Page 209 - R&ACT - 1st Year - TT - Marathi
P. 209
सेंट्र ीफ्ूगल ल्स्च (Centrifugal switch)
उधदिष््रे: या धड्ाच्ा शेवटी तुम्ी सक्षम व्ाल
• सेंट्र ीफ्ूगल ल्स्चच्रे कार््स, द्रेखभाल आधि चाचिीची पद्धत स्पष् करा
• मॅन्ुअल डीओएलची आवश्यकता स्पष् करा. ्टिाट्सर आधि त्ाच्रे कार््स.
सेंट्रीफ्ूगल स्स्वच: सेंट्रीफ्ूगल स्स्वच मोटरच्ा आत स््थथित असतो आ�ि जुन्ा प्रकारच्ा कें द्ापसारक स्स्वचेसमध्े, स््थथिर भागामध्े दोन तांबे,
कपॅ पे�सटर-स्टाट्ण, इंडक्शन रन मोटस्णच्ा बाबतीत स्टा�टयंग वाइं�डंगसह अध्णवतु्णळाकार भाग असतात. हे एकमेकांपासून पृथिक् के ले जातात आ�ि
मा�लके त जोडलेला असतो आ�ि दोन व्पॅल्ू, कपॅ पे�सटर-स्टाट्णच्ा बाबतीत आत बसवले जातात
स्टा�टयंग कपॅ पे�सटर �डस्नेक्ट करण्ासाठी. , कपॅ पे�सटर चालविारी मोटर. रिं ट-एं ड प्ेट. सेंट्रीफ्ूगल स्स्वच कनेक्शन या �वभागांना �दले आहेत. �िरिारा
रोटरने रेट के लेल्ा गतीच्ा ७५ ते ८०% पययंत पोहोचल्ानंतर प्रारं�भक भाग तीन तांब्ाच्ा बोटांनी बनलेला असतो जो स््थथिर भागांभोवती �िरतो,
वाइं�डंग �डस्नेक्ट करिे हे त्ाचे काय्ण आहे. नेहमीच्ा प्रकारात दोन तर मोटर �वरिांतीवर असते �कं वा रेट के लेल्ा ७५% पेक्षा कमी वेगाने चालते.
मुख्य भाग असतात. उदाहरिाथि्ण, आकृ ती १ मध्े दश्ण�वल्ाप्रमािे एक स््थथिर हे भाग आकृ ती ३ मध्े स्पष् के ले आहेत.
भाग आ�ि आकृ ती २ मध्े दश्ण�वल्ाप्रमािे एक �िरिारा भाग. स््थथिर भाग
सामान्तः मोटारच्ा पुढील बाजूच्ा प्ेटवर स््थथित असतो आ�ि त्ाला दोन
संपक्ण असतात, जेिेकरून ते कृ तीमध्े समान असते. �संगल-पोल, �संगल-थ्रो
स्स्वच. रोटरमध्े �िरिारा भाग बसवला की तो त्ाच्ासोबत �िरतो. रोटर
स््थथिर असताना, �िरिाऱ्या भागाची इन्सुलेटर ररंग स्प्रंग टेंशनमुळे आतील
स््थथितीत असते. इन्सुलेटर ररंगची ही आतील हालचाल स््थथिर स्स्वच संपकायंना
बंद करण्ास अनुमती देते जे स्स्वचमधील लीि-स्प्रंग टेंशनच्ा �वरूद्ध
जंगम लीव्र दाबामुळे होते.
स्टा�टयंगच्ा वेळी, सेगमेंट्स तांब्ाच्ा बोटांनी लहान के ले जातात, त्ामुळे
मोटर स�क्ण टमध्े स्टा�टयंग वाइं�डंग समा�वष् होते. पूि्ण गतीच्ा अंदाजे ७५
टक्े , कें द्ापसारक शक्तीमुळे बोटे खंडांमधून उचलली जातात, ज्ामुळे
स�क्ण टमधून सुरुवातीचे वळि �डस्नेक्ट होते.
सेंट्र ीफ्ूगल ल्स्चची द्रेखभाल: मोटरच्ा शेवटच्ा कव्स्णमध्े असलेली
तपासिी प्ेट काढू न सेंट्रीफ्ूगल स्स्वचमध्े प्रवेश �मळू शकतो. बर् याच
प्रकरिांमध्े, शेवटची प्ेट काढू न टाकल्ावरच स्स्वच प्रवेशयोग्य असतो.
या स्स्वचेसचे योग्य ऑपरेशन सु�न�चित करण्ासाठी सहा म�हन्ांतून �कमान
एकदा तपासिे आवश्यक आहे. तुटलेले �कं वा कमकु वत झरे, अयोग्य हालचाल,
घाि �कं वा गंज �कं वा संपक्ण �बंदूंमधील खड्े पहा. सव्ण भाग बंधनकारक न
करता मुक्तपिे काय्ण करतात याची खात्ी करा. दोर् आढळल्ास स्स्वच बदला.
सेंट्र ीफ्ूगल ल्स्चच्ा ऑपर्रेिनची चाचिी: जरी सेंट्रीफ्ूगल स्स्वचची
स््थथिर स््थथितीत चाचिी के ली जाऊ शकते, परंतु डायनपॅ�मक स््थथितीत त्ाच्ा
ऑपरेशनचे मूल्ांकन करिे खूप कठीि होईल. कारि यापषैकी बहुतांश
स्स्वच तपासता येत नाहीत
शेवटची प्ेट न उघडता, प्र�क्या लांब आ�ि अवजड होते. स्स्वचचे डायनपॅ�मक
ऑपरेशन तपासण्ासाठी खालील पद्धत सुच�वली आहे. सेंट्रीफ्ूगल स्स्वचचे
इंटरकनेस्क्टंग ट�म्णनल पुरवठा आ�ि सुरुवातीच्ा वाइं�डंगमधून �डस्नेक्ट
जेव्ा रोटर रेट के लेल्ा गतीच्ा सुमारे ७५% पययंत पोहोचतो, तेव्ा करा. १५ amps, �संगल पोल, टंबलर स्वीच द्ारे सुरू होिारे (सहायक) वळि
कें द्ापसारक शक्तीमुळे , गव्न्णरचे वजन उडते आ�ि यामुळे इन्सुलेटर आकृ ती ४ मध्े दश्ण�वल्ाप्रमािे रेट के लेल्ा पुरवठ्ाशी कनेक्ट करा आ�ि
ररंग बाहेरच्ा �दशेने येते. इन्सुलेटेड ररंगच्ा या अग्े�र्त हालचालीमुळे , ते ट्रंबलर स्स्वच `चालू’ स््थथितीत ठे वा.
जंगम लीव्र दाबते, आ�ि ट�म्णनल्स CS१ आ�ि CS२ द्ारे जोडलेले संपक्ण
प्रारं�भक वळि उघडतात.
CG & M : R & ACT (NSQF - उजळिी 2022) - एक्सरसाईस साठी संबंधित धिअरी 1.10.61&62 189
