Page 39 - Fitter - 1st Yr - TT - Punjab
P. 39
ਕੈਪੀਟਲ ਗੁਡਸ ਅਤੇ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ (CG & M) ਅਰਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਰਿਤ ਰਸਿਾਂਤ 1.1.05
ਰਫਟਿ (Fitter) - ਸੁਿੱਰਿਆ
ਰਕੱਤਾਮੁਿੀ ਸੁਿੱਰਿਆ ਅਤੇ ਰਸਹਤ (Occupational safety and health)
ਉਦੇਸ਼: ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ਅਸੁਿੱਰਿਅਤ ਕਾਿਿਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕੰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਿਤ ਗਤੀਰਿਿੀਆਂ ਰਿੱਚ ਸਰਥਤੀਆਂ ਨੂੰ ਿੋਕਣ ਲਈ ਕੰਮ ਿਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਪੇਸ਼ੇਿਿ ਸੁਿੱਰਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮਹੱਤਿ
ਦਾ ਿਿਣਨ ਕਿੋ
• ਿਾਿਤ ਰਿੱਚ ਿਾਤਾਿਿਣ ਸੰਬੰਿੀ ਰਦਸ਼ਾ-ਰਨਿਦੇਸ਼ਾਂ, ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਰਨਯਮਾਂ ਬਾਿੇ ਸੰਿੇਪ ਜਾਣਕਾਿੀ ਰਦਓ, ਜੋ ਕੰਮ ਿਾਲੀ ਥਾਂ ਦੀ ਰਸਹਤ ਅਤੇ ਸੁਿੱਰਿਆ ਦੀ
ਿੱਰਿਆ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
• ਪੇਸ਼ਾਿਿ ਸੁਿੱਰਿਆ ਅਤੇ ਰਸਹਤ ਸੁਝਾਿਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ।
ਰਕੱਤਾਮੁਿੀ ਸੁਿੱਰਿਆ, ਅਤੇ ਰਸਹਤ
ਵਕੱਤਾਮੁਖੀ ਸੁਰੱਵਖਆ, ਅਤੇ ਵਸਹਤ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਉਹ ਕਾਰਿਾਈਆਂ ਜਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ
ਦੀਆਂ ਸਵਥਤੀਆਂ ਜੋ ਵਕਸੇ ਿੀ ਕਾਰਨ ਤੋਂ ਸੁਰੱਵਖਅਤ ਹਨ ਵਜਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਿਜੋਂ
ਜੀਿਨ, ਸਰੀਰ, ਮਾਨਵਸਕਤਾ ਜਾਂ ਵਸਹਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ
ਿਾਲੇ ਿਾਤਾਿਰਣ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। OSH ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਾਨੂੰਨ, ਮਾਪਦੰਡ ਅਤੇ
ਪਰਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਵਜਨਹਰਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਾਵਮਆਂ, ਪਵਰਿਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ,
ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਹੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਵਮਆਂ ਲਈ ਕੰਮ ਿਾਲੀ ਥਾਂ ਨੂੰ
ਵਬਹਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਿਹਰਾਂ ਿਾਿਤ ਸਿਕਾਿ ਨੇ ਹੇਠ ਰਲਿੇ ਐਕਟ ਬਣਾਏ ਹਨ
ਰਕੱਤਾਮੁਿੀ ਸੁਿੱਰਿਆ ਅਤੇ ਰਸਹਤ ਦਾ ਟੀਚਾ
- ਫੈਕਟਰੀਜ਼ ਐਕਟ 1948 ਿਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ,
ਵਕੱਤਾਮੁਖੀ ਸੁਰੱਵਖਆ ਅਤੇ ਵਸਹਤ ਪਰਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਟੀਚਾ ਇੱਕ ਸੁਰੱਵਖਅਤ ਅਤੇ ਉਦਯੋਵਗਕ ਅਤੇ ਵਕੱਤਾਮੁਖੀ ਖਤਵਰਆਂ ਤੋਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ
ਵਸਹਤਮੰਦ ਵਕੱਤਾਮੁਖੀ ਿਾਤਾਿਰਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਵਹਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। OSH ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਵਮਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਵਖਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਵਗਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ
ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਵਖਆ ਿੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵਕ ਵਕੱਤਾਮੁਖੀ ਿਾਤਾਿਰਣ ਤੋਂ ਪਰਰਭਾਵਿਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਐਕਟ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਸੋਧੇ ਗਏ
ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਨ; ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਵਲਖੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਿਪੂਰਨ ਹਨ:
ਿਾਤਾਿਿਣ ਸੁਿੱਰਿਆ - ਫੈਕਟਰੀ ਐਕਟ, 1948,
ਿਾਤਾਿਰਣ ਸੁਰੱਵਖਆ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ, - ਮਾਈਨਸ ਐਕਟ, 1952,
ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਵਭਆਸਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਵਰਭਾਵਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਵਗਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ - ਡੌਕ ਿਰਕਰ (ਸੁਰੱਵਖਆ, ਵਸਹਤ ਅਤੇ ਭਲਾਈ) ਐਕਟ, 1986,
ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਵਕ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦਾ ਿਾਤਾਿਰਣ ਖ਼ਤਵਰਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੈ ਜੋ
ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ, ਉਦਯੋਵਗਕ ਕਾਰਜਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਿਸਨੀਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਵਖਆ - ਵਬਲਵਡੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਸਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ (ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਸੇਿਾ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ
ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੀ ਿਾਰੰਟੀ ਵਦੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਚਾਨਕ ਿਾਤਾਿਰਣ ਨੂੰ ਦਾ ਵਨਯਮ) ਐਕਟ, 1996,
ਨੁਕਸਾਨ - ਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਲੇਬਰ ਐਕਟ, 1951,
ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਵਗਕ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਕੰਮ ਦੇ ਖੇਤਰ ਅਤੇ - ਕੰਟਰੈਕਟ ਲੇਬਰ (ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਐਬੋਵਲਸ਼ਨ) ਐਕਟ, 1970
ਪਰਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਿਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਿਾਤਾਿਰਣ ਸੁਰੱਵਖਆ ਵਕਸੇ ਿੀ ਉਦਯੋਵਗਕ - ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ (ਪਰਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਵਨਯਮ) ਐਕਟ, 1986, ਆਵਦ।
ਗਤੀਵਿਧੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਿਪੂਰਨ ਮੁੱਦਾ ਹੈ ਵਕਉਂਵਕ ਲਾਪਰਿਾਹੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-
ਪਾਲਣਾ ਸੱਟਾਂ, ਵਬਮਾਰੀਆਂ, ਅਤੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਨਾਲ ਿਾਤਾਿਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਰੀਲੀਜ਼ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਵਿਿਸਥਾਿਾਂ ਕੰਮ ਦੇ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਵਖਆ ਅਤੇ
ਨਤੀਜੇ ਿਜੋਂ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਿਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਵਸਹਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਵਹਤ ਕਰਨ ਿਾਲੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜ
ਸਰਕਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਵਡਊਟੀ ਲਗਾ ਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਿਾਲੀ ਥਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਵਖਆ ਅਤੇ
ਿਾਤਾਿਰਨ ਸੁਰੱਵਖਆ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਤੰਨ ਉਪ-ਸ਼ਰਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਿੰਵਡਆ ਜਾਂਦਾ ਵਸਹਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਿਾ, ਕੰਮ ‘ਤੇ
ਹੈ: (fig1) ਵਕੱਤਾਮੁਖੀ ਸੁਰੱਵਖਆ ਅਤੇ ਵਸਹਤ ਪਰਰੋਗਰਾਮ, ਿਾਤਾਿਰਨ ਵਨਯੰਤਰਣ, ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਕੱਤਾਮੁਖੀ ਸੁਰੱਵਖਆ ਅਤੇ ਵਸਹਤ (OSH) ਨੂੰ ਵਨਯੰਵਤਰਰਤ ਕਰਨ
ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਸੁਰੱਵਖਆ। (ਵਚੱਤਰ 1)
ਲਈ ਸੁਰੱਵਖਆ ਅਤੇ ਵਸਹਤ ਕਾਨੂੰਨ ਿੱਖ-ਿੱਖ ਸੈਕਟਰਾਂ, ਅਰਥਾਤ ਵਨਰਮਾਣ,
ਕਾਵਮਆਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬੀਮਾਰੀਆਂ, ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੱਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਮਾਈਵਨੰਗ, ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਲਈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਲੇਬਰ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ (ILO) ਨੇ OSH ‘ਤੇ ਇੱਕ ਕੰਮ ‘ਤੇ ਵਸਹਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਵਖਆ ਐਕਟ, 1974 ਕਵਹੰਦਾ ਹੈ ਵਕ ਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ਕੰਮ
ਅਵਧਕਾਰਤ ਆਦੇਸ਼ ਵਦੱਤਾ ਹੈ।
ਿਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਸੰਭਾਿੀ ਖ਼ਤਵਰਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਕੰਮ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ
17
