Page 103 - Electrician - 1st Year - TP - Punjabi
P. 103
ਪਾਵਰ (Power) ਅਭਿਆਸ 1.3.34
ਇਲੈਕਟਰਰੀਸ਼ੀਅਨ (Electrician) - ਬੁਭਨਆਦੀ ਇਲੈਕਟਰਰੀਕਲ ਅਭਿਆਸ
ਵਹਰੀਟਸਟੋਨ ਭਬਰਰਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਪਰਰਤੀਰੋਧ ਨੂੰ ਮਾਪੋ (Measure resistance using wheatstone bridge)
ਉਦੇਸ਼: ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਅੰਤ ਭਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ਵਹਰੀਟਸਟੋਨ ਭਬਰਰਜ ਟਰਮੀਨਲਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੋ
• ਰੋਧਕਾਂ ਨਾਲ ਪੁਲ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੋ
• ‘ਜ਼ੀਰੋ’ ਭਿਫਲੈਕਸ਼ਨ ਪਰਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਹਰੀਟਸਟੋਨ ਭਬਰਰਜ ਚਲਾਓ
• ਵਹਰੀਟਸਟੋਨ ਭਬਰਰਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਣਜਾਣ ਪਰਰਤੀਰੋਧ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰੋ।
ਲੋੜਾਂ (Requirements)
ਔਜ਼ਾਰ/ਸਾਜ਼ (Tools/Instruments) • ਰੋਧ੍ 10 ohms 5W - 1 No.
• ਰੋਧ੍ 1K ohms 2W - 1 No.
• ਿਹਿੀਟਸਟੋਨਭਬਰਿਜ - 1 No.
• ਰੋਧ੍ 330K ohms 2W - 1 No.
ਸਮੱਗਰੀ (Materials) • ਿਹਿੀਟਸਟੋਨਭਬਰਿਜਲਈਟਾਰਚਸੈੱਲ/ਬੈਟਰੀ - as reqd.
• ਰੋਧ੍ 2 ohms 5 W - 1 No.
• ਰੋਧ੍ 50 ohms 5W - 1 No.
ਭਿਧੀ (PROCEDURE)
ਟਾਸ੍ 1: ਵਹਰੀਟਸਟੋਨ ਭਬਰਰਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਣਜਾਣ ਪਰਰਤੀਰੋਧ ਦਾ ਮਾਪ
1 ਬੈਟਰੀ ੍ੰਪਾਰਟਿੈਂਟ ਨਾਲ ਅਨੁਪਾਤ੍ ਬਾਂਹ (PQ), ਿੇਰੀਏਬਲ ਪਰਿਤੀਰੋਧ 9 ਸਭਿੱਚ ਨੂੰ ਬੰਦ ੍ਰੋ ਅਤੇ ਗੈਲਿੈਨੋਿੀਟਰ ਦੇ ਭਡਫਲੈ੍ਸ਼ਨ ਨੂੰ ਦੇਖੋ।
(S), ਸੰਿੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਭਨਯੰਤਰਣ (SC), ਸਭਿੱਚ (S1), ਗੈਲਿੈਨੋਿੀਟਰ (G), 10 ਗੈਲਿੈਨੋਿੀਟਰ ਭਿੱਚ ਭਨਊਨਤਿ ਭਡਫਲੈ੍ਸ਼ਨ ਪਰਿਾਪਤ ੍ਰਨ ਲਈ, ਸਭਿੱਚ
੍ਨੈ੍ਭਟੰਗ ਟਰਿੀਨਲ (x, xx) ਅਤੇ ਿਹਿੀਟਸਟੋਨ ਭਬਰਿਜ ਨੂੰ ਜੋੜੋ ਅਤੇ ਜੁੜੋ। ਨੂੰ ਬੰਦ ੍ਰ੍ੇ ਿੇਰੀਏਬਲ ਆਰਿ ਨੂੰ ਐਡਜਸਟ ੍ਰੋ। (ਜੇ ਗੈਲਿੈਨੋਿੀਟਰ ਦੀ
ਭਚੱਤਰ 1 ਭਿੱਚ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਭਚੱਤਰ। ਸੂਈ ਓਿਰਸ਼ੂਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਨੁਪਾਤ੍ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਰੀਸੈਟ ੍ਰੋ।)
11 ਸੰਿੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਿਧਾਓ ਅਤੇ ੍ਦਿ 10 ਦੁਹਰਾਓ।
12 ਜਦੋਂ ਗੈਲਿੈਨੋਿੀਟਰ ਭਿੱਚ ‘ਜ਼ੀਰੋ’ ਭਡਫਲੈ੍ਸ਼ਨ ਪਰਿਾਪਤ ੍ੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ
ਅਨੁਪਾਤ੍ ਬਾਂਹ ਦੇ ਿੁੱਲ ਅਤੇ ਿੇਰੀਏਬਲ ਪਰਿਤੀਰੋਧ ਦੀ ਸਭਥਤੀ ਨੂੰ ਨੋਟ ੍ਰੋ।
ਸਾਰਣੀ 1 ਭਿੱਚ ਿੁੱਲ ਦਾਖਲ ੍ਰੋ।
13 ਹੇਠਾਂ ਭਦੱਤੇ ਫਾਰਿੂਲੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ੍ਰੋ ਅਤੇ ਗਣਨਾ ੍ਰੋ ਭਿਰੋਧ.
