Page 225 - Fitter - 1st Yr - TT - Punjab
P. 225
ਕੱਟਣ ਵਾਲੀ ਟਾਿਚ ਨੂੰ ਸੰਿਾਲਣ ਦਾ ਤਿੀਕਾ-ਵਿਣਨ, ਰਹੱਸੇ, ਕਾਿਜ ਅਤੇ ਵਿਤੋਂ (Method of handling cutting
torch-description, parts, function and uses)
ਉਦੇਸ਼: ਇਸ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਯੋਗ ਹੋਿੋਗੇ
• ਗੈਸ ਕੱਟਣ ਦੇ ਰਸਿਾਂਤ ਦੀ ਰਵਆਰਿਆ ਕਿੋ
• ਕੱਟਣ ਦੀ ਕਾਿਵਾਈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਿਤੋਂ ਦਾ ਵਿਣਨ ਕਿੋ।
ਗੈਸ ਕੱਟਣ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: ਹਲਕੇ ਸਟੀਲ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਤਰੀਕਾ ਆਕਸੀਕਰਨ ਦੀ ਇਸ ਵਨਰੰਤਰ ਪਰਰਵਕਵਰਆ ਦੁਆਰਾ ਧਾਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ
ਆਕਸੀ-ਐਸੀਟੀਲੀਨ ਕੱਟਣ ਦੀ ਪਰਰਵਕਵਰਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਕਸੀ-ਐਸੀਟੀਲੀਨ ਕੱਵਟਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਇਰਨ ਆਕਸਾਈਿ ਦਾ ਭਾਰ ਬੇਸ ਮੈਟਲ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ
ਕੱਟਣ ਿਾਲੀ ਟਾਰਚ ਨਾਲ, ਕੱਟਣ (ਆਕਸੀਕਰਨ) ਨੂੰ ਇੱਕ ਤੰਗ ਪੱਟੀ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਧਾਤ ‘ਤੇ ਗਰਮੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਰਰਭਾਿ ਨਾਲ ਹੀ ਆਇਰਨ ਆਕਸਾਈਿ ਵਪਘਲੀ ਹੋਈ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ ਵਜਸਨੂੰ ਸਲੈਗ
ਨਾਲ। ਕੱਟ ਲੱਕੜ ਦੇ ਤਖ਼ਤੇ ‘ਤੇ ਆਰੇ-ਕੱਟ ਿਾਂਗ ਵਦਖਾਈ ਵਦੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਵਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੱਟਣ ਿਾਲੀ ਟਾਰਚ ਤੋਂ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਜੈੱਟ ਵਪਘਲੇ
ਸਫਲਤਾਪੂਰਿਕ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਵਜਿੇਂ ਵਕ ਹਲਕੇ ਸਟੀਲ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਹੋਏ ਸਲੈਗ ਨੂੰ ਧਾਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਉਿਾ ਦੇਿੇਗਾ ਵਜਸ ਨਾਲ ‘ਕੇਰਫ’ ਨਾਂ ਦਾ ਪਾੜਾ ਬਣ
ਿਰਵਤਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਾਿੇਗਾ। ਵਚੱਤਰ 2
ਇਸ ਪਰਰਵਕਵਰਆ ਦੁਆਰਾ ਗੈਰ-ਫੈਰਸ ਧਾਤਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਮਸ਼ਰਤ ਧਾਤੂਆਂ ਨੂੰ
ਕੱਵਟਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗੈਸ ਕੱਟਣ ਦਾ ਰਸਿਾਂਤ: ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਲੋਹਾ ਧਾਤ ਨੂੰ ਲਾਲ ਗਰਮ ਸਵਿਤੀ ਵਿੱਚ
ਗਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਫਰ ਸ਼ੁੱਧ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ
ਗਰਮ ਧਾਤ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਪਰਰਤੀਵਕਰਰਆ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ। ਇਸ ਆਕਸੀਕਰਨ ਪਰਰਤੀਵਕਰਰਆ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਿੱਿੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੱਟਣ ਦੀ ਕਾਰਿਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਲਾਲ ਗਰਮ ਵਟਪ ਿਾਲੀ ਤਾਰ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਕੰਟੇਨਰ
ਵਿੱਚ ਰੱਵਖਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਰੰਤ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਫਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰਹਰਾਂ
ਭਸਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਚੱਤਰ 1 ਇਸ ਪਰਰਤੀਵਕਰਰਆ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ
ਤਰਹਰਾਂ ਆਕਸੀ-ਐਸੀਟੀਲੀਨ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਗਰਮ ਧਾਤ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ
ਸੁਮੇਲ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ ਜਲਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਆਇਰਨ ਆਕਸਾਈਿ
(ਆਕਸੀਕਰਨ) ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੱਟਣ ਦੀ ਕਾਿਵਾਈ(ਰਚੱਤਿ 2): ਆਕਸੀ-ਐਸੀਟੀਲੀਨ ਗੈਸ ਕੱਟਣ ਵਿੱਚ ਦੋ
ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਪਰਰੀਹੀਵਟੰਗ ਫਲੇਮ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਧਾਤ ‘ਤੇ ਵਨਰਦੇਵਸ਼ਤ
ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਚਮਕਦਾਰ ਲਾਲ ਗਰਮ ਜਾਂ ਇਗਨੀਸ਼ਨ ਪੁਆਇੰਟ
(900°C ਐਪ) ਤੱਕ ਿਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਫਰ ਉੱਚ ਦਬਾਅ ਿਾਲੀ ਸ਼ੁੱਧ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ
ਇੱਕ ਧਾਰਾ ਗਰਮ ਧਾਤ ਿੱਲ ਭੇਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਧਾਤ ਨੂੰ ਆਕਸੀਕਰਨ ਅਤੇ ਕੱਟ
ਵਦੰਦੀ ਹੈ।
ਇੱਕੋ ਟਾਰਚ ਨਾਲ ਦੋਿੇਂ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਵਨਰਵਿਘਨ ਕੱਟ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਟਾਰਚ ਨੂੰ ਸਹੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਗਤੀ ‘ਤੇ
ਭੇਵਜਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੱਟ ਦੀ ਪਰਰਗਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਕਸੀਜਨ ਜੈਟ ਦੇ ਬਲ ਦੁਆਰਾ
ਕੱਟ ਦੀ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਆਕਸਾਈਿ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ ਆਟੋਮੈਵਟਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
CG & M - ਰਫਟਿ - (NSQF ਸੰਸ਼ੋਰਿਤੇ - 2022) - ਅਰਿਆਸ ਲਈ ਸੰਬੰਰਿਤ ਰਸਿਾਂਤ 1.4.60 203
