Page 211 - R&ACT - 1st Year - TT - Marathi

C G & M एक्सरसाईस साठी संबंधित धिअरी 1.10.63 - 67
R&ACT - कॉम्प्रेसर आधि मोटस्स

कॅ प्रेधसटर, ररल्रे, ओव्र लोड प्रोट्रेक्टर, िममो्टिॅट आधि धसल्रेक्टर ल्स्च (Capacitors, relays,
over load protector, thermostat and selector switch)

उधदिष््रे: या धड्ाच्ा शेवटी तुम्ी सक्षम व्ाल
• कॅ प्रेधसटर आधि ्टिाट्स कॅ प्रेधसटर आधि रन कॅ प्रेधसटरच्रे कार््स स्पष् करा
• ररल्रेच्रे प्रकार आधि कार््स स्पष् करा
• ओव्रलोड प्रोट्रेक्टर समजावून सांगा
• कॉम्प्रेसर वाइंधडंग आधि त्ांच्रे उपर्ोग स्पष् करा.

कॅ प्रेधसटर: कपॅ पे�सटर (�चत् १) मध्े डायलेस्क्ट्रक (इन्सुले�टंग) मटेररयलने मायक्ोिरपॅड (mfd). रन कपॅ पे�सटर सामान्तः स्टाट्ण कपॅ पे�सटरपेक्षा कमी
�वभक्त के लेल्ा दोन कं डस्क्टंग प्ेट्स असतात. जेव्ा कपॅ पे�सटरला व्ोल्टेज मायक्ोिपॅ रपॅड रे�टंग (२-४० mfd) असतात.
लागू के ले जाते तेव्ा कपॅ पे�सटर चाज्ण करिाऱ्या एका प्ेटवर इलेक्ट्रॉन तयार असे परीक्षक उपलब्ध आहेत जे कपॅ पे�सटरच्ा कपॅ पे�सटन्स रे�टंगची चाचिी
होतो. जेव्ा एका प्ेटवर चाज्ण तयार होतो, तेव्ा इलेक्ट्रॉन दुसऱ्या प्ेटमधून करू शकतात. के वळ ओममीटर वापरून िील् तपासिी के ली जाऊ शकते.
हलवले जातात. जेव्ा कपॅ पपॅ�सटरचा वापर पया्णयी �वद् त् स�क्ण टमध्े के ला प्रथिम (१५००० ते २०००० ohms) ट�म्णनलवर शॉट्ण करून कपॅ पे�सटरवरील
जातो, तेव्ा चाज्णच्ा �बल्अपचा वापर व्ोल्टेज वाढवण्ासाठी के ला जाऊ कोितेही संच�यत चाज्ण �ड्थचाज्ण करा. तंत्ज्ञ सामान्तः इन्सुलेटेड स्कू
शकतो कारि तो �वरुद्ध �दशेने तयार होतो. कपॅ पे�सटर दोन प्रकारचे असतात ड्र ायव्रसह कपॅ पे�सटर �ड्थचाज्ण करतात परंतु कपॅ पे�सटर उत्पादकांनी या
आ�ि दोन वेगवेगळ्ा उद्ेशांसाठी वापरले जातात.
पद्धतीची �शिारस के लेली नाही कारि यामुळे कपॅ पे�सटर �बघाड होऊ शकतो.
कपॅ पपॅ�सटर ट�म्णनल्समध्े आधीपासून ब्ीड रे�झस्टर ्थथिा�पत के ले असल्ास,
कपॅ पे�सटरची चाचिी घेण्ासाठी तो �डस्नेक्ट करिे आवश्यक आहे. नंतर
ओममीटरने उच्च रे�झस्टन्स स्े ल (Rx१००००) वर सेट करून ट�म्णनल्सवरील
प्र�तकार मोजा. जर कपॅ पे�सटर चांगला असेल, तर सुई शून्ाकडे वळे ल आ�ि
नंतर हळू हळू उच्च प्र�तकार वाचनकडे परत येईल. कपॅ पे�सटरचा प्र�तकार
वाढत आहे कारि तो ओममीटरमध्े बपॅटरीद्ारे �दलेला चाज्ण संच�यत करतो.
कपॅ पपॅ�सटर मेटल कपॅ �संगला लहान के ले आहे की नाही हे �नधा्णररत करण्ासाठी
दुसरी तपासिी आवश्यक आहे. तरीही Rx१०००० स्े ल वापरून, प्रत्ेक
ट�म्णनलपासून के �संगपययंतचा प्र�तकार मोजा. सुई हलू नये (अनंत प्र�तकार).

