Page 148 - Welder - TT - Punjabi
P. 148
CG & M ਅਵਿਆਸ ਲਈ ਸੰ ਬੰ ਵਧਤ ਵਸਧਾਂਤ 1.3.55
ਿੈਲਡਰ (Welder) - ਸਟੀਲ ਦੀ ਿੈਲਡੇਵਬਲਟੀ (OAW, SMAW)
ਵਪੱ ਤਲ ਦੀਆਂ ਵਕਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ ਅਤੇ ਿੈਲਵਡੰ ਗ ਦੇ ਤਰੀਕੇ (Brass types properties and welding
methods)
ਉਦੇਸ਼ : ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਚਿੱਿ ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ।
• ਵਪੱ ਤਲ ਦੀ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਗੁਣ ਦੱ ਸੋ
• ਵਪੱ ਤਲ ਦੀ ਿੈਲਵਡੰ ਗ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਿਰਣਨ ਕਰੋ।
ਵਪੱ ਤਲ ਦੀ ਰਚਨਾ:ਚਪੱਤਲ ਿੱਿ-ਿੱਿ ਅਨੁਪਾਤ ਚਿੱਿ ਤਾਂਬੇ ਅਤੇ ਚਜ਼ੰਿ ਦਾ ਚਮਸ਼ਰਤ ਪਰਿਿਾਹ ਨੂੰ ਸੰਯੁਿਤ ਿੇਤਰ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਅਤੇ ਚਫਲਰ ਰਾਡ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਿੀਤਾ ਜਾਣਾ
ਚਮਸ਼ਰਤ ਹੈ, ਸੰਭਿ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਰਿਤੀਸ਼ਤ ਚਿੱਿ ਹੋਰ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਨਾਲ। ਿਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਚਿਨਾਰੇ ਦੀ ਚਤਆਰੀ ਸਾਰਣੀ 1 ਚਿੱਿ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਹੈ।
ਚਜ਼ੰਿ ਦੀ ਪਰਿਤੀਸ਼ਤਤਾ 1 ਤੋਂ 50% ਤੱਿ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ 15 ਚਿਅਿਤੀਗਤ ਿਪਾਰਿ ਿੈਲਚਡੰਗ ਤਿਨੀਿ:ਿੱਬੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਤਿਨੀਿ ਨੂੰ ਅਪਣਾਓ ਅਤੇ ਬਲੋਪਾਈਪ ਦੇ ਿੋਣ ਨੂੰ
ਚਪੱਤਲਾਂ ਨੂੰ ਉਪਲਬਧ ਿਰਿਾਉਂਦਾ ਹੈ। 20 ਤੋਂ 40% ਚਜ਼ੰਿ ਿਾਲੇ ਇਨਹਿ ਾਂ ਚਪੱਤਲਾਂ 60°-70° ਅਤੇ ਚਫਲਰ ਰਾਡ ਨੂੰ 30°-40° ‘ਤੇ ਰੱਿੋ। ਜੋੜ ਦੇ ਅੰਤ ‘ਤੇ ਬਲੋਪਾਈਪ
ਦੀਆਂ ਿਈ ਤਰਹਿਾਂ ਦੀਆਂ ਿਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਐ ਂ ਗਲ ਨੂੰ ਘਟਾਓ ਅਤੇ ਿਰਿੇਟਰ ‘ਤੇ ਗਰਮੀ ਦੇ ਇੰਪੁੱਟ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰਹਿਾਂ
ਚਪੱਛੇ ਹਟ ਜਾਓ। (ਚਿੱਤਰ 1)
ਵਪੱ ਤਲ ਦਾ ਵਪਘਲਣ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ:ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਚਪਘਲਣ ਚਬੰਦੂ 1083°C ਹੈ ਅਤੇ
ਚਜ਼ੰਿ ਦਾ 419°C ਹੈ। ਚਿਿਿਾਰਲੇ ਤਾਪਮਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਚਪੱਤਲ ਚਪਘਲਦਾ ਹੈ। ਤਾਂਬੇ ਦੀ
ਮਾਤਰਾ ਚਜੰਨੀ ਚਜ਼ਆਦਾ ਹੋਿੇਗੀ, ਚਪਘਲਣ ਦਾ ਚਬੰਦੂ ਓਨਾ ਹੀ ਚਜ਼ਆਦਾ ਹੋਿੇਗਾ।
ਚਪੱਤਲ ਦਾ ਚਪਘਲਣ ਦਾ ਚਬੰਦੂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 950 ਚਡਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਨੋ ਜ਼ਲ, ਫਲੇਮ ਅਤੇ ਫਲੈਕਸ ਦੀ ਚੋਣ:ਚਪੱਤਲ ਦੀ ਿੈਲਚਡੰਗ ਚਿੱਿ ਮੁੱਿ ਮੁਸ਼ਿਲ
