Page 230 - Electrician - 1st Year - TT - Punjabi
P. 230
ਤਾਕਤ (Power) ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਭਿਤ ਭਸਿਾਂਤ 1.9.78
ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ (Electrician) - ੍ੋਸ਼ਨੀ
੍ੋਸ਼ਨੀ ਦੀਆਂ ਸ਼੍ਤਾਂ - ਕਾਨੂੰਨੋ (Illumination terms - Laws)
ਉਦੇਸ਼: ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ੍ੋਸ਼ਨੀ ਭਿੱਚ ਿ੍ਤੇ ਗਏ ਿੱਖ-ਿੱਖ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਭਬਆਨ ਕ੍ੋ ਅਤੇ ਭਿਆਭਖਆ ਕ੍ੋ
• ੍ਾਜ ਦੀਆਂ ਭਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ੍ੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਫਾਇਦੇ
• ੍ੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਭਨਯਮ ਦੱਸੋ ਅਤੇ ਸਮਝਾਓ.
ਪਭ੍ਿਾਸ਼ਾਿਾਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਇੱਕ ਜੇਬ-ਆਕਾਰ ਦੇ ਯੰਤਰ ਦੀ ਿਰਤੋਂ
ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪਰਰਮੁੱਖ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਪਵਰਭਾਵਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਵਗਆ ਹੈ। ਕਰਦੇ ਹਨ ਵਜਸਨੂੰ ‘ਲਾਈਟਮੀਟਰ’ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਅਤੇ lux ਵਿੱਚ ਰੀਵਡੰਗ ਨੂੰ
ਪੈਮਾਨੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਪਵ੍ਹਰਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਵਚੱਤਰ 2)।
ਚਮਕਦਾ੍ ਪ੍ਰਿਾਹ(F ਜਾਂ F): ਪਰਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਪਰਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਪਰਰਿਾਹ
ਪਰਰਕਾਸ਼ ਤਰੰਗਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਰਤੀ ਸਵਕੰਟ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਿਾਲੀ ਊਰਜਾ ਹੈ।
ਚਮਕਦਾਰ ਪਰਰਿਾਹ ਦੀ ਇਕਾਈ ‘ਲੁਮੇਨ’(lm) ਹੈ।
ਚਮਕਦਾ੍ ਤੀਬ੍ਤਾ (I):ਵਕਸੇ ਵਦੱਤੇ ਵਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪਰਰਕਾਸ਼ ਸਰੋਤ ਦੀ ਚਮਕਦਾਰ
ਤੀਬਰਤਾ ਪਰਰਕਾਸ਼ ਸਰੋਤ ਦੁਆਰਾ ਪਰਰਤੀ ਯੂਵਨਟ ਠੋਸ ਕੋਣ ਦੁਆਰਾ ਵਦੱਤਾ ਵਗਆ
ਚਮਕਦਾਰ ਪਰਰਿਾਹ ਹੈ। ਗੋਲਾਕਾਰ r ਦੇ ਘੇਰੇ ਦੀ ਸਤਹਰਾ ‘ਤੇ, ਗੋਲਾਕਾਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ
‘ਤੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰ r2 ਦੁਆਰਾ ਘਟਾਇਆ ਵਗਆ ਕੋਣ ਇਕਾਈ ਠੋਸ ਕੋਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। SI
ਵਿੱਚ, ਚਮਕਦਾਰ ਤੀਬਰਤਾ ਦੀ ਇਕਾਈ ਕੈਂਡੇਲਾ ਹੈ।
ਕੈਂਡੇਲਾ: ਇਹ ਇੱਕ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਵਦੱਤੀ ਵਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ੍ੋਸ਼ਨੀ ਲਈ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਿਾਲੇ ਕਾ੍ਕ: ਹੇਠਾਂ ਵਦੱਤੇ ਮਹੱਤਿਪੂਰਨ ਕਾਰਕ
ਪਰਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਹੈ। SI ਅਧਾਰ ਇਕਾਈ ਕੈਂਡੇਲਾ (cd) ਹੈ। 1 ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ = ਹਨ ਵਜਨਹਰਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਿੇਲੇ ਵਿਚਾਵਰਆ
0.982 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ। ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਲੂਮੇਨ(lm): ਇਹ ਚਮਕਦਾਰ ਪਰਰਿਾਹ ਦੀ ਇਕਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਫੋਕਸ ਕੰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਭਕ੍ਤੀ: ਕੰਮ ਦੀ ਪਰਰਵਕਰਤੀ ਨੂੰ ਵਧਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਲੋ੍ੀਂਦੀ
ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੈਂਡੇਲਾ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਟੀਰੇਡੀਅਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਰਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਅਤੇ ਢੁਕਿੀਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਨਾਜ਼ੁਕ
ਮਾਤਰਾ ਿਜੋਂ ਪਵਰਭਾਵਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਵਗਆ ਹੈ। (ਵਚੱਤਰ 1) ਕੰਮ ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੀਿੀ ਅਸੈਂਬਵਲੰਗ, ਆਵਦ ਲਈ ਕੰਮ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ
ਿਧਾਉਣ ਲਈ ਚੰਗੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੋ੍ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਕ ਸਟੋਰੇਜ, ਗੈਰੇਜ ਆਵਦ
