Page 248 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati
P. 248
એનર્્ણ મીટર માપનમધાં ભૂલો અને સુિારર્ા (Errors and corrrection in energy meter
measurement)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• એનર્્ણ મીટરમધાં ડરિાઇવિવગ સસસ્ટમ અને બ્ેકિકગ સસસ્ટમને કારર્ે થતી ભૂલો સમજાવો
• એનર્્ણ મીટરમધાં ભૂલો સુિારવા માટે આપવામધાં આવેલ વવવવિ ગોઠવર્ો સમજાવો.
ડરિાઇવિવગ સસસ્ટમ દ્ારા થતી ભૂલો સંપૂર્્ણ ભાર એકતાપાવર પડરબળ ગોઠવર્: પ્ેશર કોઇલ સમગ્ રેટેિ
પ્રવાહોની ખોટરી તીવ્રતા: આ કરંટ અર્વા વોલ્ેજના અસામાન્ય મૂલ્યોને સ્પલાય વોલ્ેજ સાર્ે જોિાયેલ છે અને ્યયુનનટરી પાવર ફેટ્ર પર રેટેિ પૂણ્થ
કારણે હોઈ શકે છે. શંટ મેગ્ેટ ફ્લક્સ કોઇલના રેઝીસ્ન્સમાં ફેરફારને લોિ કરંટ કરંટ કોઇલમાંર્ી પસાર ર્ાય છે. બ્ેક મેગ્ેટની લ્થિમતને બ્ેરિકગ
કારણે અર્વા અસામાન્ય ફ્રી્તવન્સીઝને કારણે ભૂલમાં હોઈ શકે છે. ટોક્થમાં ફેરફાર કરવા માટે એિજસ્ કરવામાં આવે છે જેર્ી મીટર ભૂલની
જરૂરી મયશાદામાં યોગ્ય ઝિપે ફરે.
ખોટા ફેઝ કોર્: ત્વત્વધ ફાસોસ્થ વચ્ે યોગ્ય સંબંધ ન હોઈ શકે. આ
અયોગ્ય લેગ એિજસ્મેન્ટ, અસામાન્ય ફ્રી્તવન્સીઝ, તાપમાન સાર્ે LAG ગોઠવર્ો(લો પાવર ફેટ્ર એિજસ્મેન્ટ્સ): પ્ેશર કોઇલ સમગ્
રેઝીસ્ન્સમાં ફેરફાર વગેરેને કારણે હોઈ શકે છે. રેટેિ સ્પલાય વોલ્ેજ સાર્ે જોિાયેલ છે અને રેટેિ ફયુલ લોિ કરંટ કરંટ
કોઇલમાંર્ી 0.5 PF લેગિગગ પર પસાર ર્ાય છે. જ્ાં સયુધી મીટર યોગ્ય
ચુંબકરી્ય સર્કટમધાં સમપ્રમાર્તાનો અભાવ: જો ચયુંબકરીય સર્કટ સપ્માણ ઝિપે ન ચાલે ત્ાં સયુધી લેગ ડિવાઇસ એિજસ્ કરવામાં આવે છે.
ન હોય, તો િ્રાઇવિવગ ટોક્થ ઉત્પન્ન ર્ાય છે જે મીટરને ક્રીપ કરે છે.
રેટ કરેલ સ્લલા્ય વોલ્ેજ: રેટ કરેલ સ્પલાય વોલ્ેજને સમાયોલજત
બ્ેકિકગ સસસ્ટમને કારર્ે ભૂલ
કરીને, રેટ કરેલ સંપૂણ્થ લોિ કરંટ અને ્યયુનનટરી પાવર ફેટ્ર અને લો પાવર
તેઓ છે: ફેટ્ર એિજસ્મેન્ટને પયુનરાવર્તત કરવામાં આવે છે જ્ાં સયુધી બંને શરતો
માટે ઇસ્છિત ચોકસાઈની મયશાદા પહોંચી ન જાય.
• બ્ેક મેગ્ેટની મજબૂતાઈમાં ફેરફાર
લાઇટ લોડ ગોઠવર્: રેટ કરેલ સ્પલાય વોલ્ેજ સમગ્ પ્ેશર કોઇલ પર
• ડિસ્ક રેઝીસ્ન્સમાં ફેરફાર
લાગયુ કરવામાં આવે છે અને ્યયુનનટરી પાવર ફેટ્ર પર મીટરમાંર્ી ખૂબ જ
• ્પવ-બ્ેરિકગશ્ેણીના ચયુંબક કરંટની અસર ઓછો કરંટ (સંપૂણ્થ લોિ કરંટના લગભગ 5%) પસાર ર્ાય છે. લાઇટ લોિ
• અસામાન્યફરતા ભાગોનયું ઘર્્થણ. એિજસ્મેન્ટ કરવામાં આવે છે જેર્ી મીટર યોગ્ય ઝિપે ચાલે.
