Page 90 - R&ACT - 1st Year - TT - Marathi

जंक्शिवर +ve आशि -ve आयिांमुळे सेट के लेल्ा अंतगकित व्ोल्ेजला बहॅररयर लहाि जमजेदशियम (Ge) शकं वा शसशलकरॉि (Si) च्ा टोकाला द्ाबािे जोडलेली
पोटेंदशिअल म्ितात. जर आिखी इलेक्टट्रॉिला N बाजयूपासयूि P बाजयूला जावे लागले िातयूची शटप.
तर त्यांिा या अडथिळ्ाच्ा संभाव्तेवर मात करावी लागेल. याचा अथिकि, जेव्ा
- जंक्शि डायोड्ट्स
N बाजयूकडील इलेक्टट्रॉिांिा अडथिळ्ाच्ा संभाव्तेवर मात करण्ासाठी ऊजाकि
पुरवली जाते, तेव्ाच ते P बाजयूला जाऊ िकतात. सेमीकं डक्टर सब्सटट्ेटवर P आशि N मटेररयल शमक्स (शमशरित) करूि शकं वा
वाढवयूि शकं वा पसरवयूि बिवले जाते.
PN जंक्शि डायोडच्ा टशमकििल्सवर लागयू के लेल्ा व्ोल्ेजच्ा बाबतीत, शसशलकरॉि
डायोडच्ा बाबतीत टशमकििल्समध्ये ०.७V आशि इलेक्टट्रॉन्ससाठी जमजेदशियम डायोड पॅके धजंगचे प्रकार
डायोडच्ा बाबतीत ०.३V च्ा संभाव् फरकाची आवश्यकता आहे. अडथिळा डायोड्सिा शद्लेल्ा पहॅके शजंगचा प्रकार प्रामुख्ािे डायोडच्ा वतकिमाि वहि
संभाव् आशि अडथिळा ओलांडिे. एकद्ा बाह्य व्ोल्ेज ऍक्लिके ििमुळे अडथिळा क्षमतेवर आिाररत असतो. कमी परॉवर डायोडमध्ये एकतर काच शकं वा लिाक्स्टक
संभाव्ता रद् झिाली की, जंक्शिमियूि प्रवाह मुक्तपिे वाहतो. या क््थथितीत डायोड पहॅके शजंग असते. मध्यम परॉवर डायोडमध्ये लिाक्स्टक शकं वा मेटल कहॅ ि पहॅके शजंग
फरॉरवडकि बाय्थड असल्ाचे म्टले जाते. असते. उच्च परॉवर डायोडमध्ये िेहमी िातयूचा कहॅ ि शकं वा शसरेशमक पहॅके शजंग असते.
हाय परॉवर डायोड हे सािारिपिे स्टड माउंशटंग प्रकारचे असतात.
डायोडचे प्रकार
ओममीटर वापरूि रेष्कक्फायर डायोडची चाचर्ी करर्े
आतापययंत चचाकि के लेल्ा PN जंक्शि डायोड्सिा सामान्यतः रेक्क्टफायर
डायोड असे संबोिले जाते. याचे कारि असे की हे डायोड मुख्तः AC ते DC डायोडची क््थथिती रिुतपिे तपासण्ासाठी एक सािा ओममीटर वापरला जाऊ
सुिारण्ासाठी वापरले जातात. िकतो. या चाचिी पद्तीमध्ये, फरॉरवडकि आशि ररव्सकि बायस कं शडििमिील
डायोडचा प्रशतकार त्याच्ा क््थथितीची पुष्टी करण्ासाठी तपासला जातो.
डायोड्ट्सचे वगगीकरर्
लक्षात ठेवा की प्रशतकार रिेिीमध्ये ओममीटर शकं वा मल्ीमीटरच्ा आत बहॅटरी
1 त्ांच्ा वत्णमाि वहि क्षमता/शक्ी हाताळर्ी क्षमतेच्ा आिारावर,
असेल. हे बहॅटरी व्ोल्ेज मीटर टशमकििल्सच्ा लीड्ससह माशलके त येते. आकृ ती १०
डायोड्ट्सचे वगगीकरर् के ले जाऊ शकते.
मध्ये, लीड A +VE (सकारात्मक) आहे, लीड B -VE (िकारात्मक) आहे.
- लो (कमी) परॉवर डायोड
टीप: मीटर लीड्ट्सची ध्युवीयता िसल्ास प्रिम ज्ात, मीटर लीड्ट्सची
फक्त अिेक शमलीवहॅट्सच्ा ऑडकिरची परॉवर (िक्ती) हाताळयू िकते
ध्युवीयता ओम मीटर टधम्णिल्सवर व्होल्टमीटर वापरूि धििा्णररत
- मीधडयम (मध्म) परॉवर डायोड के ली जाऊ शकते.
फक्त अिेक वहॅट्सच्ा ऑडकिरची परॉवर (िक्ती) हाताळयू िकते आकृ ती १ मिील ओममीटरची सकारात्मक लीड, लीड A, डायोडच्ा एिोडिी
आशि +VE ऋिात्मक (लीड B) कहॅ थिोडिी जोडलेली असल्ास, डायोड फरॉरवडकि-
- हाय परॉवर डायोड
बाय्थड असेल. करंट वाहेल आशि मीटर कमी रेशझिस्टेंस (प्रशतकार) द्िकिवेल.
अिेक १०० वहॅट्सच्ा ऑडकिरची परॉवर (िक्ती) हाताळयू िकते.
द्ुसरीकडे, मीटर लीड्स उलट असल्ास, डायोड उलट-पक्षपाती असेल. फारच
2 त्ांच्ा मयुख्य अियुप्रयोगाच्ा आिारावर, डायोड्ट्सचे वगगीकरर् के ले कमी करंट वाहतो कारि चांगल्ा डायोडला उलटपक्षी असतािा खयूप उच्च
जाऊ शकते, प्रशतकार असतो आशि मीटर खयूप उच्च प्रशतकार द्िकिवेल.
- धसग्नल डायोड

शसग्नल िोििे आशि शमसळण्ासाठी रेशडओ ररसीव्सकि कम्ुशिके िि इत्याद्ी
सशककि ट्समध्ये लो परॉवर डायोड वापरले जातात.
- ष्कविचइंग डायोड करर्े

क्विशचंग सशककि ट्समध्ये लो परॉवर डायोड जसे की शडशजटल इलेक्टट्रॉशिक्स इ.
सशककि ट्सचे जलद् ON/OFF (चालयू/बंद्) करण्ासाठी वापरले जातात.

- रेष्कक्फायर डायोड्ट्स
एसी व्ोल्ेज डीसीमध्ये रूपांतररत करण्ासाठी इलेक्टट्रॉशिक सशककि ट्ससाठी
वीज पुरवठ्ामध्ये मध्यम ते उच्च िक्ती वापरली जाते.

3 उत्ादि तंत्राच्ा आिारावर, डायोडचे वगगीकरर् के ले जाऊ शकते,
- परॉइंट करॉन्ॅक् डायोड

70 C G & M : R&ACT (NSQF -उजळर्ी 2022) एक्सरसाईस साठी संबंधित धिअरी 1.4.14 - 20