Page 152 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati
P. 152
પાવર (Power) સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.6.61
ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (Electrician) - સેલ્સ અને બેટરી
સૌર કોષો (Solar cells)
ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• ઊજા્ન માટે કયુદરતી સંસાિનોનો ઉપ્યોગ કરવાની જરૂડર્યાત જણાવો
• સૌર કોષ/ફોટો વોલ્ેઇક કોષ વવિે જણાવો
• સૌર કોષના મૂળભૂત સસદ્ધધાંત, રચના અને લાક્ષણણકતાઓ સમજાવો
હીટ એનજી્ન
હીટ એનજી્થ એ માનવ માટે સૌર્ી વધયુ ઇપ્ચ્ત ઊજા્થ છે ખોરાક રાંધવા
તેમજ ઠંડા વાતાવરિમાં ગરમ રાખવા માટે. જો કે અગનિના બળતિ તરીકે
લાકડાનો ઉપયોગ વનનાબૂદી અને દયુષ્કાળમાં પક્રિમ્યો છે.
બળતિની શોધર્ી માિસે કોલસો અને પછી તેલનો ઉપયોગ કયયો. જો કે
આ કોમોક્ડટીઝી ઝીડપર્ી ઘટી રહી છે અને ર્ોડાક સો વષ્થ પછી બંને પૃથ્વી
પરર્ી સંપૂિ્થપિે અદૃશ્ય ર્ઈ શકે છે. આર્ી તે જરૂરી છે કે માનવ જામતએ
પ્રકૃમતમાંર્ી ઊજા્થનો વૈકસ્્પપક સ્તોત શોધવો જોઈએ.
આર્ી કેટલાક વૈજ્ાનનકોએ વવચા્મયુું છે કે સૂય્થની ગરમી જેવા કયુદરતી
સંસાધનોનો ઉપયોગ અને ઊજા્થ કટોકટીનો એક ઉકેલ એ સૌર કોષોની
શોધ છે.
સૌર કોષ / ફોટોવોલ્ેઇક કોષ
સૌર કોષ, અર્વા ફોટોવોલ્ેઇક સેલ, એક વવદ્યુત ઉપકરિ છે જે પ્રકાશની
ઊજા્થને ફોટોવોલ્ેઇક અસર દ્ારા સીધી વીજળીમાં રૂપાંતક્રત કરે છે, જે
એક ભૌમતક અને રાસાયણિક ઘટના છે. તે ફોટોઇલેક્ટ્રિક સેલનયું એક સ્વરૂપ
છે, જેને એક ઉપકરિ તરીકે વ્યાખ્યાળયત કરવામાં આવે છે જેની વવદ્યુત પી પ્રકારની સામગ્ીની આસપાસ નનકલ પ્લેટેડ કિરગ એ સકારાત્મક
લાક્ષણિકતાઓ, જેમ કે કરંટ, વોલ્ેજ અર્વા અવરોધ, જ્ારે પ્રકાશના આઉટપયુટ ટર્મનલ છે, અને નીચેનયું પ્લેટિટગ નકારાત્મક આઉટપયુટ ટર્મનલ
સંપક્થમાં આવે ત્ારે બદલાય છે. સૌર કોષો એ ફોટોવોલ્ેઇક મોડ્યુલોના છે. ઉપલબ્ધ સપાટી વવસ્તારોના કાય્થક્ષમ કવરેજ માટે વાણિક્જ્ક રીતે
બબલ્ડીંગ બ્લોક્ છે, અન્યર્ા સોલર પેનલ તરીકે ઓળખાય છે. ઉત્પાક્દત સોલાર સેલ ફ્લેટ સ્ટરિીપ સ્વરૂપમાં ઉપલબ્ધ હશે
વવવવધ ઉત્પાદન ધોરિો અનયુસાર, આઉટપયુટ પાવર 50mw/cm2 ર્ી
સૌર કોષોને ફોટોવોલ્ેઇક તરીકે વિ્થવવામાં આવે છે, પછી ભલે તે 125mw/cm2 સયુધી બદલાય છે. આલેખ સૌર કોષની લાક્ષણિકતા દશણાવે
સ્તોત સૂય્થપ્રકાશ હોય કે કૃવરિમ પ્રકાશ. તેઓ ફોટો-ક્ડટેટ્ર (ઉદાહરિ છે જે 100mw/cm2 આપે છે. લાક્ષણિક વળાંકને ધ્યાનમાં લેતા તે સ્પષ્ટ
તરીકે ઇન્ફ્ારેડ ક્ડટેટ્ર), દૃશ્યમાન શ્ેિીની નજીક પ્રકાશ અર્વા અન્ય છે કે જ્ારે આઉટપયુટ ટર્મનલ્સ શોટ્થ સર્કટ ર્ાય ત્ારે સેલ 50mA નયું
ઇલેટ્રિોમેનિેટ્ટક રેક્ડયેશન શોધવા અર્વા પ્રકાશની તીવ્રતા માપવા માટે આઉટપયુટ કરંટ આપશે તો આઉટપયુટ વોલ્ેજ શૂન્ય હશે.
વપરાય છે.
બીજી તરફ સેલનયું ઓપન સર્કટેડ વોલ્ેજ 0.55mv હશે પરંતયુ આઉટપયુટ
ફોટોવોલ્ેઇક (PV) સેલની કામગીરી માટે 3 મૂળભૂત લક્ષિોની જરૂર છે
કરંટ શૂન્ય છે. તેર્ી ફરીર્ી આઉટપયુટ પાવર શૂન્ય છે. મહત્તમ આઉટપયુટ
• પ્રકાશનયું શોષિ, ઇલેટ્રિોન-હોલ જોડી પેદા કરે છેનનષ્કષ્થિ પાવર માટે ઉપકરિને લાક્ષણિકતાના ઘૂંટિ પર સંચાસલત કરવયું આવશ્યક
• વવરુદ્ધના ચાજ્થ કેક્રયસ્થનયું વવભાજનપ્રકારો છે. સૌર કોષોમાં આઉટપયુટ પાવર ઊ ં ચા તાપમાને ઘટે છે
• બાહ્યમાં તે વાહકોનયું અલગ નનષ્કષ્થિસર્કટ જરૂરી આઉટપયુટ વોલ્ેજ ઉત્પન્ન કરવા માટે કેટલાક કોષો શ્ેિીમાં
જોડાયેલા હોવા જોઈએ, અને જરૂરી આઉટપયુટ વત્થમાન મયુજબ સમાંતર
સૌર કોષો અનનવાય્થપિે એક વવશાળ ફોટો ડાયોડ છે ફોટો વોલ્ેઇક જૂર્ોની સંખ્યા પ્રદાન કરવી જોઈએ.
ઉપકરિ તરીકે કામ કરવા અને શક્ય તેટલી વધયુ આઉટપયુટ પાવર આપવા
માટે રચાયેલ છે. જ્ારે આ કોષો સૂય્થના પ્રકાશ ક્કરિોના પ્રભાવ હેઠળ
હોય છે, ત્ારે તેઓ લગભગ 100 mw/cm2 પાવર આપે છે.
ક્ફગ 1 બતાવે છેલાક્ષણિક પાવર સોલર સેલની રચના, પ્રતીક અને રિોસ
સેક્શન. ટોચની સપાટી પી-પ્રકારની સામગ્ીનો અત્ંત પાતળો પડ ધરાવે
છે જેના દ્ારા પ્રકાશ જંકશનમાં પ્રવેશી શકે છે.
132
