Page 156 - Welder - TT - Punjabi
P. 156
CG & M ਅਵਿਆਸ ਲਈ ਸੰ ਬੰ ਵਧਤ ਵਸਧਾਂਤ 1.3.60&61
ਿੈਲਡਰ (Welder) - ਸਟੀਲ ਦੀ ਿੈਲਡੇਵਬਲਟੀ (OAW, SMAW)
ਕਾਸਟ ਆਇਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ ਅਤੇ ਿੈਲਵਡੰ ਗ ਦੇ ਤਰੀਕੇ (Cast iron and its properties and
welding methods)
ਉਦੇਸ਼ : ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਚਿੱਿ ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ।
• ਕੱ ਚੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਵਕਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱ ਸੋ
• ਕਾਸਟ ਆਇਰਨ ਿੈਲਵਡੰ ਗ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਿਰਣਨ ਕਰੋ।
ਿਾਸਟ ਆਇਰਨ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਪੁਰਚਜ਼ਆਂ ਦੇ ਚਨਰਮਾਣ ਚਿੱਿ ਿੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਚਜ਼ਆਦਾ ਸੰਿੁਚਿਤ ਤਾਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਚਿੱਿ ਘੱਟ ਲਿਿਤਾ ਅਤੇ
ਹੈ, ਚਿਉਂਚਿ ਇਸ ਚਿੱਿ ਇੱਿ ਿੰਗੀ ਸੰਿੁਚਿਤ ਤਾਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਿਾਸਚਟੰਗ ਬਣਾਉਣਾ ਤਣਾਅ ਿਾਲੀ ਤਾਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਆਸਾਨ ਹੈ। ਹਲਿੇ ਸਟੀਲ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਚਿਿ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਿੈਲਚਡੰਗ ਚਿਿ ਿੱਿੋ-
ਚਿਉਂਚਿ ਿਾਰਬਨ ਮੁਿਤ ਗਰਿਾਫਾਈਟ ਰੂਪ ਚਿੱਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਿੰਚਡਤ ਢਾਂਿੇ ਨੂੰ
ਿੱਿਰੀਆਂ ਸਮੱਚਸਆਿਾਂ ਹਨ, ਭਾਿੇਂ ਚਿ ਇਹ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਚਿਿ ਿੀ ਹੈ।
ਸਲੇਟੀ ਰੰਗ ਚਦੰਦਾ ਹੈ।
ਕੱ ਚੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਵਕਸਮਾਂ
ਚਿਨਾਰੇ ਦੀ ਚਤਆਰੀ ਦਾ ਤਰੀਿਾ ਅਤੇ ਚਿਸਮ:ਸਲੇਟੀ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਦੇ ਚਿਨਾਚਰਆਂ ਨੂੰ
ਿਾਸਟ ਆਇਰਨ ਦੀਆਂ ਿਾਰ ਬੁਚਨਆਦੀ ਚਿਸਮਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਿੱਿ-ਿੱਿ ਤਰੀਚਿਆਂ ਚਜਿੇਂ ਚਿ ਚਿੱਚਪੰਗ, ਪੀਸਣਾ, ਮਸ਼ੀਨ ਅਤੇ ਫਾਈਚਲੰ ਗ ਦੁਆਰਾ
ਚਤਆਰ ਿੀਤਾ ਜਾ ਸਿਦਾ ਹੈ। ਉਪਰੋਿਤ ਢੰਗ ਿੰਮ ਦੀ ਸਚਿਤੀ ਅਤੇ ਚਿਸਮ ਦੇ
- ਸਲੇਟੀ ਿਾਸਟ ਆਇਰਨ
ਅਨੁਸਾਰ ਿਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਿੇਲਡ ਿਰਨ, ਇੱਿ ਚਤੜਿੀ
- ਚਿੱਟਾ ਿੱਿਾ ਲੋਹਾ
ਿਾਸਚਟੰਗ ਜਾਂ ਬੱਟ ਜੋੜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਿੇਲਡ ਜਾਂ ਮੁਰੰਮਤ ਿੀਤੀ ਜਾਣ
- ਚਢੱਲਣਯੋਗ ਿਾਸਟ ਆਇਰਨ ਿਾਲੀ ਿਾਸਚਟੰਗ ਦੀ ਮੋਟਾਈ 6 ਚਮਲੀਮੀਟਰ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਿੱਧ ਹੋਿੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ
ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਿ ਚਸੰਗਲ V ਬੱਟ ਜੋੜ ਚਤਆਰ ਿੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਚਜਿੇਂ ਚਿ ਚਿੱਤਰ
- ਨੋ ਡੂਲਰ ਿਾਸਟ ਆਇਰਨ (ਜਾਂ) ਗੋਲਾਿਾਰ ਗਰਿੈਫਾਈਟ ਆਇਰਨ
1 ਚਿੱਿ ਚਦਿਾਇਆ ਚਗਆ ਹੈ।
ਸਲੇਟੀ ਕੱ ਚਾ ਲੋਹਾ:ਸਲੇਟੀ ਿੱਿਾ ਲੋਹਾ ਚਿੱਟੇ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਨਾਲੋਂ ਨਰਮ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਭੁਰਭੁਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਲੇਟੀ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਿੰਗੀਆਂ
ਮਿੈਨੀਿਲ ਚਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ ਫਰਿੀ ਸਟੇਟ ਿਾਰਬਨ ਜਾਂ ਗਰਿੇਫਾਈਟ ਦੇ ਿਣਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ
ਿਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਹੌਲੀ ਠੰ ਢਾ ਹੋਣ ਦੌਰਾਨ ਿੱਿ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਲੇਟੀ ਿੱਿਾ
ਲੋਹਾ ਇੱਿ ਿੇਲਡੇਬਲ ਚਿਸਮ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਚਿੱਿ 3 ਤੋਂ 4% ਿਾਰਬਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਚੱ ਟਾ ਕੱ ਚਾ ਲੋਹਾ:ਚਿੱਟਾ ਿੱਿਾ ਲੋਹਾ ਚਪਗ ਆਇਰਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਚਜਸ ਨਾਲ
ਿਾਸਚਟੰਗ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਠੰ ਢਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਿੂਚਲੰ ਗ ਦੀ ਦਰ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ
ਇਹ ਿਾਰਬਨ ਨੂੰ ਆਇਰਨ ਿਾਰਬਾਈਡ ਚਮਸ਼ਰਣ ਤੋਂ ਿੱਿ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਚਦੰਦੀ ਹੈ। ਚਸੱਟੇ
ਿਜੋਂ, ਚਿੱਟੇ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਚਿੱਿ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਿਾਲਾ ਿਾਰਬਨ ਸੰਯੁਿਤ ਰੂਪ ਚਿੱਿ ਮੌਜੂਦ ਸਫਾਈ ਦਾ ਤਰੀਿਾ
ਹੈ। ਇਸ ਚਿਸਮ ਦਾ ਿੱਿਾ ਲੋਹਾ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਭੁਰਭੁਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਿੇਲਡ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਨ ੌ ਿਰੀਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਲਈ ਦੋ ਤਰੀਿੇ ਿਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਿਰਨ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮਸ਼ੀਨੀ ਿੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
- ਮਿੈਨੀਿਲ ਸਫਾਈ
ਨਰਮ ਿੱਿਾ ਲੋਹਾ:ਲੰ ਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਚਿੱਟੇ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਐਨੀਲ ਿਰਿੇ, ਅਤੇ ਚਫਰ
