણ બને છે. આ નયુકશાનને કોપર લોસ (અર્િા) ચલ
નયુકશાન પણ કહેિાર્ છે. કોપરની ખોટ્ શોટ્્થ સર્કટ્ ટ્ેસ્ દ્ારા માપિામાં
આિે છે.

ટરિાન્સફોમ્મરમધાં મુખ્ય નુકસાન એ તમામ લો્ડી િરતો માટે
સતત નુકસાન છે. તધાંબાની ખોટ કરન્ટના ચોરસના પ્માણમધાં
બદલા્ય છે

ટરિાન્સફોમ્મરનું ઓપન સર્કટ (O.C) પરીક્ષણ (Open Circuit (O.C) test of a transformer)

ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• ઓપન સર્કટ ટેસ્ કરાવવાની પદ્ધમત સમજાવો
• ચોક્કસ આ્યન્મ નુકિાનની ગણતરી કરો.

ઓપન સર્કટ ટ્્રાન્સફોમ્થરની બંને બાજયુએ મયુખ્ય નયુકસાન માપી શકાર્ છે. દાખલા તરીકે, જો
3300/240V ટ્્રાન્સફોમ્થરનયું પરીક્ષણ કરવયું હોર્ તો િોલ્ેજ ગૌણ બાજયુ પર
ઓપન સર્કટ્ ટ્ેસ્ લોડ લોસ અર્િા કોર લોસ નર્ી તે નક્ટી કરિા માટ્ે
કરિામાં આિે છે લાગયુ ર્શે, કારણ કે 240V િધયુ સરળતાર્ી ઉપલબ્ધ છે.
ટ્્રાન્સફોમ્થરની બંને બાજયુએ માપિામાં આિેલ મયુખ્ય નયુકસાન સમાન હશે,
આ પરીક્ષણમાં, એક િાઈન્ડીંગ પર રેટ્ેડ િોલ્ેજ લાગયુ કરિામાં આિે છે,
સામાન્ય રીતે સલામતીના કારણોસર નીચા િોલ્ેજનયું િાઈન્ડીંગ હોર્ છે, કારણ કે 240V એિા વિન્ન્ડગ પર લાગયુ કરિામાં આિે છે જે ઉચ્ચ િોલ્ેજ
જ્ારે અન્યને ખયુલ્્લયું છોડટી દેિામાં આિે છે. ટ્્રાન્સફોમ્થરને પૂરી પાડિામાં બાજયુ કરતાં ઓછા િળાંક ધરાિે છે. આમ િોલ્/ટ્ન્થ રેશશર્ો સમાન છે. આ
આિેલ ઇનપયુટ્ પાિર મયુખ્યત્િે મયુખ્ય નયુકસાન દશયાિે છે. નો-લોડ કરન્ટ સૂચિે છે કે કોરમાં મહત્તમ કરન્ટનયું મૂલ્ય કોઈપણ રકસ્સામાં સમાન છે. મયુખ્ય
પ્રમાણમાં નાનો હોિાર્ી આ પરીક્ષણ દરમમર્ાન તાંબાના નયુકશાનની નયુકસાન મહત્તમ કરન્ટ પર આધાર રાખે છે.
અિગણના ર્ઈ શકે છે ની આિત્થન

સર્કટ્ના સાધનો આકૃમત 1 માં બતાવ્ર્ા છે. િોટ્મીટ્ર કોર લોસ સૂચિે ઓ.સી.ની આિત્થન પરીક્ષણ પયુરિઠો ટ્્રાન્સફોમ્થરની રેટ્ કરેલ આિત્થન
છે. િોલ્મીટ્ર રેટ્ કરેલ િોલ્ેજ રજીસ્ર કરશે. િોલ્ેજ સાર્ે જોડાણમાં સમાન હોિો જોઈએ
એમ્મીટ્ર રીકિડગ ચયુંબકટીર્ શાખા વિશે માહહતી મેળિિા માટ્ે જરૂરી ડેટ્ા િાસ્તવિક (ચોક્સ) લોહ નયુકશાન (Wi) સૂત્ર દ્ારા ગણતરી કરી શકાર્ છે
પ્રદાન કરશે.

278