Page 149 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati
P. 149
પાવર (Power) સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.6.59
ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (Electrician) - સેલ્સ અને બેટરી
બેટરી ચાર્જજિગ પદ્ધમત - બેટરી ચાજિ્નર (Battery charging method - Battery charger)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• બેટરી ચાજિ્ન કરવાની આવશ્્યકતા જણાવો
• ઇલેટ્રિોલાઇટની તૈ્યારીનયું વણ્નન કરો
• હાઇડરિોમીટર અને હાઇ રેટ ડડસ્ચાજિ્ન ટેસ્ટરના ઉપ્યોગનયું વણ્નન કરો
• બેટરી ચાજિ્ન કરતી વખતે અને ડડસ્ચાજિ્ન કરતી વખતે અનયુસરવામધાં આવતી સાવચેતીઓ જણાવો
• ગૌણ કોષોની વવવવિ પ્કારની ચાર્જજિગ પદ્ધમતઓનયું વણ્નન કરો
• બેટરી ચાજિ્નરનો હેતયુ, રચના અને કા્ય્ન સસદ્ધધાંત સમજાવો.
ચાર્જજિગની આવશ્્યકતા: ક્ડસ્ચાજ્થ દરમમયાન, રાસાયણિક કારિેપ્રમતક્રિયા, 2 બેટરીના દરેક કોષનયું વોલ્ેજ
સક્રિય ઇલેટ્રિોડ નાના બને છે અને આંતક્રક અવરોધ ઊ ં ચો બને છે જેના 3 દરેક કોષની એમ્પીયર કલાક ક્ષમતા.
કારિે નીચા આઉટપયુટ ર્ાય છે. ક્રિયાને ઉલટાવી લેવા માટે, બેટરી અર્વા
કોષ દ્ારા ક્ડસ્ચાજ્થની વવરુદ્ધ ક્દશામાં કરંટ (DC) મોકલો. આ પ્રક્રિયાને ઇલેટ્રિોલાઇટ
ચાર્જજગ કહેવામાં આવે છે. બેટરી ચાજ્થર દ્ારા ચાર્જજગ કરી શકાય છે. કોષમાં વપરાતયું ઇલેટ્રિોલાઇટ પાતળયું સલ્ફ્યુક્રક એસસડ છે1.21 અને 1.3
બેટરી ચાજિ્નસ્ન: જ્ારે ક્રચાજ્થ કરી શકાય તેવી બેટરીમાં રાસાયણિક ની વચ્ે વવક્શષ્ઠઘનતા ધરાવે છે.
પ્રમતક્રિયા સમાપ્ત ર્ઈ જાય છે, ત્ારે બેટરીને ક્ડસ્ચાજ્થ કરવામાં આવી વવશિષ્્ઠઘનતા
હોવાનયું કહેવાય છે અને તે લાંબા સમય સયુધી વવદ્યુત પ્રવાહનો રેટ કરેલ
પ્રવાહ ઉત્પન્ન કરી શકતી નર્ી. આ બેટરીને ક્રચાજ્થ કરી શકાય છે, જો કે, 4°C પર પાિીના સમાન જથ્ર્ાના જથ્ર્ા સાર્ે પ્રવાહીના આપેલ જથ્ર્ાના
બહારના સ્તોતમાંર્ી સીધો પ્રવાહ પસાર કરીને તે બેટરીમાંર્ી જે ક્દશામાં સમૂહનો ગયુિોત્તર, પ્રવાહીના વવક્શષ્ઠઘનતા તરીકે ઓળખાય છે.
વહે છે તેની વવરુદ્ધ ક્દશામાં વહે છે. (પ્રવાહીના આપેલ જર્્ર્ાનો સમૂહ)
બેટરી ચાજ્થ કરતી વખતે,ચાજ્થરની નેગેટ્ટવ લીડ બેટરીની નેગેટ્ટવ લીડ વવશવષ્ઠઘનતા =
(4*C પર પાિીના સમાન જર્્ર્ાનયું દળ)
સાર્ે અને ચાજ્થરની પોઝીીટીવ લીડ બેટરીની પોઝીીટીવ લીડ સાર્ે જોડાયેલી
હોવી જોઈએ કોષોની સ્સ્મત ચકાસવા માટેનયું સાિન:
એક સરળ ચલ-વોલ્ેજ ડીસી પાવર સપ્લાય કામ કરે છેતેમજ બેટરી હાઇડરિોમીટર : ઇલેટ્રિોલાઇટની વવક્શષ્ઠઘનતા હાઇડરિોમીટર (ક્ફગ 2) વડે
ચાજ્થર. માપવામાં આવે છે.
ચાર્જજિગ કરંટ: કોઈપિ બેટરી ચાજ્થ કરતી વખતે, નનમણાતા દ્ારા ભલામિ
કરેલ મૂલ્ય પર ચાર્જજગ કરંટ સેટ કરવયું મહત્વપૂિ્થ છે. આ પ્રવાહ ચાજ્થર
પરના આઉટપયુટ વોલ્ેજના ગોઠવિ દ્ારા સેટ કરવામાં આવે છે અને ચાજ્થર
અને બેટરી (ક્ફગ 1) સાર્ે શ્ેિીમાં જોડાયેલા એમીટર દ્ારા વાંચવામાં આવે
છે. જ્ારે બેટરી અને ચાજ્થર સમાન વોલ્ેજ પર હોય છે, ત્ારે કોઈ પ્રવાહ
વહેતો નર્ી. કરંટ પ્રવાહ ઉત્પન્ન કરવા માટે ચાજ્થર વોલ્ેજ બેટરી કરતા વધયુ
મૂલ્ય પર સેટ કરેલ છે.
બેટરીની ચાજ્થ ર્યેલી સ્થિમતને બેટરી હાઇડરિોમીટર દ્ારા ચકાસી શકાય
છે. આ સાધન બેટરી ઇલેટ્રિોલાઇટની સંબંથધત ઘનતાને માપે છે.
ઇલેટ્રિોલાઇટની શક્ક્ત દરેક કોષની ચાજ્થની સ્થિમત સાર્ે સીધી રીતે
બદલાતી હોવાર્ી, તમારે કેટલી ઉજા્થ ઉપલબ્ધ છે તે નનધણાક્રત કરવા માટે
બેટરી અર્વા સેલ ચાજ્થ કરતા પહેલાબેટરીની સ્થિમતને સયુનનસચિત કરવા દરેક કોષ ઇલેટ્રિોલાઇટમાં સલ્ફ્યુક્રક એસસડનયું શયું વવક્શષ્ઠઘનતા રહે છે
માટે નીચેના મયુદ્ાઓ અવલોકન કરવા જોઈએ. તે શોધવાની જરૂર છે.
1 વવક્શષ્ઠઇલેટ્રિોલાઇટનયું ઘનતા
129