रन कपॅ पे�सटरमध्े एकतर एक ट�म्णनल डॉट, डपॅश, बाि �कं वा लाल �बंदू ने
ओळखला जातो. हे असे ट�म्णनल आहे जे के �संगला ग्ाउंड होण्ाची अ�धक
कपॅ पे�सटर स्टाट्ण (सुरू करा) क्ॉस सेक्शनमध्े सामान्तः गोल असतात आ�ि
मोटरचा प्रारं�भक टॉक्ण वाढवण्ासाठी व्ोल्टेज वाढवण्ासाठी �डझाइन शक्ता असते.
के लेले असतात. स्टाट्ण कपॅ पे�सटर एका वेळी िक्त काही सेकं दांसाठी (मोटारच्ा चालू असलेला कपॅ पे�सटर कायम आहे. मोटर थिांबेपययंत कपॅ पे�सटर हे स�क्ण ट
स्टाट्णअप दरम्ान) वापरण्ासाठी �डझाइन के लेले आहेत. या वेळे नंतर, राहील. स्टा�टयंग कपॅ पे�सटर हा तात्पुरता कपॅ पे�सटर आहे, तो स्टा�टयंग टॉक्ण
मा�लके तील वायर असलेल्ा स्स्वचने स�क्ण टमधून प्रारं�भक कपॅ पे�सटर उघडिे �दल्ानंतर �डस्नेक्ट के ला पा�हजे आ�ि CF स्स्वच �कं वा ररलेने मोटर
�कं वा �डस्नेक्ट करिे आवश्यक आहे. सुरू करावी.

कपॅ पे�सटर रन (चालवा) सामान्त: क्ॉस सेक्शनच्ा आकारात अंडाकृ ती ्टिाटटींग ररल्रे: सुरुवातीचे ररले हममेट�टक प्रिालीच्ा बाहेर आढळतात. हे ररले
�कं वा आयताकृ ती असतात आ�ि मोटार वाइं�डंगद्ारे व्युत्पन्न के लेल्ा मागील सहसा खालील प्रकारांपषैकी एक असतात:
e.m.f द्ारे �वभक्त के लेले व्ोल्टेज आ�ि एम्ेरेज चक् संरेस्खत करण्ासाठी ये ररले आमतौर पर �नम्न प्रकारों में से एक होते हैं:
�डझाइन के लेले असतात. हे पॉवर िपॅ क्टर सुधारते ज्ामुळे मोटरचा चालू • करंट मपॅग्े�टक (चुंबकीय) [रे�रिजरेटर कॉम्पेसरसाठी वापरलेले]
प्रवाह कमी होतो. • पोटेंट�शयल मपॅग्े�टक (संभाव्य चुंबकीय) [वातानुकू �लत कॉम्पेसरसाठी
कपॅ पे�सटन्सचे एकक िपॅ राड आहे. िपॅ राड हे कपॅ पे�सटन्सचे खूप मोठे एकक वापरलेले]
आहे. खूप लहान संख्या वापरिे टाळण्ासाठी, कपॅ पे�सटर रेट के ले जातात • सॉ�लड स्टेट (इलेक्ट्रॉ�नक) �कं वा PTCR (रे�रिजरेटर कॉम्पेसरसाठी
वापरले जाते)

191