ਚਜ਼ੰਿ ਦਾ ਿਾਸ਼ਪੀਿਰਨ ਹੈ, ਚਿਉਂਚਿ ਚਜ਼ੰਿ ਦਾ ਚਪਘਲਣ ਦਾ ਚਬੰਦੂ ਚਪੱਤਲ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਜ਼ੰਿ ਦੇ ਨੁਿਸਾਨ ਦੇ ਿਾਰਨ, ਿੇਲਡ ਚਿੱਿ ਹੇਠਾਂ ਛੇਿ ਜਾਂ ਪੋਰੋਚਸਟੀ ਪੈਦਾ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚਸਰਫ ਤਾਂਬਾ ਬਿਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰਹਿਾਂ ਤਾਿਤ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਚਲਸ਼ ਿੀਤੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਿੇਲਡ ਇੱਿ ਟੋਏ
ਪਰਿਿਾਹ ਦੇ ਸਾਰੇ ਚਨਸ਼ਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰਹਿਾਂ ਹਟਾਉਣਾ ਯਿੀਨੀ ਬਣਾਓ ਚਿਉਂਚਿ
ਿਾਲੀ ਚਦੱਿ ਚਦੰਦਾ ਹੈ।
ਬਿਾਇਆ ਪਰਿਿਾਹ ਪਰਿਤੀਚਿਚਰਆ ਿਰੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋੜ ਦੀ ਤਾਿਤ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦੇਿੇਗਾ।
ਇਸ ਲਈ ਚਜ਼ੰਿ ਦੀ ਚਜ਼ਆਦਾ ਬਰਚਨੰ ਗ ਨੂੰ ਿੰਟਰੋਲ ਿਰਨਾ ਿਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਰੈਸਪੀਰੇਟਰ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਿੈਲਵਡੰ ਗ ਦੌਰਾਨ ਵਜ਼ੰ ਕ ਦੇ ਧੂੰ ਏਂ ਨੂੰ
ਆਿਸੀਡਾਈਚਜ਼ੰਗ ਲਾਟ ਚਿੱਿ ਿਾਧੂ ਆਿਸੀਜਨ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ‘ਚਜ਼ੰਿ’ ਸਮੱਚਸਆਿਾਂ
ਸਾਹ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
ਨੂੰ ਘੱਟ ਿੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਿਸੀਡਾਈਚਜ਼ੰਗ ਲਾਟ ਚਿੱਿ ਿਾਧੂ ਆਿਸੀਜਨ ਚਜ਼ੰਿ ਨੂੰ
ਵਪੱ ਤਲ ਦੇ ਗੁਣ
ਚਜ਼ੰਿ ਆਿਸਾਈਡ ਚਿੱਿ ਬਦਲ ਦੇਿੇਗੀ ਚਜਸਦਾ ਚਪਘਲਣ ਦਾ ਚਬੰਦੂ ਚਜ਼ੰਿ ਤੋਂ ਿੱਧ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਆਿਸੀਡਾਈਚਜ਼ੰਗ ਲਾਟ ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਚਜ਼ੰਿ ਦੇ ਿਾਸ਼ਪੀਿਰਨ ਨੂੰ ਰੋਿਦੀ ਹੈ। • ਚਪੱਤਲ ਚਿੱਿ ਅਿਸਰ ਿਮਿਦਾਰ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਦੱਿ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਚਿ, ਇਹ
ਲਾਲ-ਸੋਨਾ ਜਾਂ ਿਾਂਦੀ-ਚਿੱਟਾ ਿੀ ਹੋ ਸਿਦਾ ਹੈ। ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਉੱਿ ਪਰਿਤੀਸ਼ਤਤਾ
ਿਹਾਅ ਚਜ਼ੰਿ ਨੂੰ ਬਰਿਰਾਰ ਰੱਿਣ ਚਿੱਿ ਮਦਦ ਿਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚਿ ਿੇਲਡ ਧਾਤ ਦਾ
ਇੱਿ ਗੁਲਾਬੀ ਟੋਨ ਪੈਦਾ ਿਰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਚਿ ਿਧੇਰੇ ਚਜ਼ੰਿ ਚਮਸ਼ਰਤ ਨੂੰ ਿਾਂਦੀ
ਠੋ ਸੀਿਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਚਜ਼ੰਿ ਚਮਸ਼ਰਤ, ਚਜਨਹਿ ਾਂ ਚਿੱਿੋਂ ਚਜ਼ਆਦਾਤਰ ਨੂੰ ਬਰਿਾਸ
ਚਦਿਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਚਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂਬੇ ਨਾਲੋਂ ਿੇਲਡ ਿਰਨਾ ਿਧੇਰੇ ਮੁਸ਼ਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਮਸ਼ਰਤ
• ਚਪੱਤਲ ਚਿੱਿ ਿਾਂਸੀ ਜਾਂ ਚਜ਼ੰਿ ਨਾਲੋਂ ਚਜ਼ਆਦਾ ਿਰਾਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਚਮਸ਼ਰਣ ਚਿੱਿ ਚਜ਼ੰਿ ਿੈਲਚਡੰਗ ਪਰਿਚਿਚਰਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਲਣਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਚਿਨਾਸ਼ਿਾਰੀ
• ਚਪੱਤਲ ਚਿੱਿ ਸੰਗੀਤਿ ਯੰਤਰਾਂ ਚਿੱਿ ਿਰਤਣ ਲਈ ਢੁਿਿੇਂ ਧੁਨੀ ਗੁਣ ਹਨ।
ਧੂੰਏਂ ਜਾਂ ਭਾਫ਼ ਪੈਦਾ ਿਰਦਾ ਹੈ। ਉਚਿਤ ਹਿਾਦਾਰੀ ਪਰਿਦਾਨ ਿਰਨਾ ਯਿੀਨੀ ਬਣਾਓ
• ਧਾਤ ਘੱਟ ਰਗੜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਅਤੇ ਚਜ਼ੰਿ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਿੋ।
• ਚਪੱਤਲ ਇੱਿ ਨਰਮ ਧਾਤ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਮਾਮਚਲਆਂ ਚਿੱਿ ਿਰਤੀ ਜਾ ਸਿਦੀ ਹੈ
ਚਪੱਤਲ ਦੀ ਆਿਸੀ-ਐਸੀਟੀਲੀਨ ਿੈਲਚਡੰਗ ਲਈ, ਇੱਿ ਆਿਸੀਡਾਈਚਜ਼ੰਗ ਫਲੇਮ
ਜਦੋਂ ਸਪਾਰਚਿੰਗ ਦੀ ਘੱਟ ਸੰਭਾਿਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਿੇ
ਦੀ ਿਰਤੋਂ ਿੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨੋ ਜ਼ਲ ਇੱਿੋ ਮੋਟਾਈ ਦੀ ਹਲਿੇ ਸਟੀਲ ਪਲੇਟ ਦੀ
• ਚਮਸ਼ਰਤ ਦਾ ਇੱਿ ਮੁਿਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਚਪਘਲਣ ਿਾਲਾ ਚਬੰਦੂ ਹੈ।
ਿੈਲਚਡੰਗ ਲਈ ਿਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਇੱਿ ਆਿਾਰ ਨਾਲੋਂ ਇੱਿ ਆਿਾਰ ਿੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ
• ਇਹ ਗਰਮੀ ਦਾ ਿਧੀਆ ਸੰਿਾਲਿ ਹੈ।
ਇੱਿ ਨਰਮ ਆਿਸੀਡਾਈਚਜ਼ੰਗ ਲਾਟ ਦੇਿੇਗਾ
• ਚਪੱਤਲ ਿੋਰ ਨੂੰ ਰੋਿਦਾ ਹੈ, ਚਜਸ ਚਿੱਿ ਲੂਣ-ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਗੈਲਿੈਚਨਿ ਿੋਰ ਿੀ
ਇਲੈਿਚਟਰਿਿ ਆਰਿ ਪਰਿਚਿਚਰਆ ਦੁਆਰਾ ਚਪੱਤਲ ਨੂੰ ਿੇਲਡ ਿਰਨਾ ਮੁਸ਼ਿਲ ਹੈ। ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
• ਚਪੱਤਲ ਨੂੰ ਿਾਸਟ ਿਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੈ।
ਿੈਲਚਡੰਗ ਚਪੱਤਲ ਚਿੱਿ ਪਰਿਿਾਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਿਪੂਰਨ ਹੈ। ਬੋਰੈਿਸ ਪੇਸਟ ਦਾ ਇੱਿ
ਤਾਜ਼ਾ ਚਮਸ਼ਰਣ ਚਪੱਤਲ ਦੀ ਿੈਲਚਡੰਗ ਲਈ ਿਧੀਆ ਪਰਿਿਾਹ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। • ਚਪੱਤਲ ਫੇਰੋਮੈਗਨੈ ਚਟਿ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੋਰ ਿੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਰੀਸਾਈਿਚਲੰ ਗ
ਲਈ ਹੋਰ ਧਾਤਾਂ ਤੋਂ ਿੱਿ ਿਰਨਾ ਸੌਿਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
126
