Page 125 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati

પાવર (Power) સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.5.48
ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (Electrician) - AC સર્કિટ

સમધાંતર રેઝોનન્સ સર્કિટ (Parallel resonance circuits)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• રેઝોનન્સ પર RLC સમધાંતર સર્કિટની લાક્ષણણકિતાઓ જણાવો
• સમધાંતર L - C સર્કિટમધાં બેન્ડ-પહોળાઈ િબ્ સમજાવો
• સમધાંતર LC સર્કિટમધાં સંગ્હ દરિ્યા સમજાવો
• સમધાંતર L - C સર્કિટની કિેટલીકિ એપ્પ્લકિેિનોની સૂધચ બનાવો
• શ્ેણી અને સમધાંતર રેઝોનન્સ સર્કિટના ગુણિમમોની તુલના કિરો.

સમધાંતર પડઘો
દફગ 1 પરનરું સર્કટ, જેમાં ઇન્ડટ્ર અને કેપેસસટર સમાંતરમાં જોડા્યેલા
હો્ય છે તેને સમાંતર L - C સર્કટ અર્વા સમાંતર રેઝોનન્સ સર્કટ કહેવામાં
આવે છે. ડોટેડ લીટીઓમાં િશબાવેલ રેશઝસ્ર R કોઇલ L ના આંતદરક DC
અવરોધ િશબાવે છે. પ્રેરક પ્રમતદક્ર્યાની સરખામણીમાં R નરું મૂલ્ય એટલરું નાનરું
હશે કે તેની અવગણના કરી શકા્ય.

દફગ 1a ર્ી, તે કરી શકે છેજરુઓ કે સમગ્ર L અને C નો વોલ્ેજ સમાન છે અને સમાંતર રેઝોનન્સ સર્કટમાં, શરુદ્ધ L(કોઈ અવરોધ નર્ી) અને શરુદ્ધ C
ઇનપરુટ વોલ્ેજ V સમાન છે.
S (નરુકસાન-ઓછરું) સાર્ે, પ્રમતધ્વનન પરઅનંત હશે. પ્રા્યોગ્ગક સર્કટમાં, ગમે
તેટલરું નાનરું હો્ય, ઇન્ડટ્રમાં ર્ોડો અવરોધ હશે. આને કારણે, રેઝોનન્સ
પર, શાખા પ્રવાહોનો ફાસોર સરવાળો શૂન્ય નહીં હો્ય પરંતરુ તેનરું મૂલ્ય I
નાનરું હશે.
આ નાનો કરંટ I લાગરુ કરેલ વોલ્ેજ સાર્ે તબક્કામાં હશે અને સર્કટનો
અવરોધ ખૂબ જ હશેઉચ્ જોકે અનંત નર્ી.
સારાંશમાં, રેઝોનન્સ પર સમાંતર રેઝોનન્સ સર્કટની ત્રણ મરુખ્
લાક્ષણણકતાઓ છે,
– સર્કટ કરંટ અને લાગરુ વોલ્ેજ વચ્ેનો તબક્કો તફાવત શૂન્ય છે

– મહત્તમ ઈમ્પીડન્સ
– ન્ૂનતમ રેખા કરંટ.
દકચ્થહોફના કા્યિા દ્ારા, જંકશન A પર,
સમાંતર રેઝોનન્સના ઈમ્પીડન્સની વવવવધતાઆવત્થન સાર્ેનરું સર્કટ દફગ 2
I = I + I . માં બતાવેલ છે.
L C
ઇન્ડટ્ન્સ દ્ારા પ્રવાહ (પ્રમતરોધક R અવગણના) V 90* દ્ારા પાછળ રહે દફગ 2 માં, જ્ારે સમાંતર રેઝોનન્સ સર્કટમાં ઇનપરુટ સસગ્લ ફ્ી્કવન્સી
છે. આમ, ફેસર ડા્યાગ્રામ આકૃમત 1b પરર્ી જોઈ શકા્ય છે કે બે પ્રવાહો રેઝોનટિ ફ્ી્કવન્સી f ર્ી િૂર ખસેડવામાં આવે છે, ત્યારે સર્કટનો અવરોધ
r
એકબીજા સાર્ે તબક્કાની બહાર છે. તેમની તીવ્રતાના આધારે, તેઓ ઘટે છે. પડઘો પર ઈમ્પીડન્સ Z દ્ારા આપવામાં આવે છે,
p
એકબીજાને સંપૂણ્થપણે અર્વા આંશશક રીતે રિ કરે છે.જો X < X , તો I >
C L C
I , અને સર્કટ કેપેસસટીવ રીતે કા્ય્થ કરે છે.
L
જો X < X , તો I > I અને સર્કટ પ્રેરક રીતે કા્ય્થ કરે છે.
L C L C,
જો X = X તો I = I , અને તેર્ી,સર્કટ સંપૂણ્થપણે પ્રમતરોધક તરીકે કા્ય્થ
L C, L C
કરે છે.
સર્કટમાં શૂન્ય કરંટનો અર્્થ એ છે કે ઈમ્પીડન્સ સમાંતર LC અનંત છે. આ
સ્થિમત કે જેમાં ચોક્કસ આવત્થન માટે, f X = X નરું મૂલ્ય, સમાંતર L -
r, C L
Cસર્કટ સમાંતર રેઝોનન્સમાં હોવાનરું કહેવા્ય છે.
સારાંશ, સમાંતર રેઝોનટિ સર્કટ માટે, રેઝોનન્સ પર

105