ਓਿ ਭਿੱਚ ਅਭਗਆਤ ਪਰਿਤੀਰੋਧ = ____________
ਿੇਰੀਏਬਲ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ ਆਰਿ ਸੈਭਟੰਗ X ਿੁੱਲ ਦੀ ਰੀਭਡੰਗ ਭਿਰੋਧ
2 ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਸਭਥਤੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ੍ਰੋ।
3 ਅਨੁਪਾਤ ਬਾਂਹ ਦੇ ਿੁੱਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ੍ਰੋ।
4 ਿੇਰੀਏਬਲ ਪਰਿਤੀਰੋਧ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅਤੇ ਿੱਧ ਤੋਂ ਿੱਧ ਿੁੱਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ੍ਰੋ।
5 ਟਰਿੀਨਲ x ਅਤੇ xx ਭਿਚ੍ਾਰ ਅਭਗਆਤ ਪਰਿਤੀਰੋਧ ਨੂੰ ੍ਨੈ੍ਟ ੍ਰੋ। 14 ਸਾਰਣੀ 1 ਭਿੱਚ ਿੁੱਲ ਦਾਖਲ ੍ਰੋ।
6 ਅਨੁਪਾਤ੍ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਅਭਗਆਤ ਰੋਧ੍ ਦੇ ਅਨੁਿਾਭਨਤ ਿੁੱਲ ‘ਤੇ ਸੈੱਟ ੍ਰੋ। 15 ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਅਣਜਾਣ ਭਿਰੋਧਾਂ ਨੂੰ ਿਾਪਣ ਲਈ ਭਿਧੀ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਓ ਅਤੇ
7 ਿੇਰੀਏਬਲ ਰੋਧ੍ ਨੌਬ ਨੂੰ ਿੱਧ ਭਿੱਚ ਸੈੱਟ ੍ਰੋ। ਸਾਰਣੀ 1 ਭਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਿੁੱਲ ਦਾਖਲ ੍ਰੋ।
8 ਸੰਿੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ੍ੰਟਰੋਲ ਨੂੰ ‘ਘੱਟ’ ‘ਤੇ ਸੈੱਟ ੍ਰੋ। 16 ਇੰਸਟਰਿ੍ਟਰ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਿਾਭਨਤ ਅਸਾਈਨਿੈਂਟ ਪਰਿਾਪਤ ੍ਰੋ।
ਟੇਬਲ1
ਪਭਰਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ohms ਭਵੱਚ ਭਵਰੋਧ ਮੁੱਲ = ਅਨੁਪਾਤ ਬਾਂਹ x
Sl.No. ਰੋਧਕ ਭਕਸਮ ਅਨੁਪਾਤ ਬਾਂਹ ਸੈਭਟੰਗ
ਪਰਰਤੀਰੋਧਮੁੱਲ ਵੇਰੀਏਬਲ ਪਰਰਤੀਰੋਧ ਮੁੱਲ
81
