Page 233 - R&AC - 1st Year TT Gujarati
P. 233
C G & M અભ્્યયાસ 1.14.77-80 મયાટે સંબંધિત સસદ્ધધાંત
R & ACT - રેફ્રિજન્ટ
રેફ્રિજરેટર (Refrigerator)
ઉદ્દેશ્્યયો : આ પાઠન અંતે તમે સમર્્થ હશો
• રેફ્રિજન્ટ અનદે ઇચ્છની્ય ગુણયો સમજાવયો
• રેફ્રિજન્ટનયા ગુણિમમો
• ટી-વદે, ઓઝયોન અવક્ષ્ય અનદે ગ્્લયોબ્લ વયોર્મમગ (ગ્ીનહયાઉસ અસર)મધાં રેફ્રિજન્ટની પ્યયાવરણ પર અસર
• ઓઝયોન ફ્િપ્્લદેટિટગ રેફ્રિજન્ટ્ટ્સ (HCFCS) નયા મયોન્ટટ્ી્ય્લ પ્યોટયોકયો્લ ફેઝ-આઉટ શદેડ્યૂ્લનું વણ્ણન કરયો
• રેફ્રિજન્ટનું નયામકરણ
• રેફ્રિજન્ટ બ્્લદેન્િ અનદે ગ્્લયાઈિ
• રેફ્રિજન્ટ એપ્પ્્લકેશન્સ.
રેફ્રિજન્ટ બે-અંકની સંખ્ા પછી રેફ્રિજન્ટ મમર્ેન બેઝનું પ્રમતનનધધત્વ કરે છે. જ્ારે
રિણ-અંકની સંખ્ા ઇર્ેન આધારને દશશાવે છે. જમણી બાજુનો પ્રર્મ અંક
રેફ્રિજન્ટ એ હીટ ટ્રાન્સફર માધ્્યમ છે. તે હીટ ટ્રાન્સફરનું માધ્્યમ છે, જે નીચા
તાપમાને અને બાષ્પીભવનના કારણે દબાણમાં ગરમીને શોષી લે છે અને રેફ્રિજન્ટમાં ફ્લોફ્રન (F) અણુઓની સંખ્ા છે. જમણી બાજુનો બીજો
ઘનીકરણને કારણે ઊ ં ચા તાપમાન અને દબાણમાં તેને મુક્ત કરે છે. આંકડો એક કાબ્થન (C) અણુ છે, પરંતુ જ્ારે આ અંક શૂન્ય હો્ય, ત્ારે તે
અવગણવામાં આવે છે.
રેફ્રિજરેટિટગ સસસ્ટમમાં ઉપ્યોગમાં લેવાતું ઉષ્મા-વહન માધ્્યમ રેફ્રિજરન્ટ
તરીકે ઓળખા્ય છે. રેફ્રિજન્ટ નીચા તાપમાનના સ્તરે ગરમીને શોષી લે સામાન્ય રાસા્યણણક સૂરિ C H C F q
m
n
Lp
છે અને ઉચ્ચ તાપમાનના સ્તરે તેને નકારે છે. ગરમીનો અસ્વીકાર ્યાંત્રિક જે n+p+q =2m+2
અર્વા ઉષ્મા ઊર્્થના ખચચે કરવામાં આવે છે.
M = કાબ્થન અણુઓની સંખ્ા
મોટાભાગની રેફ્રિજરેશન સસસ્ટમમાં ગરમીને મુક્ત કરતી વખતે ગરમીને N = હાઈડ્રોજન અણુંની સંખ્ા
શોષવાની પ્રફ્રિ્યા દરમમ્યાન પ્રવાહી પ્રવાહીમાંર્ી વરાળમાં બદલા્ય છે
અને વરાળમાંર્ી પ્રવાહીમાં ઘનીકરણ ર્ા્ય છે, આવા પ્રવાહીને રેફ્રિજરન્ટ P = ફ્લોફ્રન અણુઓની સંખ્ા
કહેવામાં આવે છે. Q = ફ્લોફ્રન અણુઓની સંખ્ા
ઇતતહયાસ અકાબ્થનનક રેફ્રિજન્ટને સં્યોજનના આ પરમાણુ સમૂહમાં 700 ઉમેરીને
કુદરતી બરફ અને બરફ અને મીઠાનું મમશ્રણ પ્રર્મ રેફ્રિજન્ટ હતા. 1834માં નન્યુક્ત કરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, એમોનન્યાનો પરમાણુ સમૂહ 17
એમોનન્યા, સલ્ફર ડા્યોક્ાઇડ, મમર્ાઈલ ક્લોરાઇડ અને કાબ્થન છે, તેર્ી તે R-(700+17) અર્વા R-717 દ્ારા રચા્યેલ છે.
