Page 122 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati

પાવર (Power) સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.5.47
ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (Electrician) - AC સર્કિટ

R-L, R-C અને R-L-C સમધાંતર સર્કિટ (R-L, R-C and R-L-C parallel circuits)

ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• પ્રવેિ વત્રકિોણ અને વાહકિતા, સવેદના અને પ્રવેિ વચ્ેનો સંબંિ સમજાવો
• પ્રતીકિો દ્ારા સંવેદના, વાહકિતા અને પ્રવેિ સમજાવો.

R - L સમધાંતર સર્કિટ: જ્ારે AC વોલ્ેજમાં સંખ્ાબંધ અવરોધો સમાંતર
રીતે જોડા્યેલા હો્ય છે, ત્યારે સર્કટ દ્ારા લેવા્યેલ કરુલ કરંટ એ શાખા
પ્રવાહોનો ફાસર સરવાળો છે (દફગ 1).

ત્યાંકરુલ કરંટ શોધવા માટે બે પદ્ધમતઓ છે.
• પ્રવેશ પદ્ધમત

• ફેસર પદ્ધમત
પ્રવેિ પદ્ધતત
કોઈપણ શાખામાં કરંટ

સર્કટનો પ્રવેશ કહેવામાં આવે છે એટલે કે પ્રવેશ એ અવરોધનો પારસ્પદરક
છે. પ્રવેશ ‘Y’ દ્ારા સૂચવવામાં આવે છે (દફગ 2)

પ્રવેશ, વાહકતા અને સવેિના એકમને મહો પ્રતીક Ʊ કહેવામાં આવે છે
િાખા કિરંટઅને પુરવ્ઠા વોલ્ટેજ વચ્ેનો સંબંિ
R-L સમાંતર સર્કટમાં, રેશઝસ્ર (E ) અને ઇન્ડટ્ર (E )માં વોલ્ેજ
R L
સપ્લા્ય વોલ્ેજ E સમાન અને સમાન છે. તેર્ી E એ સંિભ્થ વેટ્ર છે. E
R
સાર્ે તબક્કામાં રેશઝસ્ર થ્રુ કરંટ (I ) E છે. (દફગ 3) ઇન્ડટ્ર થ્રુ કરંટ (I )
= અલગ પ્રવેશનો તબક્કો સરવાળો R L
E 90o દ્ારા E છે. ટૂંકમાં રેશઝસ્ર I દ્ારા કરંટતબક્કામાં છે અને ઇન્ડટ્ર
L R
નોંિ: સપ્લા્ય વોલ્ટેજને એકિબીજાના બદલે V અ્થવા E તરીકિે I દ્ારા કરંટ, લાગરુ વોલ્ેજ (E) સાર્ે 90°ર્ી પાછળ રહે છે. R-L સમાંતર
L
ઓળખવામધાં આવે છે. સર્કટનરું પાવર ફેટ્ર cos φ છે જ્ાં φ એ કરુલ કરંટ અને લાગરુ વોલ્ેજ
વચ્ેનો કોણ છે

અસાઇનમેટિ : અવરોધ 15 ઓમિ અને ઇન્ડટ્ન્સ 0.05 H ની કોઇલ 40
ઓમિના બબન-ઇન્ડક્ટ્વ રેશઝસ્ર સાર્ે સમાંતર રીતે જોડા્યેલ છે. જ્ારે
50 Hz પર 200 V નો વોલ્ેજ હો્ય ત્યારે કરુલ કરંટ શોધો. લાગરુ કરવામાં
આવે છે. ફાસર ડા્યાગ્રામ આપો.
પ્રવેિને બે ઘટકિોમધાં ઉકિેલી િકિા્ય છે.
• લાગરુ વોલ્ેજ સાર્ે તબક્કામાં એક ઘટક જેને g દ્ારા સૂધચત વાહકતા
કહેવા્ય છે.
• ચતરુર્ણાંશમાં એક ઘટક (જમણા ખૂણા પર) લાગરુ વોલ્ેજ સાર્ે સસેપ્ટન્સ
કહેવા્ય છે, જે b દ્ારા સૂધચત છે

102