Page 132 - Electrician - 1st year- TT - Gujarati

પાવર (Power) સંબંધિત વ્્યા્યામ માટે સસદ્ધધાંત 1.5.52-56
ઇલેક્ટ્રિશિ્યન (Electrician) - AC સર્કિટ

3-ફેઝ એસી ફંડામેટિલ્સ (3-Phase AC fundamentals)

ઉદ્ેશ્્યો: આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• સિસગલ લૂપ્સ સા્થે 3-ફેઝ સસસ્ટમની જનરેિનની સ્સ્થતત અને વણજાન કિરો
• સિસગલ ફેઝ સસસ્ટમ પર 3-ફેઝ સસસ્ટમના ફા્યદા જણાવો
• 3-ફેઝ, 3-વા્યર અને 4-વા્યર સસસ્ટમ જણાવો અને સમજાવો
• ફેઝ અને રેખા વોલ્ટેજ વચ્ેનો સંબંિ જણાવો અને સમજાવો.

ત્રણ-ફેઝ વીજ ઉપભો્કતાને ટર્મ- સાર્ે પ્રિાન કરવામાં આવે છે.ત્રણ ફેઝની વવથિાવપત ર્્યા હોવાર્ી, અને સંપૂણ્થ ક્રાંમત (360*), એક સમ્યગાળો લે છે,
સંખ્ા. (દફગ 1) ત્રણ પ્રેદરત ઓલ્નનેટીવવોલ્ેજ એકબીજાના સંિભ્થમાં સમ્યગાળાના ત્રીજા

ભાગર્ી વવલંબબત ર્ા્ય છે.
120* દ્ારા ત્રણ વા્યર લૂપ્સના અવકાશી વવથિાપનને કારણે, ત્રણ
ઓલ્નનેટીવતબક્કાના વોલ્ેજનરું પદરણામ આવે છે, જે એકબીજાના
સંિભ્થમાં, T, સમ્યગાળાના ત્રીજા ભાગ દ્ારા વવથિાવપત ર્ા્ય છે. (દફગ 3)

થ્ી-ફેઝ એસી સપ્લા્યનો એક મોટો ફા્યિો એ છે કે તેજ્ારે સપ્લા્યમાંર્ી
સ્થિર થ્ી-ફેઝ કોઇલનો સમૂહ સદક્ર્ય ર્ા્ય ત્યારે ફરતરું ચરુંબકી્ય ક્ષેત્ર ઉત્પન્ન
કરી શકે છે. મોટાભાગના આધરુનનક રોટેટિટગ મશીનો અને ખાસ કરીને, થ્ી-
ફેઝ ઇન્ડક્શન મોટર માટે આ મૂળભૂત ઓપરેટિટગ સસદ્ધાંત છે.
વધરુમાં, લાઇટિટગ લોડને ત્રણ ફેઝમાંર્ી કોઈપણ એક અને તટથિ વચ્ે
જોડી શકા્ય છે.
સમીક્ષા: ઉપરો્કત બે ફા્યિાઓ ઉપરાંત નીચે મરુજબ છે-સિસગલ ફેઝ
સસસ્મ પર પોસલફેસ સસસ્મના ફા્યિા છે.

• 3-ફેઝ મોટસ્થ એકસમાન ટોક્થ વવકસાવે છે જ્ારે સિસગલ ફેઝ મોટસ્થ
માત્ર ધબકતરું ટોક્થ ઉત્પન્ન કરે છે

• મોટાભાગની 3-ફેઝ મોટસ્થ સેલ્ફ સ્ાર્ટટગ છે જ્ારે સિસગલ ફેઝ મોટસ્થ
નર્ી
• સિસગલ ફેઝ મોટસ્થની સરખામણીમાં 3-ફેઝ મોટસ્થનરું પાવર ફેટ્ર
વ્્યાજબી રીતે વધારે હો્ય છે
• આપેલ કિ માટે 3-ફેઝ મોટસ્થમાં પાવર આઉટપરુટ વધરુ હો્ય છે જ્ારે
સિસગલ ફેઝ મોટસ્થમાં પાવર આઉટપરુટ ઓછો હો્ય છે.
• 3-ફેઝ માટે કોપર જરૂરી છેસિસગલ ફેઝ સસસ્મની સરખામણીમાં
આપેલ પાવર અને અંતર માટે ટરિાન્સમમશન ઓછરું છે.
• 3-ફેઝ મોટર જેવી કે શખસકોલી કેજ ઇન્ડક્શન મોટર બાંધકામમાં
મજબૂત છે અને વધરુ ઓછા જાળવણી-મરુ્કત છે.

ત્રણ ફેઝની જનરેસન: થ્ી-ફેઝ વોલ્ેજ જનરેટ કરવા માટે, જનરેટ કરવા
માટે વપરાતી સમાન પદ્ધમતસિસગલ-ફેઝ વોલ્ેજ કા્ય્થરત છે પરંતરુ આ
વખતે, ત્રણ વા્યર લૂપ U1, U2, V1, V2 અને W1, W2 સમાન ચરુંબકી્ય
ક્ષેત્રમાં સમાન ધરી પર સતત કોણી્ય ગમતએ ફરે છે. U1, U2, V1, V2 અને ત્રણ તબક્કાઓ વચ્ે તફાવત કરવા માટે, તે (ભારે કરંટ) વવદ્રુત ઇજનેરીમાં
W1 , W2, એકબીજાના સંિભ્થમાં 120* થિાને કા્યમી ધોરણે વવથિાવપત એક સામાન્ય પ્રર્ા છે કે તેમને મોટા અક્ષરો U, V અને W દ્ારા અર્વા રંગ
ર્ા્ય છે. (દફગ 2)
કોડ લાલ, પીળો અને વાિળી દ્ારા નન્યરુ્કત કરવામાં આવે છે. એક સમ્યે
િરેક વા્યર લૂપ માટે, સમાન પદરણામ પ્રાપ્ત ર્ા્ય છેઓલ્નનેટીવવોલ્ેજ 0, U હકારાત્મક રીતે વધતા વોલ્ેજ સાર્ે શૂન્ય વોલ્માંર્ી પસાર ર્ા્ય છે.
જનરેટર માટે. આનો અર્્થ એ છે કે િરેક વા્યર લૂપમાં બિલાતા વોલ્ેજને (દફગ 3a) V તેના શૂન્ય ક્રોસિસગ પછીના સમ્યગાળાના 1/3 સાર્ે અનરુસરે છે
પ્રેદરત કરવામાં આવે છે. જો કે, વા્યર લૂપ્સ એકબીજાર્ી 120* દ્ારા (દફગ 3b), અને તે જ V ના સંિભ્થમાં W ને લાગરુ પડે છે. (દફગ 3c)
112