Page 303 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati
P. 303
વોલ્ેજ રેશિ્યો: સમાંતરમાં બે કે તેર્ી િધયુ ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થનયું સંચાલન કરતી • આકૃમત 2a માં બતાવ્ર્ા પ્રમાણે ઉચ્ચ િોલ્ેજ િાઈન્ડીંગના એક છેડાને
િખતે, સંતોષકારક કામગીરી માટ્ે નીચેની શરતો પૂરી કરિી જોઈએ: જો લો િોલ્ેજ િાઈન્ડીંગના એક છેડા સાર્ે જોડો.
વિવિધ ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થની ઓપન સેકન્ડરી પર િોલ્ેજ રીકિડગ, સમાંતરમાં • બે ખયુલ્લા છેડા િચ્ચે િોલ્મીટ્ર જોડો.
ચલાિિા માટ્ે, સમાન મૂલ્યો દશયાિતા નર્ી, તો િચ્ચે ફરતા પ્રિાહો હશે.
ગૌણ (અને તેર્ી પ્રાર્મમક િચ્ચે પણ) જ્ારે ગૌણ ટ્ર્મનલ્સ સમાંતર રીતે • ઊ ં ચા અર્િા ઓછા િોલ્ેજ વિન્ન્ડગ પર િાઈન્ડીંગના રેટ્ેડ િોલ્ેજ
જોડાર્ેલા હોર્. ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થનો અિરોધો નાનો છે, જેર્ી નાના ટ્કા િોલ્ેજ કરતાં િધયુ ન હોર્ તેવયું િોલ્ેજ લાગયુ કરો
તફાિત નોંધપાત્ર કરન્ટને પરરભ્રમણ કરિા અને િધારાના I2R નયુકશાનનયું જો V2 V1 ( Fig 2a) કરતા ઓછયું િાંચે છે તો પ્રાર્મમક અને ગૌણ emfs
કારણ બની શકે છે. વિરોધમાં છે. પ્રાર્મમક પરનયું ચચનિ એ +ve બાજયુ માટ્ે A1 અને -ve બાજયુ
જ્ારે ગૌણ લોડ કરિામાં આિે છે, ત્યારે ફરતો કરન્ટ અસમાન લોકિડગ માટ્ે A2 અને માધ્ર્મમકની +ve બાજયુ માટ્ે a1 અને -ve બાજયુ માટ્ે a2 હશે.
સ્થિમતઓનયું નનમયાણ કરે છે. આ રીતે ટ્્રાન્સફોમ્થરમાંર્ી એક પણ િધયુ ગરમ જો જોડાણો કરિામાં આિે તો (આકૃમત 2b) િોલ્મીટ્ર V2 V1 કરતાં િધયુ
ર્ર્ા વિના સમાંતર જોડાર્ેલા જૂર્માંર્ી સંપૂણ્થ લોડ આઉટ્પયુટ્ લેિાનયું િાંચશે. આ રીતે તે ખાતરી કરિામાં આિે છે કે વિરોધી છેડા જોડાર્ેલા છે
અશક્ય બની શકે છે.
ઈમ્પી્ડીન્સ: બે ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થ દ્ારા િહન કરિામાં આિતા પ્રિાહો તેમના
રેટિટ્ગના પ્રમાણસર છે:
• જો તેમની સંખ્યાત્મક અર્િા ઓન્મિક અિરોધો તે રેટિટ્ગના વિપરરત
પ્રમાણસર હોર્, અને
• તેમના પ્રમત એકમ અિરોધ સમાન છે.
