Page 45 - Welder - TT - Gujarati

સી જી અને એમ (CG & M) વ્્યયા્યયામ મયાટે સંબંધિત સસધ્ધધાંત 1.1.13

વેલ્્ડર (Welder) - ઇન્્ડક્શન તયાલીમ અને વેલ્લ્્ડગ પ્રક્રિ્યયા

આર્તત વેલ્લ્્ડગ અને સંબંધિત વવદ્ુત શરતો અને વ્્યયાખ્યાને લયાગુ પ્ડતી ર્ૂળભૂત વીજળી (Basic
electricity applicable to arc welding & related electrical terms & definitions)

ઉદ્ેશ : આ પાઠન અંતે તમે સમર્્થ હશો
• સરળ વવદ્ુત શબ્ો વ્્યયાખ્યાતયા કરો
• વવદ્ુત પ્રવયાહ, દબયાણ અને પ્રતતકયાર વચ્ેનો તફયાવત જણયાવશો.

વીજળી એ એક પ્રકારની અદશ્્ય ઉજા્થ છે જે કામ કરવા સક્ષમ છે જેમ કે: કોપ, ઍલ્ુતમનન્યમ, સ્ટીલ, કાબ્થન, વગેરે, વાહક નાં ઉદાહરર્ો છે. આ
સામગ્ીની પ્રતતકાર ઓછો છે.
- દીવાલ સળગાવવું
ઇન્સ્યુલેટર: તે પદાર્્થનો કે જેના દ્ારા વીજળી પસાર ર્તી નર્ી તેને
- પંખા, મોટર, મશીનો વગેરે ચાલવા.
ઇન્સ્્યુલેટર કહેવામાં આવે છે. (ફાગ 2)
- ગરમી ઉત્પન્ન કરે છે.

- એક ચાપ બનાવીને
- સામગ્ીની વવદ્ુત પ્રતતકાર દ્ારા

વીજળી સયાથે રમત કરવી જોખમી છે.
વીજ પ્રવયાહ: ગતત માં રહેલા ઇલેટિ્રોન ને વત્થમાન કહેવામાં આવે છે.
ઇલેટિ્રોન ના પ્રવાહન દર એમ્પી્યરમાં (A) માં માવામાં આવે છે. માપવાનો
સાધનને એમ્પી્યરમાં મીટર અર્વા એ મીટર કહેવામાં આવે છે.
ઇલેક્ટ્રિક પ્રેસ/વૉલ્ટેજ: તે દબાર્ છે જે વવદ્ુત પ્રવાહન વહેવા માટે બનાવે
છે. તેને વૉલ્ેજ અર્વા ઇલેટિ્રોમોહટવ કોસ્થ (emf) કહેવામાં આવે છે. તેનું કાચ, મીઠા, રબર. બે લાઇટ, પ્લાસ્સ્ટક ્ડ્રામ લાક્ડું, સૂકા કપાસ, પોસચેલેઇન
માપન એકમ વૉલ્(V) છે. માપવાનો સાધનને વૉલ્ામીટર કહેવામાં આવે અને વાર્નશ ઇન્સ્્યુલેટર ઉદાહરર્ો છે. આ સામગ્ીની પ્રતતકાર વધારે છે.
છે.
ઇલેક્ટ્રિક સર્કટ: તે તેના પ્રવાહ દરતમ્યાન ઇલેક્ટિ્રક પ્રવાહ દ્ારા લેવા્યેલા
ઇલેક્ટ્રિક પ્રતતકયાર: તેમાંર્ી પસાર ર્તા વવદ્ુત પ્રવાહન પ્રવાહન વવરોધ માગ્થ છે. દરેક વવદ્ુત સર્કટ માં વત્થમાન, પ્રતતકાર અને વોલ્ેજનો સમાવેશ
કરવો તે પદાર્્થની તમલકત છે.
ર્ા્ય છે.
તેનું માપન એકમ ઓમ છે અને માવાનું સાધન ઓહ્મમીટર અર્વા મગર છે.
સર્કટ ના મૂળભૂત પત્રકારો છે:
- ધાતુનો પ્રતતકાર નીચે આપેલ પ્રમાર્ે બદલાઈ છે: - શ્ેર્ી સર્કટ
- જો લંબાઈ વધુ હશે તો પ્રતતકાર પર્ વધુ હશે.
- સમાંતર સર્કટ
- જો વ્્યાસ વધુ હો્ય તો પ્રતતકાર ઓછો હશે.
શ્ેણી સર્કટ: સર્કટ ના પ્રતતકાર એક અંત-ર્ી-અંત શ્ેર્ી માં જો્ડા્યા હો્ય
- સામગ્ીની પ્રકૃતત ના આધારે પ્રતતકાર વધશે અર્વા ઘ્ડશે. છે જે ફક્ત એક જ રસ્તો બનાવે છે જેમાં વત્થમાન વહે છે.
વયાહક: તે પદાર્્થનો કે જેના દ્ારા વીજળી પસાર ર્ા્ય છે તેને વાહક કહેવામાં સમધાંતર સર્કટ: પ્રતતકાર શક્ક્ત સ્તોત સાર્ે જો્ડા્યા છે્ડા સાર્ે એકબીજા
આવે છે. (ફાગ 1) સાર્ે બાજુર્ી જો્ડા્યા છે.
વૈકક્્પપક પ્રવયાહ (AC): વવદ્ુત પ્રવાહ કે જે તેના પ્રવાહની ક્દશા અને તીવ્રતા
પ્રતત સેકન્્ડ ની ચોક્સ સંખ્ામાં બદલાઈ છે તેને વૈકસ્્પપક પ્રવાહ કહેવામાં
આવે છે. દા.ત. 50 ચક્રનો અર્્થ છે કે તે પ્રતત સેકન્્ડ માં 50 વખત તેની ક્દશા
બદલે છે. તેના પક્રવત્થન દરોને આવત્થન એટલે કે હમ્હ્થ (હમ્હ્થ) કહેવામાં આવે
છે. (ફાગ 3)
્ડયા્યરેટ્ કરંટ (DC)(ફયાગ 4): ઇલેક્ટિ્રક પ્રવાહ જે હંમેશા ચોક્સ ક્દશામાં
વહે છે તેને ્ડા્યરેટિ કરંટ તરીકે ઓળામાં આવે છે. (i.e.) નકારાત્મક ર્ી
હકારાત્મક (ઇલેટિ્રોનનક્ ક્દશા). હકારાત્મક ર્ી નકારાત્મક (પરંપરાગત
ક્દશા).
ઓહ્મનો કયા્યદો: તે વવદ્ુત વવજ્ાન ના સૌર્ી વધુ લાગુ પ્ડતા કા્યદાઓમાંનો
એક છે.

24