Page 274 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati

ર્મમોસ્ેટ્ટ્સ
ર્મયોસ્ેટ એ એક સ્વીચ છે િે પૂવ્થનનધથારરત તાપમાને સર્કટને બંધ
કરવા અર્વા ખોલવા માટે રિંિાઇન કરી શકાય છે. આધુનનક હરીટિટગ
એપ્લાયન્ન્સસમાં સૌર્ી સરળ અને સૌર્ી વધુ ભરોસાપાત્ર ઘટકોમાંનું
એક છે બાયમેટલ ર્મયોસ્ેટ. તે સ્ોવ, ટોસ્ર, ફૂિં વોમ્થસ્થ, આયન્થ વગેરેમાં
તાપમાનને નનયંવત્રત કરે છે. તે ઉપકરણોને વધુ ગરમ ર્વાર્ી અટકાવવા
માટે સુરક્ષા ઉપકરણ તરીકે કામ કરે છે.

બા્યમેટલ ર્મમોસ્ેટ (આકૃતત 2)

જ્ારે તાપમાન સેટિટગ કંટ્રોલ નોબ ન્ૂનતમ સ્સ્તત પર સેટ કરવામાં
આવે છે, ત્ારે કંટ્રોલ શાફ્ટ ઉપર જાય છે અને સ્્રરીપ B અને તેના જસલ્વર
કોન્ટેટિને અમુક અંતર સુધી ઉપર જવા દે છે અને સ્્રરીપ A ના જસલ્વર
કોન્ટેટિ સાર્ે સંપક્થ કરે છે.
આમ હરીટિટગ એજલમેન્ટ સર્કટ બંધ છે, લોખંિં ગરમ ર્ાય છે. બાયમેટલ
સ્્રરીપ િે ગરમ પણ ર્ાય છે, ઉપરની તરફ વળે છે અને ઇન્સ્્યુલેટેિં બ્લોક
સ્્રરીપ A ને દબાણ કરે છે, આમ, ચાંદીના સંપકયોને અલગ કરે છે અને હરીટિટગ