- ਰਸਾਇਣਿ ਸਫਾਈ
ਇਸਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਠੰ ਡਾ ਹੋਣ ਦੇ ਿੇ ਚਨਿੋੜਣਯੋਗ ਿੱਿਾ ਲੋਹਾ ਪਰਿਾਪਤ ਿੀਤਾ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ। ਇਸ ਗਰਮੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਿਜੋਂ ਪਰਿਭਾਿ ਅਤੇ ਸਦਮੇ ਪਰਿਤੀ ਿੱਧ ਚਿਰੋਧ ਮਿੈਨੀਿਲ ਸਫਾਈ ਚਜ਼ਆਦਾਤਰ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਨ ੌ ਿਰੀਆਂ ਦੀ ਸਤਹ ਨੂੰ ਸਾਫ਼
ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਿਰਨ ਲਈ ਿਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਚਿਧੀ ਚਿੱਿ ਪੀਸਣ, ਫਾਈਚਲੰ ਗ ਅਤੇ ਿਾਇਰ
ਬੁਰਚਸ਼ੰਗ ਟੀ.ਈ.ਸੀ. ਿੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਨੋ ਡੂਲਰ ਕਾਸਟ ਆਇਰਨ:ਇਸਨੂੰ ਗੋਲਾਿਾਰ ਗਰਿੈਫਾਈਟ ਆਇਰਨ (SG ਆਇਰਨ)
ਿਜੋਂ ਿੀ ਜਾਚਣਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚਪਘਲੇ ਹੋਏ ਸਲੇਟੀ ਿੱਿੇ ਲੋਹੇ ਚਿੱਿ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਰਸਾਇਣਿ ਸਫਾਈ ਪਰਿਚਿਚਰਆ ਤੇਲ, ਗਰੀਸ ਅਤੇ ਚਿਸੇ ਿੀ ਹੋਰ ਪਦਾਰਿ ਨੂੰ
ਜੋੜ ਿੇ ਪਰਿਾਪਤ ਿੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੋ ਡੂਲਰ ਆਇਰਨ ਦੀ ਤਨਾਅ ਦੀ ਤਾਿਤ ਅਤੇ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਲਾਗੂ ਿੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮਿੈਨੀਿਲ ਸਫਾਈ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਹਟਾਏ
ਲੰ ਬਾਈ ਸਟੀਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਇੱਿ ਨਰਮ ਪਦਾਰਿ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਾ ਸਿਦੇ ਹਨ।
ਸਲੇਟੀ ਿਾਸਟ ਆਇਰਨ ਦੇ ਗੁਣ:ਸਲੇਟੀ ਿੱਿਾ ਲੋਹਾ ਚਜ਼ਆਦਾਤਰ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਲਾਟ (ਸਖਤ ਵਨਰਪੱ ਖ ਲਾਟ):ਨੋ ਜ਼ਲ ਨੰ . ਬਲੋ ਪਾਈਪ ਚਿੱਿ 10 ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਿੀਤੀ
ਚਹੱਚਸਆਂ ਦੇ ਚਨਰਮਾਣ ਚਿੱਿ ਿਰਚਤਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਰੀ ਸਟੇਟ ਿਾਰਬਨ/ਗਰਿੇਫਾਈਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਿ ਸਿਤ ਚਨਰਪੱਿ ਲਾਟ ਨੂੰ ਐਡਜਸਟ ਿੀਤਾ ਜਾਣਾ ਿਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦੇ ਿਾਰਨ ਇਸ ਚਿੱਿ ਿੰਗੀਆਂ ਮਿੈਨੀਿਲ ਚਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਤੱਤ ਚਸਲੀਿਾਨ, ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਚਧਆਨ ਰੱਚਿਆ ਜਾਣਾ ਿਾਹੀਦਾ ਹੈ ਚਿ ਆਿਸੀਜਨ ਦਾ ਮਾਮੂਲੀ
ਸਲਫਰ, ਮੈਂਗਨੀਜ਼ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ ਹਨ। ਸਲੇਟੀ ਿਾਸਟ ਆਇਰਨ ਚਿੱਿ ਸਟੀਲ ਚਜਹਾ ਚਨਸ਼ਾਨ ਿੀ ਨਾ ਹੋਿੇ ਜੋ ਆਿਸੀਿਰਨ ਦੁਆਰਾ ਿਮਜ਼ੋਰ ਿੇਲਡ ਦਾ ਿਾਰਨ
134 ਬਣੇ।
