Page 145 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi
P. 145
ਤਾਕਤ (Power) ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.5.52-56
ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ (Electrician) - AC ਸ੍ਕਟ
3-ਪੜਾਅ AC ਬੁਭਨਆਦੀ ਤੱਤ (3-Phase AC fundamentals)
ਉਦੇਸ਼ : ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ਭਸੰਗਲ ਲੂਪਸ ਦੇ ਨਾਲ 3-ਫੇਜ਼ ਭਸਸਟਮ ਦੀ ਪੀੜਹਰੀ ਨੂੰ ੍ਾਜ ਕ੍ੋ ਅਤੇ ਵ੍ਣਨ ਕ੍ੋ
• ਭਸੰਗਲ-ਫੇਜ਼ ਭਸਸਟਮ ਉੱਤੇ 3-ਫੇਜ਼ ਭਸਸਟਮ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਦੱਸੋ ਅਤੇ 3-ਫੇਜ਼, 3-ਤਾ੍, ਅਤੇ 4-ਤਾ੍ ਭਸਸਟਮ ਦੀ ਭਵਆਭਿਆ ਕ੍ੋ
• ਪੜਾਅ ਅਤੇ ਲਾਈਨ ਵੋਲਟੇਜ ਭਵਚਕਾ੍ ਸਬੰਿ ਨੂੰ ਭਬਆਨ ਕ੍ੋ ਅਤੇ ਭਵਆਭਿਆ ਕ੍ੋ।
ਇੱਕ ਵਤੰਨ-ਪੜਾਅ ਵਬਜਲੀ ਿਪਤਕਾਰ ਨੂੰ ਵਤੰਨ ਪੜਾਿਾਂ ਦੇ ੍ਰਮੀਨਲ ਪਰਿਦਾਨ
ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। (ਵਚੱਤਰ 1)
ਿਰਿੀ-ਫੇਜਿ AC ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਿੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਵਕ ਇਹ ਇੱਕ ਰੋ੍ੇਵ੍ੰਗ
ਮੈਗਨੈਵ੍ਕ ਫੀਲਡ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਪਲਾਈ ਤੋਂ ਸ੍ੇਸਿਨਰੀ ਵਤੰਨ-ਫੇਜਿ
ਕੋਇਲਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੈੱ੍ ਊਰਜਾਿਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਜਿਆਦਾਤਰ ਆਧੁਵਨਕ ਰੋ੍ੇਵ੍ੰਗ ਹਰੇਕ ਿਾਇਰ ਲੂਪ ਲਈ, ਬਦਲਿੇਂ ਿੋਲ੍ੇਜ ਜਨਰੇ੍ਰ ਲਈ ਉਹੀ ਨਤੀਜਾ
ਮਸਿੀਨਾਂ ਅਤੇ ਿਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਵਤੰਨ ਪੜਾਅ ਇੰਡਕਸਿਨ ਮੋ੍ਰ ਲਈ ਬੁਵਨਆਦੀ ਪਰਿਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਵਕ ਹਰ ਇੱਕ ਿਾਇਰ ਲੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ
ਓਪਰੇਵ੍ੰਗ ਵਸਧਾਂਤ ਹੈ। ਬਦਲਿੀਂ ਿੋਲ੍ੇਜ ਪਰਿੇਵਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਵਕ, ਵਕਉਂਵਕ ਤਾਰ ਦੇ ਲੂਪ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ
ਅੱਗੇ,ਰੋਸਿਨੀ ਦੇ ਲੋਡ ਨੂੰ ਵਤੰਨ ਪੜਾਿਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਕਸੇ ਇੱਕ ਅਤੇ ਵਨਰਪੱਿ ਵਿਚਕਾਰ 120o ਦੁਆਰਾ ਵਿਸਿਾਵਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਕਰਿਾਂਤੀ (360o), ਇੱਕ
ਜੋਵੜਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੀਰੀਅਡ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਵਤੰਨ ਪਰਿੇਵਰਤ ਬਦਲਿੇਂ ਿੋਲ੍ੇਜ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ
ਸਮੀਭਿਆ : ਉਪਰੋਕਤ ਦੋ ਫਾਇਵਦਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਿਾ ਵਸੰਗਲ-ਫੇਜਿ ਵਸਸ੍ਮ ਨਾਲੋਂ ਪੀਰੀਅਡ ਦੇ ਇੱਕ ਵਤਹਾਈ ਦੁਆਰਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੌਲੀਫੇਜਿ ਵਸਸ੍ਮ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਹੇਠਾਂ ਵਦੱਤੇ ਹਨ। 120o ਦੁਆਰਾ ਵਤੰਨ ਤਾਰ ਲੂਪਾਂ ਦੇ ਸਿਾਵਨਕ ਵਿਸਿਾਪਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਤੰਨ
