Page 208 - R&AC - 1st Year TT Gujarati

C G & M અભ્્યયાસ 1.10.63 - 67 મયાટે સંબંધિત સસદ્ધધાંત
R&ACT -કોમ્પ્રેસર અનરે મોટસ્સ

કેિંરેસસટસ્સ, રરલરે, ઓવર લોિ પ્ોટેક્ટર, થમમોસ્ટરેટ અનરે સસલરેક્ટર પ્સ્વ્ચ (Capacitors, relays, over
load protector, thermostat and selector switch)

ઉદ્રેશ્્યો:આ પાઠના અંતે તમે સમર્્થ હશો
• કેિંરેસસટર અનરે સ્ટયાટ્સ કેિંરેસસટર અનરે રન કેિંરેસસટરની કયામગીરી સમજાવો
• રરલરેનયા પ્કયારો અનરે કયામગીરી સમજાવો
• ઓવરલોિ પ્ોટેક્ટર સમજાવો
• કોમ્પ્રેસર વવન્્ડિિગ અનરે તરેનયા ઉિં્યોગો સમજાવો.

કેિંરેસસટસ્સ:કેપેશ્સિર (રફગ 1) માં ડાઇલેક્ક્ટટ્ક (ઇન્સ્યુલેિીંગ) સામગ્ી દ્ારા માઇક્ોફારાડ (એમએફડી). રન કેપેશ્સિસ્થ સામાન્ય રીતે સ્ટાિ્થ કેપેશ્સિસ્થ
અલગ કરા્યેલી ્બે વાહક પ્લેિોનો સમાવેશ ર્ા્ય છે. જ્યારે કેપેશ્સિર પર કરતા નીચા માઇક્ોફારાડ રેટિિગ (2-40 mfd) હો્ય છે.
વોલ્ટેજ લાગુ કરવામાં આવે છે ત્ારે કેપેશ્સિરને ચાજ્થ કરતી એક પ્લેિ એવા પરીક્ષકો ઉપલબ્ધ છે જે કેપેશ્સિસ્થનું કેપેશ્સિેન્સ રેટિિગ ચકાસી
પર ઇલેક્ટટ્ોન બ્્બલ્ડ અપ ર્ા્ય છે. જ્યારે ચાજ્થ એક પ્લેિ પર ્બને છે, ત્ારે શકે છે. માત્ ઓહ્મમીિરનો ઉપ્યોગ કરીને ફીલ્ડ તપાસ કરી શકા્ય છે.
ઇલેક્ટટ્ોન ્બીજી પ્લેિમાંર્ી ખસેડવામાં આવે છે. જ્યારે વૈકસ્લ્પક વત્થમાન પ્રર્મ (15000 ર્ી 20000 ઓહ્મ) સાર્ે િર્મનલને શોિ્થ કરીને કેપેશ્સિર
સર્કિમાં કેપેશ્સિરનો ઉપ્યોગ કરવામાં આવે છે, ત્ારે ચાજ્થના નનમપાર્નો પર કોઈપર્ સંગ્ટહત ચાજ્થ રડસ્ચાજ્થ કરો. િેકનનઝશ્યન સામાન્ય રીતે
ઉપ્યોગ વોલ્ટેજને વવસ્તૃત કરવા માિે ર્ઈ શકે છે કારર્ કે તે વવરુદ્ધ કેપેશ્સિરને ઇન્સ્યુલેિેડ સ્કુ ડટ્ાઈવર સાર્ે રડસ્ચાજ્થ કરે છે પરંતુ કેપેશ્સિર
રદશામાં ્બને છે. કેપેશ્સિસ્થ ્બે પ્રકારના હો્ય છે અને તેનો ઉપ્યોગ ્બે અલગ ઉત્પાદકો દ્ારા આ પદ્ધતતની ભલામર્ કરવામાં આવતી નર્ી કારર્ કે તે
અલગ હેતુઓ માિે ર્ા્ય છે.
કેપેશ્સિરની નનષ્ફળતાનું કારર્ ્બની શકે છે.
જો કેપેશ્સિર િર્મનલ્સ પર પહેલેર્ી જ બ્લીડ રેઝિસ્ટર ઇન્સ્ટોલ કરેલું
હો્ય, તો કેપેશ્સિરને ચકાસવા માિે તેને રડસ્નેક્ટ કરવાની જરૂર પડશે.
પછી ઉચ્ પ્રતતકારક સ્ેલ (Rx10000) પર સેિ કરેલ ઓહ્મમીિર વડે
સમગ્ િર્મનલ્સમાં પ્રતતકાર માપો. જો કેપેશ્સિર સારું છે, તો સો્ય શૂન્ય
તરફ સ્પસ્વગ કરશે અને પછી ધીમે ધીમે ઉચ્ પ્રતતકાર વાંચન પર પાછા
આવશે. કેપેશ્સિરનો પ્રતતકાર વધી રહ્યો છે કારર્ કે તે ્બેિરી દ્ારા
આપવામાં આવેલ ચાજ્થને ઓહ્મમીિરમાં સંગ્ટહત કરે છે. કેપેશ્સિર મેિલ
કેસીંગમાં શોિ્થ છે કે કેમ તે નક્ી કરવા માિે ્બીજી તપાસ જરૂરી છે. હજુ
પર્ Rx10000 સ્ેલનો ઉપ્યોગ કરીને, દરેક િર્મનલર્ી કેસીંગ સુધીના
પ્રતતકારને માપો. સો્ય ખસેડવી જોઈએ નહીં (અનંત પ્રતતકાર).

