Page 344 - Electronic Mechanic - 1st Year - TT - Marathi

इलेक्ट् रॉनिक्स आनि हार््डवेअर (E&H) ररलेटेर् थेअरी एक्सरसाईस 1.12.115&116
इलेक्ट् रॉनिक्स मेकॅ निक (Electronic Mechanic) - बेनसक गेट्स, करॉम्बििेशिल सनक्ड ट्स,
म्लिप लिरॉप

एन्होर्र आनि र्ीकहोर्रची सांकल्पिा (Concept of encoder and decoder)
उनदिष्े: या प्रत्यशिकच्ा िेवटी तुम्ी सक्षम व्ाल.

• एन्होर्र आनि र्ीकहोर्रची सांकल्पिा
• 2 ते 4 बायिरी र्ीकहोर्रचे काय्ड स्पष् करा
• 4 ते 2 बायिरी एन्होर्र आनि त्ाचे काय्ड स्पष् करा.

एन्होर्र आनि र्ीकहोर्रची सांकल्पिा इनपुट लाइसिच्ा संख्ेवर अवलंबून, शिशिटल शकं वा बायनरी एन्ोिर 2 शकं वा 3
शकं वा 4 शबट कोिच्ा स्वरूपात आउटपुट कोि तयार करतात.
शिशिटल इलेक्ट्ॉशनक्समध्े एन्ोिसवा आशण िीकोिर महत्तपूणवा भूशमका
बिावतात. 4 - ते - 2 नबट बायिरी एन्होर्र

• एन्ोिर आशण िीकोिरचा वापर िेटा एका मिून दुसर् या फॉमवामध्े 4 इनपुट एन्ोिरचा ब्ॉक आकृ ती आशण ट् ट्रु थ टेबल आकृ ती 2 मध्े दिवाशवली
रूपांतररत करण्ासाठी के ला िातो. आहे. ट् ट्रु थ टेबल मध्े चार रो असतात, कारण असे गृहीत िरले िाते की फक्त एक

• दूरसंचार, नेटवशकयं ग इ. सारख्ा कम्ुशनके िन शसम्स्म मध्े हे वारंवार वापरले इनपुट हे 1 चे व्ॅल्ु आहे तर त्या सक्षम इनपुटिी संबंशित बायनरी कोि आहे
िातात... एका टीप पासून दुसऱ्या टीप पययंत िेटा टट्ासिफर करण्ासाठी. आउटपुट वर िीस्प्े होते.
• त्याचप्रमाणे, शिशिटल िोमेनमध्े, िेटाच्ा सुलभ प्रसारणासाठी, तो अनेकदा
एम्न्वरिप्ट के ला िातो शकं वा कोिमध्े ठेवला िातो आशण नंतर प्रसाररत के ला
िातो. प्राप्तकत्यावावर, कोि के लेला िेटा शिशरिप्ट के ला िातो शकं वा कोिमिून
गोळा के ला िातो आशण त्यानुसार लोिला िीस्प्े करण्ासाठी शकं वा शदले
िाण्ासाठी त्यावर प्रशरिया के ली िाते.

बायिरी एन्होर्र

बायनरी एन्ोिर आकृ ती 1 मध्े दिवाशवला आहे. त्यात 2n इनपुट लाइन आशण
n आउटपुट लाइन आहेत, म्णून ते 2n इनपुटमिून माशहती एन-शबट कोिमध्े आउटपुट Y0 हे 1 आहे िेव्ा एकतर इनपुट Y1 शकं वा Y3 1 असेल, तसेच Y2
एन्ोि करते. सववा इनपुट लाइसिमिून, एका वेळी फक्त एक इनपुट लाइन शकं वा Y3 इनपुट 1 असेल तेव्ा आउटपुट Y1 1 वर सेट के ले िाते.
ऍम्क्व् के ली िाते आशण इनपुट लाइनवर अवलंबून, ती n शबट आउटपुट कोि Y Y Y Y A A
तयार करते. 3 2 1 0 1 0
0 0 0 १ 0 0

0 0 १ 0 0 १

0 १ 0 0 १ 0

१ 0 0 0 १ १
4-टू-2 एन्ोिरचे आउटपुट आकृ ती 3 मध्े दिवाशवल्ाप्रमाणे OR गेट्सच्ा
संचाद्ारे इम्म्प्मेंट के लेल्ा लॉशिक सशकवा टद्ारे उत्न्न के ले िाते. आकृ ती a मध्े,
इनपुट ऍम्क्व् के ल्ास lo इनपुट (Io = 1) शकं वा कोणतेही इनपुट ऍम्क्व् के ले
खालील आकृ ती बायनरी एन्ोिरचे ब्ॉक आकृ ती दिवावते ज्ामध्े 2n इनपुट नसल्ास, म्णिे सववा इनपुट िून्य आहेत.
लाइन आशण n आउटपुट लाइन असतात. हे िेशसमल नंबर चे बायनरी नंबर मध्े यामुळे एन्ोशिंग आउटपुटमध्े अस्ष्टता शनमावाण होते. ही संशदग्धता टाळण्ासाठी,
भाषांतर करते. वैि एन्ोि आउटपुट िोिले िाऊ िकते कारण अशतररक्त आउटपुट िेव्ा lo 1

एन्ोिरच्ा आउटपुट लाइन एकतर खर् या बायनरी समतुल् शकं वा इनपुट च्ा बरोबरीचे असते तेव्ा व्ॅल्ु 1 गृहीत िरते.
व्ॅल्ु साठी बायनरीच्ा BCD कोिेि स्वरूपािी संबंशित असतात. यापैकी काही
बायनरी एन्ोिसवामध्े िेशसमल ते बायनरी एन्ोिर, िेशसमल ते ऑक्ल, बायनरी
एन्ोिर, िेशसमल ते बीसीिी एन्ोिर, इ. यांचा समावेि होतो.

324