ਿਰਗੇ ਮੋਟੇ ਕੰਮ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੋ੍ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਅਪਾ੍ਟਮੈਂਟ ਦਾ ਭਡਜ਼ਾਈਨ: ਰੋਸ਼ਨੀ ਲਈ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਿੇਲੇ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ
ਦੇ ਵਡਜ਼ਾਈਨ ਨੂੰ ਵਧਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਵਖਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਵਕ
ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੁਆਰਾ ਪਰਰਕਾਸ਼ਤ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਮਾਲਕਾਂ ਜਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ
ਜੇਕਰ ਛਾਂ ਿਾਲਾ ਖੇਤਰ = r2 ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੈਂਡੇਲਾ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰੋਤ C ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਾਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਤਾਂ ਠੋਸ ਕੋਣ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਰੋਸ਼ਨੀ ਇੱਕ ਵਲਊਮਨ ਹੈ।
ਲਾਗਤ:ਇਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਿਪੂਰਨ ਕਾਰਕ ਹੈ ਵਜਸਨੂੰ ਖਾਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਰੋਸ਼ਨੀ
ਇਲੈਕਵਟਰਰਕ ਲੈਂਪ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਆਉਟਪੁੱਟ ਲੂਮੇਂਸ ਵਿੱਚ ਮਾਪੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਵਡਜ਼ਾਈਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚਾਵਰਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਦੀ ਚਮਕਦਾਰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਲੂਮੇਂਸ ਪਰਰਤੀ ਿਾਟ (lm/w) ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਮੇਨਟੇਨੈਂਸ ਫੈਕਟ੍:ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਇਹ ਿੀ ਵਧਆਨ ਵਿਚ
ਹੈ।
ਰੱਵਖਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਵਕ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ‘ਤੇ ਧੂ੍ ਜਾਂ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਜਮਹਰਾਂ ਹੋਣ
੍ੋਸ਼ਨੀ ਜਾਂ ੍ੋਸ਼ਨੀ (ਈ): ਵਕਸੇ ਸਤਹ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਪਰਰਤੀ ਯੂਵਨਟ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕਾਰਨ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਵਕੰਨੀ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਸਫਾਈ ਦੀ ਲੋ੍ ਹੈ।
ਲੰਬਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਿਾਲੇ ਚਮਕਦਾਰ ਪਰਰਿਾਹ ਿਜੋਂ ਪਵਰਭਾਵਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਵਜੱਥੇ ਧੂੰਏਂ ਕਾਰਨ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਦਸ਼ਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਿਾਧੂ
ਹੈ। ਮੀਵਟਰਰਕ ਇਕਾਈ lumen/m2 ਜਾਂ lux (lx) ਹੈ। ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪਰਰਬੰਧ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਿੇ |
Lux: ਇਹ ਪਰਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਉਟਪੁੱਟ ਹੈ। ਲੂਮੇਨ ਪਰਰਤੀ ਿਰਗ ਮੀਟਰ (1m/ ਚੰਗੀ ੍ੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਗੁਣ
m2) ਜਾਂ ਲਕਸ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਮਆਰੀ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਦੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਵਲਖੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਿਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।
ਘੇਰੇ ਦੇ ਇੱਕ ਖੋਖਲੇ ਗੋਲੇ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਸਤਹ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਿਾਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ
ਤੀਬਰਤਾ ਹੈ। ਕਈ ਿਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਮੀਟਰ-ਕੈਂਡਲ ਿੀ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। i ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
210