ડા્યોક્ાઇડનો વરાળ સંકોચન રેફ્રિજરેશન ચરિમાં રેફ્રિજન્ટ તરીકે ઉપ્યોગ આદશ્ણ રેફ્રિજન્ટનયા ઇચ્છની્ય ગુણિમમો
ર્્યો.
રેફ્રિજન્ટને આદશ્થ કહેવામાં આવે છે જો તેમાં નીચેના તમામ ગુણધમમો હો્ય.
રાસા્યણણક અર્વા ર્મ્થલ સ્થિરતાના અભાવે સલામતીના કારણોસર રેફ્રિજન્ટની પ્રમાણભૂત સરખામણી -15°C ના બાષ્પીભવન તાપમાન અને
મોટાભાગની પ્રારંભભક રેફ્રિજન્ટ સામગ્ીને છોડી દેવામાં આવી છે. +30°C ના ઘનીકરણ તાપમાન પર આધાફ્રત છે.
હાલના ફ્દવસોમાં હેલો-કાબ્થન સં્યોજનો, હાઇડ્રો કાબ્થન સં્યોજનો • નીચા ઉત્કલન બિબદુ
સહહત ઘણા નવા રેફ્રિજન્ટનો ઉપ્યોગ એર-કન્ડીશનીંગ અને રેફ્રિજરેશન
એપ્્લલકેશન માટે ર્ા્ય છે. • ઓછું ઠંડું બિબદુ
• બાષ્પીભવનની ઉચ્ચ સુ્લત ગરમી
પરંતુ તાજેતરના સમ્યમાં વૈજ્ાનનકોએ શોધી કાઢ્ું છે કે હેલોકાબ્થન
સં્યોજનો ઓઝોન સ્તરને ખા્ય છે. આર્ી રેફ્રિજરેશન સસસ્ટમમાં ઓઝોન • ઉચ્ચ જહટલ દબાણ અને જહટલ તાપમાન
રિેન્ડલી રેફ્રિજન્ટ R-134 a રજૂ કરવામાં આવ્્યું છે.
• પ્રવાહીની ઓછી ત્વશશષ્ટ ગરમી અને ઉચ્ચ ત્વશશષ્ટ ગરમી અર્વા
રેફ્રિજન્ટ નંબરિરગ વરાળ
રેફ્રિજન્ટનું ઉત્પાદન તેમના વેપારના નામ હેઠળ ઉત્પાદકોની સંખ્ા દ્ારા • વરાળનું ઓછું ચોક્કસ પ્રમાણ
કરવામાં આવે છે. સમાન રાસા્યણણક રચનાના રેફ્રિજરન્ટ્ટ્સને ઓળખવા • બાષ્પીભવન કરનાર અને કન્ડેન્સરનું દબાણ હકારાત્મક હોવું જોઈએ
માટે સાવ્થત્રિક નંબરિરગ સસસ્ટમ અપનાવવામાં આવી છે. તેર્ી, રેફ્રિજન્ટને
સંખ્ા દ્ારા ઓળખવામાં આવે છે. નંબર આર અક્ષરને અનુસરે છે, જેનો • ઉચ્ચ ર્મ્થલ વાહકતા
અર્્થ રેફ્રિજન્ટ છે. ASHRAE (અમેફ્રકન સોસા્યટી ઓફ હીટિટગ રેફ્રિજરેશન • ધાતુને કાટ ન લાગે
એન્ડ એરકન્ડીશનીંગ એન્જીની્યસ્થ) દ્ારા નંબરીંગની ઓળખ પ્રણાલીને
પ્રમાણણત કરવામાં આવી છે. • બબન-જ્વલનશીલ
213
