Page 296 - Electrician - 1st Year - TT - Marathi

शक्ति (Power) स्वाध्वायवासवाठी संबंधित धसद्वांत 1.11.95
इलेक्ट्रि धशयन (Electrician) - घरगुती उपकरिे

इंडक्शन हीट्र(Induction Heater)
उधदिष्े: या धड्ाच्ा शेवटी तुम्ी सक्षम व्ाल.

• इंडक्शन हीट्र समजवावयून सवांगवा
• इंडक्शन हीट्रचे कन्स्रि कशन , फवायदे आधि तोट्े स्पष् करवा.
इंिक्शन हीटर अन्न गरम करण्ासाठी इलेट्रिोमॅग्ेकटक फील्ड लक्षात घ्ा की या पॉइंट पयिंत, कोणतीही उष्णता कनमा्यण होत नाही,
वापरतो. हीटर चालू के ल्ावर, कवदयु त प्रवाह धातूच्ा कॉइलमधून कारण तयार होत असलेल्ा चुंबकीय क्षेत्रामुळे कोणतीही उष्णता
जातो, ज्ामुळे चुंबकीय क्षेत्र तयार होते. हे चुंबकीय क्षेत्र नंतर कु ककं ग कनमा्यण होत नाही जोपयिंत कतसरी वस्तू - कु ककं ग पॅन - कमक्मध्े
पॅनच्ा धातूमध्े प्रवेश करते आकण पॅनमध्े कवदयु त प्रवाह आणते. आणली जात नाही.
कवदयु तप्रवाह नंतर उष्णतेच्ा विरूपात उजा्य कवसकज्यत करते,आकण
पॅनमध्े अन्न कशजवते. (आकृ ती क्ं 1)

इंडक्शन म्हिजे कवाय?
इलेट्रिोमॅग्ेकटक इंिक्शन, ज्ाला सहसा इंिक्शन म्णून संबोधले
जाते, बदलत्ा चुंबकीय क्षेत्रामुळे इलेक्ट्रिक कं िट्रमध्े कवदयु त
प्रवाह कनमा्यण होते . वीज आकण चुंबकत्व या दोन कवघकटत गोष्टी
नाहीत; ते एकाच अंतकन्यकहत घटनेपासून उद्भवलेल्ा दोन एकलमेंट
आहेत - इलेट्रिोमॅग्ेकटझम.
यामुळे , चुंबकीय क्षेत्रातील बदलामुळे कवदयु त प्रवाह कनमा्यण होतो.
त्ाचप्रमाणे, कं िट्रमधील कवदयु त क्षेत्रामध्े बदल झाल्ामुळे
चुंबकीय क्षेत्र कनमा्यण होते. नंतरचे हे इंिक्शन हीटरच्ा मागील
काया्यचे तत्त आहे, जे तुम्ाला इंिक्शन कु कटॉप्सचे काय्य समजून
घेण्ासाठी माकहत असणे आवश्यक आहे.

इंडक्शन हीट्र

इंडक्शन हीट्रचे आतील दृश्य (आकृ ती 2)
इंिक्शन हीटर इतर कोणत्ाही कसरेकमक कू कटॉपसारखे कदसते, जेव्ा हीटर पॅन (योग्य सामग्ीपासून बनवलेले) कु कटॉपवर ठे वले
ज्ामध्े वेगवेगळ्ा आकाराचे पॅन आकण भांिी ठे वण्ासाठी जाते, तेव्ा कॉइलद्ारे तयार के लेले चुंबकीय क्षेत्र पॅनच्ा धातूमध्े
वेगवेगळे झोन असतात. यात किक, उष्णता-रकजटन्स क ग्लास- देखील प्रवेश करते. या चढउतार चुंबकीय क्षेत्रामुळे आता पॅनच्ा
कसरेकमक प्ेट असते ज्ावर वापरकता्य भांिी आकण पॅन ठे वतो सामग्ीमधूनही कवदयु त प्रवाह वाहू लागतो. अशा प्रकारे पॅनच्ा
ज्ांना कहकटंग करणे आवश्यक आहे. प्ेटच्ा खाली र्ेट धातूची एक पृष्ठभागावर ‘प्रेररत’ करंटला एिी करंट म्णतात, जो तारांमधून
इलेट्रिोमॅग्ेकटक कॉइल असते जी इलेट्रिॉकनक पद्धतीने कनयंकत्रत वाहणाऱ्या कवदयु त प्रवाहापेक्षा वेगळा असतो. एिी करंट हे खरे तर
के ली जाते. हीटरच्ा वर ठे वलेल्ा भांड्ाला कहकटंग करण्ासाठी कवदयु त प्रवाहाचे लूप आहेत जे जवळच्ा बदलत्ा चुंबकीय क्षेत्रामुळे
जबाबदार हा मुख्य एकलमेंट आहे. धातूच्ा क्षेत्रात प्रेररत होतात.
जेव्ा तुम्ी हीटरचा वीजपुरवठा चालू करता तेव्ा कॉइलमधून हा प्रेररत कवदयु तयु प्रवाह पॅनच्ा धातूच्ा संरचनेभोवती कफरतो आकण
कवदयु त प्रवाह वाहतो. कॉइलमधून जाणारा कवदयु त प्रवाह कॉइलच्ा त्ातील काही ऊजा्य उष्णतेच्ा रूपात नष्ट करतो. ही उष्णता आहे
सभोवतालच्ा सव्य कदशांना चुंबकीय क्षेत्र तयार करतो, ज्ामध्े र्ेट जी कू कटॉपवर ठे वलेल्ा पॅनचे तापमान वाढवते आकण वहन आकण
त्ाच्ा वर (जेर्े भांिी आकण भांिी ठे वली जातात). (आकृ ती 3) संवहनाद्ारे उष्णता हस्तांतरणाद्ारे पॅनमध्े अन्न कशजवते.

276