એનજી્થ મીટરમાં ભૂલો સયુધારવા માટે ગોઠવણો આપવામાં આવે છે જેર્ી સંપૂર્્ણ લોડ એકતા પાવર પડરબળ: લાઇટ લોિ એિજસ્મેન્ટ ફરીર્ી
તેઓ યોગ્ય રીતે વાંચી શકે અને તેમની ભૂલો ્પવીકાય્થ મયશાદામાં હોય. કરવામાં આવે છે જ્ાં સયુધી બંને લોિ એટલે કે સંપૂણ્થ લોિ તેમજ હળવા
લોિ માટે ઝિપ યોગ્ય ન હોય.
પ્રારંભભક પ્રકાિલોડ ગોઠવર્: રેટ કરેલ વોલ્ેજ સંભત્વત કોઇલ પર
લાગયુ કરવામાં આવે છે જેમાં કરંટ કોઇલ દ્ારા કોઈ કરંટ નર્ી અને જ્ાં ક્રીપ ગોઠવર્: લાઇટ લોિ એિજસ્મેન્ટ પર અંમતમ તપાસ તરીકે, પ્ેશર
સયુધી ડિસ્ક શરૂ ર્વામાં નનષ્ફળ ન જાય ત્ાં સયુધી લાઇટ લોિ ઉપકરણને કોઇલ શૂન્ય લોિ કરંટ સાર્ે રેટેિ વોલ્ેજના 110 ટકાર્ી ઉત્તેલજત ર્ાય
એિજસ્ કરવામાં આવે છે. ઇલેટ્્રોમેગ્ેટને ઇલેટ્્રોમેગ્ેટના ધ્યુવોની વચ્ે છે. જો લાઇટ લોિ એિજસ્મેન્ટ યોગ્ય છે, તો આ શરતો હેઠળ મીટર
થિાન લેવા માટે ડિસ્કમાં ચછદ્ો બનાવવા માટે સહેજ ગોઠવવામાં આવે છે. સળવળવયું જોઈએ નહીં.
મલ્લ્મીટર (Multimeters)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• મલ્લ્મીટરનું બધાંિકામ સમજાવો
• એનાલોગ મલ્લ્મીટરના કા્ય્ણકારી સસદ્ધધાંતને સમજાવો
• મલ્લ્મીટર વડે ડા્યરેટ્/ વૈકલ્્પપક વોલ્ેજ અને કરંટ માપવાની પદ્ધતત સમજાવો
• મલ્લ્મીટર દ્ારા રેઝીસ્ટન્સ માપવાની પદ્ધતત સમજાવો
• સર્કટમધાં વોલ્ેજ, કરંટ અને રેઝીસ્ટન્સ માપતી વખતે અવલોકન કરવાની સાવચેતીઓ સમજાવો.
કરંટ વોલ્ેજ અને રેઝીસ્ન્સ માપવા માટે વપરાતયું એક સાધન છેમલ્લ્મીટર મલ્લ્મીટરનું બધાંિકામ
તરીકે ઓળખાય છે. તે પોટદેબલ, મલ્રી રેન્જ ઇન્સ્્રુમેન્ટ છે. એક મલ્લ્મીટર સાર્ે સિસગલ મીટર મૂવમેન્ટનો ઉપયોગ કરે છેવોલ્,
તે ±1.5% ની સંપૂણ્થ સ્કેલ ડિફ્લેક્શન ચોકસાઈ ધરાવે છે. AC વોલ્ેજ રેન્જ ઓહ્મ અને મમલલઅક્મ્પયસ્થમાં માપાંડકત સ્કેલ. જરૂરી ગયુણક રેક્ઝસ્ર અને
માટે મલ્લ્મીટરની સૌર્ી ઓછી સંવેદનશીલતા 5 K ohms/વોલ્ છે અને શન્ટ રેક્ઝસ્ર બધા કેસની અંદર સમાયેલ છે. ફ્ન્ટ પેનલ લસલેટ્ર સ્્પવચ
DC વોલ્ેજ રેન્જ માટે તે 20 K ohms/વોલ્ છે. DC ની સૌર્ી નીચી શ્ેણી ચોક્સ મીટર ફંક્શન અને તે ફંક્શન માટે ચોક્સ રેન્જ પસંદ કરવા માટે
અન્ય શ્ેણીઓ કરતાં વધયુ સંવેદનશીલ છે. આપવામાં આવે છે.
અંજીર 1 લાક્ષન્ણક મલ્લ્મીટર દશશાવે છે. કેટલાક મલ્લ્મીટર પર, બે ્પવીચોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, એક
228 પાવર : ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (NSQF - સુિારેલ 2022) - સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.10.85 & 86