પ્રમત એકમ ઈ્પિપીડન્સના ગયુણિત્તા પરરબળ (એટ્લે કે રેઝીસ્ન્સ પ્રત્યે જો ટ્્રાન્સફોમ્થરમાં એક બાજયુ સમાન છેડો હોર્ (આકૃમત 3a) તો પોલેરરટ્ટી
પ્રમતરક્રર્ાનો ગયુણોત્તર) માં તફાિતના પરરણામે પ્રિાહોના ફેઝનાંકોણમાં માર્કકગને બાદબાકટી પોલેરરટ્ટી માર્કકગ કહેિાર્ છે બીજી તરફ જો સામેના
વિચલન ર્ાર્ છે, જેર્ી એક ટ્્રાન્સફોમ્થર ઉચ્ચ અને બીર્ ઓછા પાિર છેડા એક બાજયુ હોર્ (આકૃમત 3b) પોલેરરટ્ટી માર્કકગને એરડહટ્િ પોલેરરટ્ટી
પરરબળ સાર્ે કામ કરશે. સં્યયુક્ત આઉટ્પયુટ્ કરતાં માર્કકગ કહેિામાં આિે છે.
ટર્મનલ્સ અથવા ધ્ુવી્યતાની ચકાસણી: જ્ારે બે અર્િા િધયુ
ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થને તેમની પ્રાર્મમક અને ગૌણ બાજયુઓ પર સમાંતર રીતે
જોડિામાં આિે છે, ત્યારે સમાન ધ્યુિીર્તાના ટ્ર્મનલ્સને જ એકસાર્ે જોડટી
શકાર્ છે, અન્યર્ા િાઈન્ડીંગ િચ્ચે ભારે ફરતો કરન્ટ ઉત્પન્ન ર્શે.
ધ્યુિીર્તા નક્ટી કરિા માટ્ેની માનક પ્રરક્રર્ા નીચે સમર્િેલ છે:-
ટરિાન્સફોમ્મસ્મની શ્ેણી (માત્ર ગૌણ) કામગીરી (Series (Secondary only) operation of transformers)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• શ્ેણીની કામગીરીની આવશ્્યકતા જણાવો
• શ્ેણીની કામગીરી માટે પરરપૂણ્મ કરવાની િરતો જણાવો
શ્ેણી કામગીરી:
બે સરખા ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થની શ્ેણીની કામગીરી (માત્ર ગૌણ) માટ્ે કનેક્શન
ડાર્ાગ્ામ નીચે આપેલ છે (આકૃમત 1)
શ્ેણી કામગીરી માટ્ે આિશ્ર્કતા:
સામાન્ય રીતે, ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થ કેટ્લાક પ્રમાણભૂત ઇનપયુટ્ (પ્રાર્મમક) અને
આઉટ્પયુટ્ (સેકન્ડરી) િોલ્ેજ સાર્ે ઉપલબ્ધ હોર્ છે. કેટ્લાક મધ્ર્િતગી
િોલ્ેજ મેળિિા માટ્ે, ઉદાહરણ તરીકે, 36V,48V ખાસ હેતયુ માટ્ે,
ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થની શ્ેણીની કામગીરી (માત્ર ગૌણ) જરૂરી છે.
શ્ેણીની કામગીરીમાં, ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થના વ્ર્ક્ક્તગત ગૌણ િોલ્ેજ ઉમેરિામાં
આિે છે જો તેઓ ર્ોગ્ર્ ધ્યુિીર્તા સાર્ે જોડાર્ેલા હોર્, પરંતયુ કરન્ટ રેટિટ્ગ્સ
સમાન રહે છે. a) િોલ્ેજ રેશશર્ો/ટ્ન્થ રેશશર્ો સમાન હોિો જોઈએ
શ્ેણીની કામગીરી માટ્ેની સ્થિમત: બંને ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થ સરખા હોિા જોઈએ b) ધ્યુિીર્તા સમાન હોિી જોઈએ
એટ્લે કે, c) બંને ટ્્રાન્સફોમ્થસ્થના કોરનો પ્રકાર (કોર અર્િા શેલ પ્રકાર) સમાન હોિો
જોઈએ.
પાવર : ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (NSQF - સુિારેલ 2022) - સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.12.101 283
