Page 335 - Electronic Mechanic - 1st Year - TT - Marathi

इलेक्ट् रॉनिक्स आनि हार््डवेअर (E&H) ररलेटेर् थेअरी एक्सरसाईस 1.12.112-114
इलेक्ट् रॉनिक्स मेकॅ निक (Electronic Mechanic) - बेनसक गेट्स, करॉम्बििेशिल सनक्ड ट्स,
म्लिप लिरॉप

बायिरी अथ्डमेनटक (Binary arithmetic)
उनदिष्े: या प्रत्यशिकच्ा िेवटी तुम्ी सक्षम व्ाल.

• बायिरी अथ्डमेनटक पररभानित करा
• बायिरी ऍनर्शि करा
• 1s करॉम्म्प्मेंट आनि 2s करॉम्म्प्मेंट वापरूि बायिरी विाबाकी करा
• हाफ अॅर्र सनक्ड ट, फु ल अॅर्र सनक्ड ट स्पष् करा
• IC 74LS83 वापरूि 4 नबट पॅरलल अॅर्र सनक्ड ट समिावूि साांगा
• विाबाकीसाठी IC 74LS83 4 नबट पॅरलल अॅर्रचा वापर के ला िाऊ शकतहो.

सववा शिशिटल संगणकांमध्े आशण इतर अनेक प्रकारच्ा शिशिटल प्रणालींमध्े उदाहरण:
बायनरी अथवामेशटक आवश्यक आहे. शिशिटल शसम्स्म समिून घेण्ासाठी, 1 carry 1110
तुम्ाला बायनरी बेरीि, विाबाकी, गुणाकार आशण भागाकाराची बेशसक माशहती 14 1110
माशहत असणे आवश्यक आहे.
10 1010
बायिरी ऍनर्शि:शफशिकल विांशटटी नंबर द्ारे दिवाशवले िाते. बेरीि शफशिकल ––– ———
विांशटटी चे कॉम्बिनेिन दिवावते. शिशिटल संगणक िेशसमल नंबर वर प्रशरिया करत 24 11000
नाहीत, ते बायनरी नंबर वर प्रशरिया करतात. बेरीि ही विाबाकी, गुणाकार आशण ––– ———
भागाकार करण्ाची प्रमुख प्रशरिया आहे. बायनरी अंक ऍशििन साठी चार बेशसक 2 10 + 12
प्रकरणे खालीलप्रमाणे आहेत.
10 1010
0 + 0 = 0; 0 च्ा कॅ रीसह बेरीि 0 आहे.
12 + 1100
0 + 1 = 1; 0 च्ा कॅ रीसह बेरीि 1 आहे. —– ———–
1 + 0 = 1; 0 च्ा कॅ रीसह बेरीि 1 आहे. 22 10110
—– ———–
1 + 1 = 10; 1 च्ा कॅ रीसह बेरीि 0 आहे.
वरील प्रशरिया स्ंभ-दर-स्ंभ िोिणी आहे िी कोणत्याही लांबीच्ा दोन बायनरी
लक्षात घ्ा की पशहल्ा तीन प्रकरणांचा पररणाम एक शबटमध्े होतो आशण पुढच्ा
प्रकरणात दोन 1 च्ा ऍि करण्ामुळे बायनरी दोन शमळतात म्णिे 10. िेव्ा नंबर ची बेरीि िोिण्ासाठी अप्ाइि के ली िाऊ िकते. खालील उदाहरण
बायनरी संख्ा ऍि के ल्ा िातात, तेव्ा िेवटची स्ेट शदलेल्ा स्ंभात 0 ची 8-शबट अथवामेशटक िोि ऑपरेिन दिवावते.
बेरीि आशण कॅ री बनवते. 11 + 01 च्ा खालील ऍशििन मध्े स्ष्ट के ल्ाप्रमाणे A7A6A5A4A3A2A1A0
िावीकिील पुढील स्ंभावर 1 वर. B7B6B5B4B3B2B1B0
————————
carry 1 1
?
0 1 1
————————
+ 0 0 1
प्रत्येक संख्ेचा मोस् शसशग्नशफकं ट शबट (MSB) िाव्ा बािूला आहे आशण शलस्
———————— शसशग्नशफकं ट शबट उिव्ा बािूला आहे. पशहल्ा रिमांकासाठी, A7 हा MSB आशण
1 0 0 A0 हा LSB आहे, त्याचप्रमाणे दुसऱ्या रिमांकासाठी B7 आशण B0 हे अनुरिमे MSB
———————— आशण LSB आहेत

सवावात उिव्ा स्ंभात, पुढील िाव्ा स्ंभात 1 च्ा कॅ रीसह 1+1=0. मिल्ा साइि िांबस्ड
स्ंभात, 1+1+0=0 पुढील िाव्ा स्ंभात 1(एक) च्ा कॅ रीसह. सवावात िाव्ा संगणकासारख्ा शिशिटल शसम्स्म, +ve आशण -ve दोन्ी रिमांक हाताळण्ास
स्ंभात, 2 शबट िोिणीचे अंशतम कॅ री म्णून 1 राहते. त्यामुळे शनकाल 100 आहे.
सक्षम असणे आवश्यक आहे, एक साइन के लेल्ा बायनरी नंबर मध्े शचन् आशण
मॅशग्नट्ुि दोन्ी माशहती असते. शचन् दिवावते की संख्ा +ve शकं वा -ve आहे आशण

315