Page 312 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi
P. 312
ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍ - ਸਿਾ੍ਨ ਗਣਨਾ (Transformer - simple calculations)
ਉਦੇਸ਼: ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍ ਦੀ ੍ੇਭਟੰਗ ਦੀ ਭਵਆਭਿਆ ਕ੍ੋ
• ਸੈਕੰਿ੍ੀ ਿੇਟਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਇਮ੍ੀ ਦੇ ਵੋਲਟੇਜ, ਵ੍ਤਮਾਨ ਅਤੇ ਮੋੜਾਂ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕ੍ੋ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਉਲਟ।
ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍ ਦੀ ੍ੇਭਟੰਗ
ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਿਾ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇਸਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸ਼ਕਤੀ (ਿੋਲਟ amp
- VA (ਜਾਂ KVA) ਦੁਆਰਾ ਦਰਜਾ ਵਦੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਵਕ ਇਸਦੀ ਅਸਲ ਸ਼ਕਤੀ
(ਿਾਟ (ਜਾਂ) KW) (ਵਜਿੇਂ ਵਕ) KW = KVA x Cosφ ਦੁਆਰਾ।
ਉਦਾਹਰਨ 1:A 100 KVA 2400/240V, 50 Hz. ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰ ਵਿੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ
ਵਿੰਵਡੰਗ ‘ਤੇ 300 ਮੋੜ ਹਨ। ਗਣਨਾ ਕਰੋ (a) ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਕਰੰਟ
ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਮੁੱਲ (b) ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਮੋੜਾਂ ਦੀ ਸੰਵਖਆ ਅਤੇ (c) ਕੋਰ ਵਿੱਚ ਿੱਧ ਤੋਂ
ਿੱਧ ਪਰਿਿਾਹ φm।
ਵਦੱਤਾ ਵਗਆ ਡੇਟਾ: ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰ ਰੇਵਟੰਗ 100 ਕੇ.ਿੀ.ਏ
ਫਰਿੀਕੁਐਂਸੀ f = 50 Hz
ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਿੋਲਟੇਜ VP = 2400 V
ਸੈਕੰਡਰੀ ਿੋਲਟੇਜ VS = 240 V
ਸੈਕੰਡਰੀ ਮੋੜ NS = 300
ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍ਾਂ ਦਾ ਵ੍ਗੀਕ੍ਨ (Classification of transformers)
ਉਦੇਸ਼: ਇਸ ਅਵਭਆਸ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ਵੱਿ-ਵੱਿ ਕਾ੍ਕਾਂ ਦੇ ਆਿਾ੍ ‘ਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍ਾਂ ਦਾ ਵ੍ਗੀਕ੍ਨ ਦੱਸੋ।
ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍ਾਂ ਦਾ ਵ੍ਗੀਕ੍ਨ
1 ਵ੍ਤੀ ਗਈ ਕੋ੍ ਸਮੱਗ੍ੀ ਦੀ ਭਕਸਮ ਦੇ ਆਿਾ੍ ‘ਤੇ ਵ੍ਗੀਕ੍ਨ
• ਏਅ੍ ਕੋ੍ ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍: ਵਚੱਤਰ 1, ਏਅਰ ਕੋਰ ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰਾਂ ਵਿੱਚ
ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਗੈਰ-ਚੁੰਬਕੀ ਕੋਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਾਗਜ਼ ਜਾਂ ਪਲਾਸਵਟਕ ਦਾ
ਬਵਣਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਵਜਸ ਉੱਤੇ ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਵਿੰਵਡੰਗਜ਼ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੁੰਦੇ
ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਟਰਾਂਸਫਾਰਮਰਾਂ ਵਿੱਚ k ਦੇ ਮੁੱਲ 1 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣਗੇ। ਏਅਰ ਕੋਰ
ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉੱਚ ਫਰਿੀਕੁਐਂਸੀ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਿਰਤੇ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਵਕਉਂਵਕ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਲੋਹਾ-ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਿੇਗਾ ਵਕਉਂਵਕ
ਕੋਈ ਚੁੰਬਕੀ ਕੋਰ ਸਮੱਗਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
2 ਕੋ੍ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦੇ ਆਿਾ੍ ‘ਤੇ ਵ੍ਗੀਕ੍ਨ
• ਕੋ੍ ਭਕਸਮ ਦੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਾ੍ਮ੍: ਕੋਰ ਵਕਸਮ ਦੇ ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰ ਵਿੱਚ, • ਭ੍ੰਗ ਭਕਸਮ ਦੇ ਟ੍ਾਂਸਫਾ੍ਮ੍: ਇਸ ਵਿੱਚ, ਕੋਰ ਗੋਲ ਜਾਂ ਅਰਧ
ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਵਿੰਵਡੰਗ ਕੋਰ ਦੇ ਦੋ ਿੱਖ-ਿੱਖ ਭਾਗਾਂ/ਅੰਗਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਕਰੀਕਾਰ ਲੈਮੀਨੇਸ਼ਨ (ਵਚੱਤਰ 3) ਨਾਲ ਬਵਣਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਰੰਗ
ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। (ਚਾਰਟ 1 ਵਿੱਚ ਵਚੱਤਰ 1) ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਟੈਕਡ ਅਤੇ ਕਲੈਂਪ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਅਤੇ
• ਸ਼ੈੱਲ ਭਕਸਮ ਦੇ ਟ੍ਾਂਸਫਾ੍ਮ੍: ਇਸ ਵਕਸਮ ਵਿੱਚ, ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਵਿੰਵਡੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵਫਰ ਵਰੰਗ ‘ਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਕਸਮ ਦੀ
ਸੈਕੰਡਰੀ ਦੋਨੋਂ ਵਿੰਵਡੰਗ ਕੋਰ ਦੇ ਇੱਕੋ ਭਾਗ/ਅੰਗ ‘ਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਰਿਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਕੋਇਲਾਂ ਨੂੰ ਘੁਮਾਉਣ ਵਿੱਚ
ਨੂੰ ਿੋਲਟੇਜ ਅਤੇ ਪਾਿਰ ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰਾਂ ਿਜੋਂ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਿਰਵਤਆ ਸ਼ਾਮਲ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਵਰੰਗ ਵਕਸਮ ਦੇ ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉੱਚ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। (ਚਾਰਟ 1 ਵਿੱਚ ਵਚੱਤਰ 2) ਿੋਲਟੇਜ ਅਤੇ ਕਰੰਟ ਮਾਪਣ ਲਈ ਸਾਧਨ ਟਰਿਾਂਸਫਾਰਮਰਾਂ ਿਜੋਂ ਿਰਵਤਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
292 ਤਾਕਤ - ਇਲੈਕਟ੍੍ਰਰੀਸ਼ਰੀਅਨ - (NSQF ਸੰ ਸ਼਼ੋਧਿਤੇ - 2022) - ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.12.98
