Page 111 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati

ઓલ્નનેટીવ કરંટ અર્વા વોલ્ેજના અસરકારક મૂલ્યનરું બીજરું નામ મૂળ
સરેરાશ ચોરસ (rms) મૂલ્ય છે. આ શબ્ મૂલ્યની ગણતરી કરવા માટે
વપરાતી પદ્ધમતમાંર્ી આવ્્યો હતો. RMSની ગણતરી નીચે પ્રમાણે કરવામાં
આવે છે.

એક ચક્ર માટે ત્વદરત મૂલ્યો સમાન સમ્યગાળા માટે પસંિ કરવામાં આવે
છે. િરેક મૂલ્યનો વગ્થ કરવામાં આવે છે, અને ચોરસની સરેરાશની ગણતરી તે નક્કી કરવામાં આવ્્યરું છે કેસરેરાશ મૂલ્ય સાઈન વેવ-ફોમ્થ માટે મહત્તમ
કરવામાં આવે છે (મૂલ્યોનો વગ્થ કરવામાં આવે છે કારણ કે ગરમીની અસર મૂલ્યના 0.637 ગણા બરાબર છે
કરંટ અર્વા વોલ્ેજના વગ્થ તરીકે બિલા્ય છે). આનરું વગ્થમૂળ rms મૂલ્ય
છે. (દફગ 9) વોલ્ેજ માટે, કરંટ માટે Vav = 0.637 Vm, Iav = 0.637Im

જ્ાં સબસ્ક્રિપ્ટ av સરેરાશ મૂલ્ય અને સબસ્ક્રિપ્ટનો સંિભ્થ આપે છેm
મહત્તમ મૂલ્યનો સંિભ્થ આપે છે.

ફોમજા ફેટ્ર (kf): ફોમ્થ ફેટ્રને અસરકારક મૂલ્ય અને અડધા ચક્રના
સરેરાશ મૂલ્યના ગરુણોત્તર તરીકે વ્્યાખ્ાય્યત કરવામાં આવે છે.

sinusoidal AC માટે
0.707 I
K = m = 1.11
f
0.6637 I
m
જ્ાં સબસ્ક્રિપ્ટ m મહત્તમ મૂલ્યનો સંિભ્થ આપે છે

AC ઓવર DC ના ફા્યદા:
1 એસી વોલ્ેજને સરળતા વધારી અર્વા ઘટાડી શકા્ય છે આ તેને
આ પદ્ધમતનો ઉપ્યોગ કરીને તે સાબબત કરી શકા્ય છે કે વવદ્રુતકરંટના ટરિાન્સમમશન હેતરુઓ માટે આિશ્થ બનાવે છે.
સાઈન વેવનરું અસરકારક મૂલ્ય હંમેશા તેના ટોચના મૂલ્યના 0.707 ગણા
જેટલરું હો્ય છે. સાઈન વેવના અસરકારક મૂલ્યની ગણતરી કરવા માટેનરું એક 2 ન્ૂનતમ નરુકસાન સાર્ે ઉચ્ વોલ્ેજ અને નીચા કરંટ પર મોટી માત્રામાં
સરળ સમીકરણ છે: પાવર ટરિાન્સમમટ કરી શકા્ય છે.
વોલ્ેજ માટે, V = 0.707 Vm 3 કારણ કે કરંટ ઓછો છે, ટરિાન્સમમશન ઓછરું છેવા્યરનો ઉપ્યોગ
થિાપન અને જાળવણી ખચ્થ ઘટાડવા માટે ર્ઈ શકે છે.
વત્થમાન માટે, I = 0.707 Im
4 DC કરતાં AC જનરેટ કરવરું સરળ છે.
જ્ાં સબસ્ક્રિપ્ટ m મહત્તમ મૂલ્યનો સંિભ્થ આપે છે.
5 એસી જનરેટર ડીસી કરતાં વધરુ કા્ય્થક્ષમતા લે છે.
જ્ારે વૈકસ્્પપક પ્રવાહ અર્વા વોલ્ેજ નનર્િષ્ટ કરવામાં આવે છે, ત્યારે તે
હંમેશા અસરકારક મૂલ્ય અર્વા RMS વાલ્વ હો્ય છે, સસવા્ય કે અન્યર્ા 6 લાંબા અંતરમાં AC માટે ટરિાન્સમમશન િરમમ્યાન ઊજા્થ નરુકશાન. નગણ્્ય
જણાવ્્યરું હો્ય. માનક AC મીટર માત્ર અસરકારક મૂલ્યો િશબાવે છે. છે
સરેરાિ મૂલ્ય: એક અડધા ચક્ર માટે સરેરાશ મૂલ્ય જાણવરું ક્ારેક 7 AC સરળતાર્ી ડીસી માટે કન્વટ્થ કરી શકા્ય છે.
ઉપ્યોગી છે. જો અંજીર 10 માં સમગ્ર અડધા ચક્રમાં સમાન િરે વત્થમાન 8 ટરિાન્સફોમ્થરનો ઉપ્યોગ કરીને સ્ેપઅપ અર્વા સ્ેપડાઉન તે
બિલા્ય છે, તો સરેરાશ મૂલ્ય અડધા ચક્રના અડધા હશે. સરળતાર્ી કરી શકે છે.
તટસ્થ અને અ્થીઁઞ વાહકિ (Neutral and earth conductors)

ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• અર્થ્થગના હેતુનું વણજાન કિરો
• બે પ્રકિારના અર્થ્થગનું વણજાન કિરો
• ‘તટસ્થ’ અને ‘અ્થીઁઞવા્યર’ વચ્ે તફાવત કિરો.

અર્થ્થગ: હકીકતમાં અર્થર્ગનરું મહત્વ એ રહેલરું છે કે તે સલામતી સાર્ે કામ છે. દફગ 8 દફગ 9 દફગ 10 89 ઇલેક્ટ્રિકલ સસસ્મના અર્થર્ગમાં બે અલગ
કરે છે. વવદ્રુત પ્રણાલીઓની રચનામાં સૌર્ી મહત્વપૂણ્થ, પરંતરુ ઓછામાં અલગ વવચારણાઓ છે: વા્યરિરગ સસસ્મના કંડટ્રમાંર્ી એકનરું અર્થર્ગ
ઓછરું સમજી શકા્ય તેવરું, વવચારણાઓમાંની એક અર્થર્ગ (ગ્રાઉન્ન્ડગ) છે. અને ઇલેક્ટ્રિકલ વા્યર અર્વા સાધનો ધરાવતા તમામ મેટલ એન્્કલોઝરનરું
‘અર્થર્ગ’ શબ્ એ હકીકત પરર્ી આવ્્યો છે કે ટેકનનકમાં જ પૃથ્વી અર્વા અર્થર્ગ. અર્થર્ગના બે પ્રકાર છે:
જમીન સાર્ે નીચા-પ્રમતરોધક જોડાણનો સમાવેશ ર્ા્ય છે. પૃથ્વીને એક • સસસ્મ અર્થર્ગ
વવશાળ વાહક ગણી શકા્ય જે શૂન્ય સંભવવત છે
• સાધનો અર્થર્ગ.
અર્થ્થગનો હેતુ: અર્થર્ગનો હેતરુ ખતરનાક અર્વા વધરુ પડતા વોલ્ેજની
શક્તાને િૂર કરીને કમ્થચારીઓ, સાધનો અને સર્કટને રક્ષણ પૂરું પાડવાનો સસસ્ટમ અર્થ્થગ: આમાં સામાન્ય ઓપરેટિટગ પદરસ્થિમતઓમાં અર્ીઁઞ

પાવર : ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (NSQF - સુિારેલ 2022) - સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.5.45 91