ર્મયોસ્ેટમાં ધાતુની બે પટ્ીઓર્ી બનેલી બાયમેટલ સ્્રરીપ હોય છે િેમાં એજલમેન્ટ સર્કટ ખુલે છે.
વવવવધ વવસ્તરણ દરો એકસાર્ે વેલ્િં કરવામાં આવે છે. ધાતુની પટ્ી જ્ારે જ્ારે આયન્થ ઠંિંુ ર્ાય છે, ત્ારે બાઈમેટાજલક સ્્રરીપ પણ ઠંિંુ ર્ાય છે અને
ગરમ ર્ાય છે ત્ારે વવસ્તરે છે અને જ્ારે ઠંિંુ ર્ાય છે ત્ારે સંકુથચત સીધી સ્સ્તતમાં પાછા આવે છે. ઇન્સ્્યુલેટેિં બ્લોકની નીચેની ટ્હલચાલ
ર્ાય છે. બાઈમેટલ સ્્રરીપમાં એક ધાતુ જ્ારે ગરમ ર્ાય છે ત્ારે તેના ચાંદીની સંપક્થ પટ્ી A ને ચાંદીની સંપક્થ પટ્ી B સાર્ે સંપક્થમાં આવવા દે છે;
વવસ્તરણનો દર ઊ ં ચો હોય છે અને બીજી નીચી દર હોય છે. આમ સર્કટ બંધ ર્ાય છે અને લોખંિં ગરમ ર્ાય છે.
જ્ારે બાયમેટલ સ્્રરીપ ગરમ કરવામાં આવે છે, ત્ારે સ્્રરીપમાંની બંને જ્ારે ઇસ્ચ્ત તાપમાન પ્રાપ્ત ર્ાય છે ત્ારે લોખંિંના હેન્િંલની નજીક/માં
ધાતુઓ વવસ્તરે છે પરંતુ તળળયેની એક વધુ વવસ્તરણ દર સાર્ે િિંપર્ી લગાવેલો દીવો ઓલવાઈ જાય છે.
વવસ્તરે છે અને ઉપરના અિંધા ભાગને વળાંકવા અર્વા સંપક્થ બિબદુ સ્રીમ/સ્પ્રે ઈસ્તી (IS 6290)
(આકૃતત 2b)ર્ી દૂર વળવા દબાણ કરે છે. સ્્રરીપ સર્કટ ખોલીને, સંપક્થ ને
તોિંવા માટે પૂરતા પ્રમાણમાં સ કલ્્થ અર્વા વળાંક આપે છે. ઇલેક્ટિ્રકલી સ્રીમ ઈસ્તી અને િં્રાય ઈસ્તી વચ્ે કોઈ તફાવત નર્ી. સ્રીમ
ઈસ્તી માં એક નાનો જળાશય હોય છે િે હરીટિટગ એજલમેન્ટની ઉપર માઉન્ટ
િેમ િેમ સ્્રરીપ ઠંિંુ ર્ાય છે, તે સ્સ્ર બિબદુ સાર્ે સંપક્થ ને સીધું કરે છે અને ર્યેલ હોય છે. આના પરનો કંટ્રોલ વાલ્વ સોલ-પ્લેટમાં પાણીને ધીમે ધીમે
રરસોટ્થ કરે છે. હરીટિટગ પર બાઈમેટલ સ્્રરીપનું બેગિન્િંગ એ બાજુ તરફ હોય છે રરસેસમાં ટપકવા દે છે.
િેનો વવસ્તરણ દર ઓછો હોય છે
ચેક વાલ્વ પાણીને ટાંકરીમાં પાછા જતા અટકાવે છે. જ્ારે પાણી સોલ
એડ્જસ્ેબલ ર્મમોસ્ેટ (આકૃતત 3)
પ્લેટની ગરમ સ્સ્તતને અર્િંાવે છે, ત્ારે તે વરાળમાં રૂપાંતરરત ર્ાય છે
ર્મયોસ્ેટની કામગીરી નીચે મુજબ છે. ચાંદીના સંપક્થ સાર્ેની સ્્રરીપ B અને સોલ-પ્લેટના તળળયે થછદ્રો દ્ારા બહાર જાય છે. આકૃતત 4 લાક્ષણણક
(આકૃતત 3 (a) ભાગ B) એવી રીતે રિંિાઇન કરવામાં આવી છે કે તે ઉપરની સ્રીમ ઈસ્તી ના બાંધકામનું આકૃતત દશથાવે છે
તરફ તાણ ધરાવે છે જ્ારે નનયંત્રણ શાફ્ટ તાપમાન સેટિટગના આધારે સમારકામ પદ્ધતત
સ્્રરીપ B ને ઉપર અર્વા નીચે ખસેિંે છે.
મોટાભાગના સ્રીમ ઈસ્તી માં, હરીટિટગ એજલમેન્ટને સોલ-પ્લેટ સાર્ે સીલ
સ્્રરીપ A (આકૃતત 3(a) ભાગ A) તેના ચાંદીના સંપક્થ સાર્ે એવી રીતે કરવામાં આવે છે. જ્ારે એજલમેન્ટ ખુલ્લું અર્વા ટૂંકું જોવા મળે છે, ત્ારે
રિંિાઇન કરવામાં આવી છે કે તે નીચે તરફ તણાવ ધરાવે છે. પરંતુ તેની સીલબંધ હરીટિટગ એજલમેન્ટ સાર્ે સોલ-પ્લેટ બદલવી પિંે છે. ઈસ્તી માં
નીચેની ટ્હ તાપમાન સેટિટગ કંટ્રોલ નોબની ‘ઓફ’ સ્સ્તતમાં, સ્્રરીપ્સ A અને મળેલ ખામી્યુક્ત પાવર કોિં્થ સેટ અને ર્મયોસ્ેટ જસવાય, સ્રીમ ઈસ્તી
B એકબીજાર્ી દૂર રહેશે, ચાંદીના સંપકયોને ખુલ્લી સ્સ્તતમાં રાખશે, ત્ાંર્ી, નીચેના કારણોસર પાણી/સ્રીમ કન્ટેનરના ભાગોમાં સમસ્યાઓ વવકસી
હરીટિટગ એજલમેન્ટ સર્કટ ખુલ્લું રહેશે. લચાલ ઇન્સ્્યુલેટેિં બ્લોક દ્ારા શકે છે:
પ્રતતબંથધત છે

પાવર : ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (NSQF - સુિારેલ 2022) - સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.11.93, 94 &97 255