Page 83 - Welder - TT - Punjabi

CG & M ਅਸਿਆਿ ਲਈ ਿੰ ਬੰ ਸਿਤ ਸਿਿਾਂਤ 1.3.31

ਵੈਲਡਰ (Welder) - ਿਟੀਲ ਦੀ ਵੈਲਡੇਸਬਲਟੀ (SMAW, I & T)

ਆਕਿੀਜਨ ਅਤੇ ਐਿੀਟੀਲੀਨ ਗੈਿਾਂ ਦੀ ਚਾਰਸਜੰ ਗ ਪ੍ਰਾਸਕਸਰਆ (Charging process of oxygen & acetylene

gases)

ਉਦੇਸ਼ : ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਜਵੱਚ ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਵੋਗੇ।
• ਆਕਿੀਜਨ ਅਤੇ ਐਿੀਟਲੀਨ ਗੈਿਾਂ ਦੀ ਚਾਰਸਜੰ ਗ ਪ੍ਰਾਸਕਸਰਆ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ।

ਆਕਿੀਜਨ ਸਿਲੰ ਡਰ ਸਵੱ ਚ ਗੈਿ ਦੀ ਚਾਰਸਜੰ ਗ: ਆਕਸੀਿਨ ਜਸਲੰ ਡਰ 120- 860 ਆਕਸੀਿਨ ਗੈਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਜਕਲੋ ਤਰਲ ਆਕਸੀਿਨ 750 ਲੀਟਰ
150kg/cm2 ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆਕਸੀਿਨ ਗੈਸ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਸਲੰ ਡਰਾਂ ਦੀ ਗੈਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਤਰਲ ਆਕਸੀਿਨ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਿਾਣ ਵਾਲੇ
ਜਨਯਮਤ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਿਾਂਚ ਕੀਤੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ‘ਨ ੌ ਕਰੀ’ ਤੇ ਹੈਂਡਜਲੰ ਗ ਕੰਟੇਨਰ ਦਾ ਭਾਰ ਗੈਸੀ ਆਕਸੀਿਨ ਦੀ ਬਰਾਬਰ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ
ਦੌਰਾਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਿੋਜੜਾਆ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਲੋੜਾੀਂਦੇ ਜਸਲੰ ਡਰਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤੇ ਕਾਸਜਟਕ ਘੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਿਾਂਦਾ ਹੈ।
ਡੀਏ ਗੈਿ ਸਿਲੰ ਡਰ ਚਾਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ: 1kg/cm2 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਦਬਾਅ
ਿਦੋਂ ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਆਕਸੀਿਨ ਿਲਣਸ਼ੀਲ ਸਮੱਗਰੀ (ਜਿਵੇਂ ਜਕ ਕੋਲੇ ਦੀ ਧੂੜਾ, ਖਜਣਿ ਹੇਠ ਐਸੀਜਟਲੀਨ ਗੈਸ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਗੈਸੀ ਰੂਪ ਜਵੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਸੁਰੱਜਖਅਤ ਨਹੀਂ
ਤੇਲ, ਗਰੀਸ) ਦੇ ਬਾਰੀਕ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਕਣਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਜਵੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ। ਹੇਠਾਂ ਜਦੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਸਲੰ ਡਰਾਂ ਜਵੱਚ ਐਸੀਜਟਲੀਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਜਖਅਤ ਢਾੰਗ ਨਾਲ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਅੱਗ ਲਾ ਦੇਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਗ ਿਾਂ ਧਮਾਕਾ ਹੋ ਿਾਵੇਗਾ। ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਜਵਸ਼ੇਸ਼ ਜਵਧੀ ਵਰਤੀ ਿਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਜਲਆਂ ਜਵੱਚ ਸਵੈ-ਇਗਨੀਸ਼ਨ ਸੰਕੁਜਚਤ ਆਕਸੀਿਨ ਦੁਆਰਾ ਅਚਾਨਕ
ਜਸਲੰ ਡਰ ਪੋਰਸ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਜਕ:
ਛੱਡੀ ਗਈ ਗਰਮੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਿਾ ਸਕਦੀ ਹੈ,
- ਮੱਕੀ ਦੇ ਡੰਡੇ ਤੋਂ ਪੀਥ
ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਦਬਾਅ ‘ਤੇ -182.962°C ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ‘ਤੇ ਆਕਸੀਿਨ
- ਪੂਰੀ ਧਰਤੀ
ਤਰਲ ਬਣ ਿਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਚੂਨਾ ਜਸਜਲਕਾ
ਤਰਲ ਆਕਸੀਿਨ ਦਾ ਰੰਗ ਹਲਕਾ ਨੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਜਵਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਤਆਰ ਚਾਰਕੋਲ
ਤਰਲ ਆਕਸੀਿਨ ਸਾਧਾਰਨ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਦਬਾਅ ‘ਤੇ - 218.4 C° ‘ਤੇ ਠੋ ਸ ਬਣ
ਿਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਜ਼ਆਦਾਤਰ ਧਾਤਾਂ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਸਾਈਡ - ਫਾਈਬਰ ਐਸਬੈਸਟਸ.
ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ,
ਐਸੀਟੋਨ ਨਾਮਕ ਹਾਈਡਰੋਕਾਰਬਨ ਤਰਲ ਨੂੰ ਜਫਰ ਜਸਲੰ ਡਰ ਜਵੱਚ ਬਦਜਲਆ ਿਾਂਦਾ
ਆਇਰਨ + ਆਕਸੀਿਨ = ਆਇਰਨ ਆਕਸਾਈਡ ਹੈ ਿੋ ਪੋਰਸ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਭਰ ਜਦੰਦਾ ਹੈ (ਜਸਲੰ ਡਰ ਦੀ ਕੁੱਲ ਮਾਤਰਾ ਦਾ 1/3 ਜਹੱਸਾ)।
ਕਾਪਰ + ਆਕਸੀਿਨ = ਕਪਰਸ ਆਕਸਾਈਡ ਐਸੀਟਲੀਨ ਗੈਸ ਨੂੰ ਜਫਰ ਜਸਲੰ ਡਰ ਜਵੱਚ ਐਪ.15kg/cm2 ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਚਾਰਿ

ਕੀਤਾ ਿਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਲਮੀਨੀਅਮ + ਆਕਸੀਿਨ = ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਆਕਸਾਈਡ
ਤਰਲ ਐਸੀਟੋਨ ਐਸੀਟੀਲੀਨ ਗੈਸ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਜਵੱਚ ਸੁਰੱਜਖਅਤ ਸਟੋਰੇਿ
ਆਕਸਾਈਡ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਜਕਜਰਆ ਨੂੰ ਆਕਸੀਕਰਨ ਜਕਹਾ ਿਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਕਸੀਿਨ
ਮਾਜਧਅਮ ਵਿੋਂ ਘੁਲਦਾ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਇਸਨੂੰ ਘੁਲਣ ਵਾਲੀ ਐਸੀਟਲੀਨ ਜਕਹਾ ਿਾਂਦਾ
ਕੁਦਰਤ ਜਵੱਚ ਹਰ ਥਾਂ ਜਮਲਦੀ ਹੈ, ਿਾਂ ਤਾਂ ਮੁਕਤ ਅਵਸਥਾ ਜਵੱਚ ਿਾਂ ਹੋਰ ਤੱਤਾਂ ਦੇ
ਹੈ। ਤਰਲ ਐਸੀਟੋਨ ਦੀ ਇੱਕ ਮਾਤਰਾ ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ
ਸੁਮੇਲ ਜਵੱਚ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਜਵੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ
ਜਵੱਚ ਐਸੀਟੋਨ ਗੈਸ ਦੇ 25 ਵਾਲੀਅਮ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੈਸ ਚਾਰਜਿੰਗ
ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਤੱਤ ਭਾਵ 21% ਆਕਸੀਿਨ 78% ਨਾਈਟ੍ਰੋਿਨ। ਪਾਣੀ ਆਕਸੀਿਨ
ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਤਰਲ ਐਸੀਟੋਨ ਦੀ ਇੱਕ ਮਾਤਰਾ 25x15=375 ਆਇਲੀਅਮ
ਅਤੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਿਨ ਦਾ ਰਸਾਇਣਕ ਜਮਸ਼ਰਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਜਵੱਚ ਲਗਭਗ 89% ਭਾਰ
ਐਸੀਟਲੀਨ ਗੈਸ ਨੂੰ 15kg/cm2 ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆਮ ਤਾਪਮਾਨ ‘ਤੇ ਘੁਲ ਿਾਂਦੀ ਹੈ।
ਦੁਆਰਾ ਆਕਸੀਿਨ ਅਤੇ 1/3 ਆਇਤਨ ਹੈ। ਤਰਲ ਆਕਸੀਿਨ ਦੀ ਇੱਕ ਮਾਤਰਾ

61