રન કેપેશ્સિસ્થ પાસે એક િર્મનલ હો્ય છે જે ડોિ, ડેશ, એરો અર્વા લાલ
ડોિર્ી ઓળખા્ય છે. આ તે િર્મનલ છે જે કેસીંગ પર ગ્ાઉન્દડ ર્વાની
શક્યતા વધારે છે.

ચાલી રહેલ કેપેશ્સિર કા્યમી છે. મોિર ્બંધ ન ર્ા્ય ત્ાં સુધી કેપેશ્સિર તે
કેિંરેસસટસ્સ શરૂ કરો સામાન્ય રીતે ક્ોસ સેક્શનમાં ગોળાકાર હો્ય છે સર્કિ રહેશે. સ્ટાર્ટિગ કેપેશ્સિર એ કામચલાઉ કેપેશ્સિર છે, તેને સ્ટાર્ટિગ
અને મોિરના પ્રારંભભક િોક્થ ને વધારવા માિે વોલ્ટેજને વવસ્તૃત કરવા માિે િોક્થ આપ્્યા પછી રડસ્નેક્ટ કરવું જોઈએ અને CF સ્વીચ અર્વા રરલે દ્ારા
રચા્યેલ છે. સ્ટાિ્થ કેપેશ્સિસ્થ એક સમ્યે (મોિરના સ્ટાિ્થઅપ દરતમ્યાન) મોિર શરૂ કરવી જોઈએ.
માત્ ર્ોડી સેકંડ માિે ઉપ્યોગમાં લેવા માિે રડિાઇન કરવામાં આવ્્યા રરલરે શરૂ કરી રહ્ું છરે: પ્રારંભભક રરલે હમમેટિક શ્સસ્ટમની ્બહાર જોવા મળે
છે. આ સમ્ય પછી, રિેર્ીમાં વા્યરવાળી સ્વીચને સર્કિમાંર્ી પ્રારંભભક છે. આ રરલે સામાન્ય રીતે નીચેના પ્રકારોમાંર્ી એક છે:
કેપેશ્સિર ખોલવું અર્વા રડસ્નેક્ટ કરવું આવશ્્યક છે.
• વત્થમાન (ચું્બકી્ય) [રેરરિજરેિર કોમ્પ્રેસર માિે વપરા્ય છે]
કેિંરેસસટસ્સ ્ચલયાવો સામાન્ય રીતે ક્ોસ સેક્શનના આકારમાં અંડાકાર
અર્વા લં્બચોરસ હો્ય છે અને મોિર વવન્ન્દડગ દ્ારા જનરેિ ર્તા ્બેક • સંભવવત (ચું્બકી્ય) [એર કન્દડીશનીંગ કોમ્પ્રેસર માિે વપરા્ય છે]
e.m.f દ્ારા અલગ કરા્યેલા વોલ્ટેજ અને એમ્પેરેજ ચક્ને સંરેઝખત કરવા • સોશ્લડ સ્ટેિ (ઇલેક્ટટ્ોનનક) અર્વા PTCR (રેરરિજરેિર કોમ્પ્રેસર માિે
માિે રડિાઇન કરવામાં આવે છે. આ પાવર ફેક્ટરને સુધારે છે જે મોિરના વપરા્ય છે)
ચાલતા પ્રવાહને ઘિાડે છે.
જ્યાં સુધી મોિર તેની રેિ કરેલ િડપના લગભગ ્બે તૃતી્યાંશ ભાગ સુધી
કેપેસીિન્સનું એકમ ફેરાડ છે. ફેરાડ જો કે કેપેસીિીન્સનું ખૂ્બ મોિું એકમ ન પહોંચે ત્ાં સુધી રરલે મોિરના પ્રારંભભક વવન્ન્દડગમાંર્ી વીજળીને વહેવા
છે. ખૂ્બ નાની સંખ્યાઓનો ઉપ્યોગ કરવાનું િાળવા માિે, કેપેશ્સિરને રેિ દે છે. પછી પ્રારંભભક વવન્ન્દડગ સર્કિને રડસ્નેક્ટ કરે છે અર્વા ખોલે છે.
કરવામાં આવે છે

188