• 3-ਫੇਜਿ ਮੋ੍ਰਾਂ ਇਕਸਾਰ ੍ਾਰਕ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਵਕ ਵਸੰਗਲ ਫੇਜਿ ਬਦਲਿੇਂ ਪੜਾਅ ਿੋਲ੍ੇਜ ਨਤੀਜੇ, ਜੋ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਮਆਦ ਦੇ
ਮੋ੍ਰਾਂ ਵਸਰਫ ਧੜਕਣ ਿਾਲਾ ੍ਾਰਕ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਇੱਕ ਵਤਹਾਈ, ੍ੀ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸਿਾਵਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। (ਵਚੱਤਰ 3)
• ਵਜਿਆਦਾਤਰ 3-ਫੇਜਿ ਮੋ੍ਰਾਂ ਸਿੈ-ਸਿੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਵਕ ਵਸੰਗਲ ਫੇਜਿ
ਮੋ੍ਰਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ
• ਵਸੰਗਲ ਫੇਜਿ ਮੋ੍ਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 3-ਫੇਜਿ ਮੋ੍ਰਾਂ ਦੇ ਪਾਿਰ ਫੈਕ੍ਰ ਕਾਫਿੀ
ਵਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
• ਇੱਕ ਵਦੱਤੇ ਆਕਾਰ ਲਈ 3-ਫੇਜਿ ਮੋ੍ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਿਰ ਆਉ੍ਪੁੱ੍ ਵਜਿਆਦਾ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਕ ਵਸੰਗਲ ਫੇਜਿ ਮੋ੍ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਿਰ ਆਉ੍ਪੁੱ੍ ਘੱ੍ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
• ਵਦੱਤੇ ਗਏ ਪਾਿਰ ਲਈ 3-ਫੇਜਿ ੍ਰਿਾਂਸਵਮਸਿਨ ਲਈ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ
ਵਸੰਗਲ ਫੇਜਿ ਵਸਸ੍ਮ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਦੂਰੀ ਘੱ੍ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
• 3-ਫੇਜਿ ਮੋ੍ਰ ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਸਕੁਇਰਲ ਕੇਜ ਇੰਡਕਸਿਨ ਮੋ੍ਰ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚ
ਮਜਿਬੂਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਘੱ੍ ਰੱਿ-ਰਿਾਅ ਮੁਕਤ ਹਨ।
ਭਤੰਨ-ਪੜਾਅ ਪੀੜਹਰੀ : ਿਰਿੀ-ਫੇਜਿ ਿੋਲ੍ੇਜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਵਸੰਗਲਫੇਜਿ
ਿੋਲ੍ੇਜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਿਰਤੇ ਜਾਣ ਿਾਲੇ ਸਮਾਨ ਢੰਗ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਅੰਤਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਸ ਿਾਰ, ਵਤੰਨ ਿਾਇਰ ਲੂਪ U1, U2, V1, V2 ਅਤੇ
W1, W2 ਇੱਕ ਸਵਿਰ ਕੋਣੀ ਗਤੀ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਇਕਸਾਰ ਚੁੰਬਕੀ ਿੇਤਰ ਵਤੰਨ ਪੜਾਿਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰਨ ਲਈ, (ਭਾਰੀ ਕਰੰ੍) ਇਲੈਕ੍ਰਿੀਕਲ
ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਧੁਰਾ। U1, U2, V1, V2 ਅਤੇ W1, W2, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਇੰਜੀਨੀਅਵਰੰਗ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਿੱਡੇ ਅੱਿਰਾਂ U, V ਅਤੇ W ਜਾਂ ਇੱਕ ਰੰਗ ਕੋਡ
ਸਿਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਵਿਤੀ ਵਿੱਚ 120o ਵਿਸਿਾਵਪਤ ਹਨ। (ਵਚੱਤਰ 2)
125
